جزئیات و چارچوب طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای توافق صلح در اوکراین هنوز مشخص نیست، اما پس از یک هفته حمله‌های لفظی بی‌سابقه علیه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، شکاف میان اروپا و واشینگتن نمایان‌تر شده است.
فریدریس مرتس، رهبر حزب دموکرات مسیحی که صدراعظم آلمان خواهد شد، آشکارا بدبینی خود نسبت به ادامهٔ فعالیت ناتو در شکل فعلی را ابراز کرده است.
او پس از پیروزی حزبش در انتخابات پارلمانی آلمان، روز یکشنبه پنجم اسفند، در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «پس از سخنان دونالد ترامپ در هفتهٔ اخیر کاملاً مشخص است که آمریکا اساساً به سرنوشت اروپا بی‌تفاوت است. در مورد تحولات از امروز تا اجلاس بعدی ناتو در پایان ماه ژوئن بسیار کنجکاوم. دغدغهٔ اصلی این است که آیا ناتو در شکل فعلی خود باقی خواهد ماند یا ما ناگزیر خواهیم شد که بسیار سریع‌تر قابلیت دفاعی مستقل اروپایی را ایجاد کنیم.»
در سه سالی که از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد، همه‌چیز به‌سرعت تغییر کرده است. سه سال پیش، در آستانهٔ تهاجم نظامی روسیه، جو بایدن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، هشدار داد که اگر ولادیمیر پوتین ستون‌های زرهی را به خاک اوکراین گسیل کند، «روسیه بهای سنگینی خواهد پرداخت.»
جو بایدن در بخشی از این سخنرانی مهم خود گفت: «ملت‌های ما و جهان ما در مورد بسیاری از موضوعات دیدگاه‌های متفاوتی دارند، ولی ایستادگی در برابر تجاوز روسیه در زمرهٔ اختلافات نیست. مردم آمریکا متحد هستند. اروپا یکپارچه است. دو سوی آتلانتیک متحد است. احزاب سیاسی در آمریکا متحدند. تمامی جهان آزاد متحد است.»
ظاهراً این تصور از اتحاد و کارآمدی کشورهای غربی دیگر واقعیت ندارد. آمریکا و روسیه روز جمعه در ریاض اولین دور گفت‌وگوهای دوجانبه بدون حضور اوکراین را آغاز کردند که نگرانی‌ها در مورد حرکت به‌سوی توافقی بین دو کشور بدون مشارکت اوکراین و متحدان اروپایی واشینگتن را تشدید کرده است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که آقای ترامپ قواعد دیرینۀ روابط آمریکا و روسیه را کنار گذاشته است. او بدون هیچ توجیهی رئیس‌جمهور اوکراین را «دیکتاتوری نامنتخب» توصیف و چنین وانمود کرده که نه ولادیمیر پوتین بلکه آقای زلنسکی آغازگر تجاوز نظامی روسیه به اوکراین بوده است.
علاوه بر این، به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ آیین‌نامهٔ قدیمی مناسبات آمریکا و روسیه را پاره و حملات به ولودیمیر زلنسکی را تشدید کرده است.
به نظر می‌رسد این اظهارات بازتاب روایت تحریف‌شدۀ پوتین از تاریخ باشد. رئیس‌جمهور روسیه در سخنرانی تلویزیونی که بامداد ۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۲، روز حملهٔ نظامی به اوکراین، پخش شد، با به‌هم‌بافتن نیم‌حقیقت، تحریف و دروغ آشکار، تهاجم نظامی به اوکراین را توجیه و ادعا کرد که «مجموعهٔ غرب» روسیه را به اقدام نظامی وادار کرده است.
از برخی لحاظ می‌توان گفت تغییر سیاست واشینگتن در قبال روسیه در دورهٔ ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ کاملاً تازه نیست. آقای ترامپ در اجلاس ۲۰۱۸ در هلسینکی به‌صورت غیرمستقیم گفت که به حرف‌های ولادیمیر پوتین بیش از نهادهای امنیتی آمریکا اعتماد دارد که در گزارش خود اعلام کرده بودند روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ دخالت کرده است. سخنان آقای ترامپ موجب خشم و انزجار مقامات ارشد آمریکایی شد.
تکرار و یا به‌عبارتی بازیافت ادعاهای کرملین در مورد جنگ اوکراین توسط مقامات ارشد دولت ترامپ را می‌توان نشانه‌ای از فاصله گرفتن عمیق دولت فعلی آمریکا از متحدان اروپایی تلقی کرد.
ولی هنوز مشخص نیست که تکرار ادعاهای ولادیمیر پوتین توسط آقای ترامپ در عالم واقعیت تا چه حد به سیاست رسمی واشینگتن بدل خواهد شد. سخنان آقای ترامپ در اجلاس سال ۲۰۱۸ هلسینکی در واشینگتن خشم فراوانی ایجاد کرد و منتقدان رئیس‌جمهور وقت آمریکا او را به تسلیم شدن در برابر ادعای کرملین مبنی بر عدم دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ متهم کردند.
ولی آن‌چه که در آن اجلاس گذشت، در عمل روی مناسبات دو کشور تأثیری نداشت و از آن به بعد نیز روابط مسکو و واشینگتن به‌طور کلی در نازل‌ترین سطح پس از پایان جنگ سرد باقی ماند.
واکنش کی‌یف و قدرت‌های اروپایی به روایت دونالد ترامپ از جنگ در اوکراین بسیار قاطع بوده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در جلسهٔ پرسش و پاسخی در شبکه‌های اجتماعی گفت که روسیه مسئول جنگ است. حمایت بین‌المللی از اوکراین در سومین سالگرد آغاز تهاجم نظامی روسیه نیز بسیار چشمگیر بود.
باید منتظر ماند و دید که اظهارنظرهای اخیر دونالد ترامپ در مورد اوکراین تا چه حد به سیاست رسمی واشینگتن بدل خواهد شد. اما دست‌کم از نظر نمادین، رویکرد یکپارچه و متحد دو سوی آتلانتیک در قبال روسیه، در مقایسه با گذشته، دیگر قطعی به نظر نمی‌رسد.
