نخستین مذاکرات روسیه و آمریکا از آغاز تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین در حالی در عربستان سعودی آغاز شد که اوکراین و اروپا به‌شدت نگرانند دونالد ترامپ در پی آن است که این جنگ را با برآورده کردن مطالبات ولادیمیر پوتین متوقف کند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، مایکل والتز مشاور امنیت ملی کاخ سفید و استیو ویتکاف فرستاده ویژهٔ آمریکا در خاورمیانه روز ۳۰ بهمن با سرگئی لاوروف وزیر خارجهٔ روسیه و یوری اوشاکوف مشاور امور بین‌المللی رئيس‌جمهور روسیه در ریاض دیدار کردند.
واکنش مقامات رسمی روسیه
یوری اوشاکوف، مشاور امور بین‌الملل رئيس‌جمهور روسیه، نخستین مذاکرات مقامات بلندپایهٔ روسیه و آمریکا در سه سال گذشته را «سرآغاز عادی‌سازی روابط دو کشور» دانست.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجهٔ روسیه، نیز با اشاره به طیف گستردهٔ مسائل مورد بحث «که شامل اوکراین، خاورمیانه و دیگر مناطق جهان که در وضعیتی ناآرام قرار دارند» است، تاکید کرد که روسیه «به هیچ وجه از مطالبات خود در اوکراین عقب‌نشینی نخواهد کرد».
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، طی نشست مطبوعاتی روزانه‌اش گفت: «برای ما مهم است که به اهداف‌مان برسیم و چه بهتر، اگر این اهداف از راه مذاکره تحقق یابد».
کریل دمیتریف، رئيس صندوق سرمایه‌گذاری‌های مستقیم روسیه، صریحاً اذعان کرد که مدت‌هاست مشغول رایزنی‌های پشت‌پرده با مسئولین دولت دونالد ترامپ است. او اعلام کرد که خروج از بازار روسیه «بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار ضرر برای سرمایه‌گذاران آمریکایی به بار آورده و تاثیر منفی تحریم‌ها بر آمریکا بیشتر از روسیه بود». به همین دلیل به گفتهٔ او، روسیه خواهان آن است که شرکت‌های آمریکایی به‌ویژه در عرصهٔ انرژی به روسیه بازگردند و همکاری دو کشور در شمالگان از سر گرفته شود.
ستایش از پوتین و ترامپ در رسانه‌های نزدیک به کرملین
رسانه‌های نزدیک به کرملین و به‌ویژه تلویزیون ملی که به عنوان بلندگوی اصلی حکومت روسیه عمل می‌کنند و در سال‌های اخیر همواره بر «دشمنی تاریخی غرب و روسیه» متمرکز بودند، ناگهان روایات خود را ۱۸۰ درجه تغییر دادند.
ولادیمیر سولویف، مجری تلویزیونی که در فهرست تحریمی آمریکا و اتحادیهٔ اروپا قرار دارد، در جمع‌بندی اخبار هفتهٔ گذشته از «گام‌های دولت دونالد ترامپ به سوی ولادیمیر پوتین و پایان خشونت‌ها در مقابل روسیه» استقبال و اعلام کرد: «فاتحهٔ اوکراین خوانده شد و اروپا به زودی از صفحهٔ تاریخ حذف می‌شود».
همزمان از گزارش‌ها برمی‌آید در دستورالعمل کرملین برای رسانه‌های تحت کنترل آن تاکید شده که «هرچه کمتر به دونالد ترامپ توجه کنند» و در مقابل ولادیمیر پوتین را «رهبری قدرتمند» جلوه دهند که «در مذاکره با آمریکا حرف آخر را خواهد زد».
مخالفان کرملین: «به پوتین هدیه ندهید»
چهره‌های اپوزیسیون روسیه و اکثر کارشناسان مطرح روس گام‌های دولت دونالد ترامپ در قبال اوکراین را «فاجعه‌بار» توصیف می‌کنند.
در یک سالگی درگذشت آلکسی ناوالنی، رهبر فقید اپوزیسیون روسیه، همسر او یولیا هشدار داد که «توافق با پوتین به ضرر همه است».
گری کاسپاروف، قهرمان پیشین شطرنج و از چهره‌های بانفوذ اپوزیسیون روسیه، توافق احتمالی آمریکا و روسیه را یادآور «پیمان مولوتوف-ریبن‌تروپ بین اتحاد شوروی سابق و آلمان نازی» توصیف می‌کند و معتقد است «پشت کردن به اوکراین و آغوش باز به سوی روسیه دقیقاً آن چیزی است که آمریکا به عنوان قدرت جهانی و برای دفاع از منافع اقتصادی و امنیتی خود نباید انجام دهد».
آلکسی بائونوف و تاتیانا استانووایا، کارشناسان ارشد مرکز کارنگی، بر این باورند که «کرملین امروزه در پی آن است که به آمریکا تلقین کند که آمادهٔ همکاری‌ست و از این راه برای تحقق اهداف واقعی خود در اوکراین بکوشد».
فریدا رستمووا خبرنگار مخالف کرملین معتقد است مسکو خواهان «جهان دوقطبی پوتین و ترامپ» است اما «این‌که این هدف تحقق می‌یابد، سوال بزرگی است». او تشریح می‌کند: تحولات روزهای اخیر حاکی‌ست که «دورهٔ انزوای بین‌المللی پوتین پایان یافته، ترامپ هیچ طرحی برای پایان جنگ روسیه و اوکراین ندارد و همزمان اوکراین در وضعیت دشوار قرار گرفته و مناسبات آمریکا و اروپا به طور کم‌سابقه بحرانی‌ست».
واکنش مقامات رسمی اوکراین
ولودیمیر زلنسکی، رئيس‌جمهور اوکراین، از پنجشنبهٔ گذشته هیچ پیام ویدئویی که از آغاز تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه مرسوم شده است، منتشر نکرد. او پس از حضور در کنفرانس امنیتی مونیخ و رایزنی با رهبران اروپایی، برای گفت‌وگو با مقامات ارشد امارات متحدهٔ عربی، عربستان سعودی و ترکیه در خاورمیانه به سر می‌برد. سپس دیدار او با کیث کلاگ نمایندهٔ رئيس‌جمهور آمریکا در امور روسیه و اوکراین برنامه‌ریزی شده؛ سفر سه‌روزهٔ این مقام آمریکایی به کی‌یف پنجشنبه آغاز می‌شود.
ولودیمیر زلنسکی که در روزهای اخیر بارها خواستار افزایش نقش اروپا در تامین کمک‌های نظامی برای اوکراین و تضمین امنیت این کشور پس از پایان جنگ شده، اعلام کرد اوکراین هیچ توافقی دربارهٔ جنگ که بدون حضور اوکراین در مذاکرات حاصل می‌شود را به رسمیت نخواهد شناخت.
او پس از گفت‌وگوی تلفنی با امانوئل مکرون رئيس‌جمهور فرانسه که دوشنبه میزبان رهبران اتحادیهٔ اروپا و بزرگ‌ترین کشورهای اروپایی برای هماهنگی حمایت از اوکراین بود تاکید کرد: «پایان درگیری‌ها بدون تضمین امنیت اوکراین تنها زمینهٔ تجدیدنفس و آماده شدن روسیه برای ادامهٔ جنگ علیه اوکراین و اروپا می‌شود».
میخایلو پودولیاک مشاور دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت: «هیچ پیشنهادی که قابل بحث باشد به دست اوکراین نرسیده». آندره یرماک رئيس دفتر ریاست‌جمهوری روسیه تصریح کرد که یک سند دال بر همکاری آمریکا و اوکراین در زمینهٔ استفاده از منابع معدنی کمیاب «در دست بررسی است» اما از طرح پایان جنگ «خبری به دست ما نرسیده». او تاکید کرد بدون تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا برقراری صلح امکان‌پذیر نیست.
واکنش‌ها در اوکراین: «صلح اما نه به هر قیمت»
آیا دونالد ترامپ به ولادیمیر پوتین اجازه می‌دهد پیروز جنگ شود؟ این مهم‌ترین سوالی است که این روزها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی اوکراینی به چشم می‌خورد.
روزنامهٔ «اوکراینسکا پراودا» در مقالهٔ هیئت سردبیری خود می‌نویسد: «آرزوی ولادیمیر پوتین همواره این بوده که یک، اوکراین زیر کنترل روسیه بازگردد و دو، کشورهای غربی به ویژه آمریکا، روسیه را ابرقدرت و رئيس‌جمهور روسیه را به عنوان رهبری هم‌طراز بشناسد. تماس تلفنی دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین و ازسرگیری مذاکرات مقامات آمریکا و روسیه پس از دورهٔ طولانی انزوای روسیه بدان معناست که پوتین به هدف دوم خود رسیده. او قطعاً به هدف اول خود نخواهد رسید اما با هر امتیازی که به دست می‌آورد، بیشتر احساس پیروزی خواهد کرد».
در مقالهٔ هیئت سردبیری «دزرکالو تیژنیا» آمده است: «دونالد ترامپ تاکید می‌کند که جنگ روسیه علیه اوکراین باید هرچه سریع‌تر پایان یابد. پوتین این عجله را چنین تعبیر می‌کند که این آمریکاست که خواهان پایان جنگ است پس روسیه می‌تواند حداکثر مطالبات خود را در این مذاکره مطرح کند و این مطالبات به هیچ عنوان به سرنوشت اوکراین محدود نیست».
«دزرکالو تیژنیا» با جمع‌آوری واکنش‌های تحلیلگران سیاسی، کارشناسان امور بین‌الملل و سایر چهره‌های بانفوذ در شبکه‌های اجتماعی جمع‌بندی می‌کند: «مردم اوکراین از جنگ بیزارند و آرزوی پایان هرچه سریع‌تر درگیری‌ها، بازسازی مناطق ویران شده، بازگشت نظامیان از جبهه و آوارگان به خانه‌هایشان هستند اما به هیچ‌وجه حاضر نیستند قلمرو اشغال شده را به روسیه و منابع معدنی کشور را به آمریکا یا چین تحویل دهند».
تحلیل واکنش‌های کاربران اوکراینی در شبکه‌های اجتماعی با نقل قول از گزارش روزنامهٔ بریتانیایی «تلگراف» به پایان می‌رسد که گفته است درخواست آمریکا از اوکراین برای استفاده از منابع طبیعی این کشور «بدتر از مجازاتی‌ست که علیه کشورهای مهاجم اعمال می‌شود و بدتر از غرامتی‌ست که آلمان و ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم پرداخت کرده بودند».
دمیترو کولبا وزیر خارجهٔ پیشین اوکراین معتقد است که «دورنمای توافق برای پایان جنگ دیده نمی‌شود». او ضمناً بر این باور است که «در تلاش برای پایان هرچه سریع‌تر جنگ، اوکراین و متحدانش دچار اشتباهات راهبردی شده‌اند؛ آمریکا بدون این‌که روسیه را تحت فشار بگذارد این پیام را به کرملین فرستاده که مطالباتش را قابل‌قبول می‌داند و اوکراین بدون این‌که از آمریکا تضمین‌های امنیتی دریافت کند اجازه داده که دونالد ترامپ تصور کند نیمی از کل منابع طبیعی و اقتصادی اوکراین به دلیل کمک‌های پیشین متعلق به آمریکاست. در این میان روشن شده که برای اروپا ده سال گذشته کافی نبود تا راهبردی صحیح در مقابل روسیه اتخاذ کند».
جنگ روسیه علیه اوکراین که بیش از ده سال ادامه دارد، با تهاجم گستردهٔ نظامیان روس به اوکراین در پنجم اسفند ۱۴۰۰ وارد مرحلهٔ جدیدی شد و در حالی‌که درگیری‌ها در طول بیش از سه هزار کیلومتر خط مقدم ادامه دارد، تمام قلمرو اوکراین هدف حملات موشک‌ها و پهپادهای انتحاری «شاهد» قرار می‌گیرد. اوکراین بخشی از استان کورسک را اشغال کرده و با پهپادهای خود، تجهیزات نظامی و نفتی روسیه را هدف حمله قرار می‌دهد.
دونالد ترامپ از دورهٔ رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود که در اسرع وقت به این جنگ پایان می‌دهد. او در واکنشی تازه تکرار کرد که رهبران روسیه و اوکراین خواهان توقف این جنگ هستند.
