در سال ۱۴۰۰ وضعیت صنعت هوانوردی ایران در بدترین شرایط خود در سال‌های اخیر قرار گرفت، تعداد هواپیماهای عملیاتی به شدت کاهش پیدا کردند، شرکت‌های هواپیمایی با بحران روبه‌رو شدند و خطوط هوایی ایران در زمینه امنیت پرواز در وضعیت نامطلوبی قرار گرفتند.
ایمنی پرواز
ناوگان هوایی ایران دچار فرسودگی شده و تحریم‌ها هم اجازه نوسازی ناوگان را به شرکت‌های هوایی ایران نمی‌دهد. همین عامل سبب بروز مشکلاتی در امنیت پروازها شده است.
بر اساس لیست تازه کمیسیون اروپا، شرکت آسمان در لیست سیاه پرواز استانداردهای ایمنی پرواز قرار دارد. شرکت‌هایی که در این لیست قرار می‌گیرند، اجازه پرواز به اتحادیه اروپا را ندارند. ایران‌ایر هم در میان لیست محدودیت قرار گرفته و بر این اساس برخی هواپیماهای این شرکت که از نظر اروپا ایمن نیستند، اجازه پرواز به این اتحادیه را ندارند.
ایران‌ایر هم‌اکنون سه فروند هواپیمای اصطلاحاً برجامی را در اختیار دارد که جدیدترین هواپیماهای ناوگان هوایی ایران است. دو فروند ایرباس ۳۳۰ و یک فروند ایرباس ۳۲۱ هواپیماهایی هستند که احتمالاً تا سال‌ها در لیست سیاه اروپا قرار نخواهند گرفت.
بر اساس بررسی ایرلاین ریتینگ، ایران‌ایر از هفت ستاره ایمنی تنها دو ستاره به دست آورده است. خط هوایی ماهان از این نظر وضعیت بهتری دارد و از هفت ستاره ایمنی پرواز، پنج ستاره را به دست آورده است.
خط هوایی آسمان در این بررسی وضعیت بسیار بدی دارد و از هفت ستاره ایمنی تنها یک ستاره گرفته است.
این خط هوایی ایرانی به همراه چند شرکت دیگر از جمله نپال‌ایر در انتهای جدول ایمنی خطوط هوایی در جهان قرار دارند.
خرید هواپیما کهنه
در حالی که خطوط هوایی ایران از سن بالا رنج می‌برد؛ در انتهای سال دولت ایران خبر از خرید ۱۰ هواپیما با سن بالا داد سنی که برخی از آنها به ۲۰ سال هم می‌رسد.
شاید برای وضعیت ایران خرید هواپیما دست دوم با کارکرد زیر ۱۰ سال منطقی باشد اما خرید هواپیما ۲۰ سال کارکرده عملاً از مدیریت غلط در صنعت هوایی ایران خبر می‌دهد.
همچون دیگر بخش‌های اقتصادی ایران، شرکت‌های هواپیمایی نیز منتظرند ببیند آیا سرانجام برجام احیا خواهد شد تا آنها نیز بتوانند در سایه رفع برخی تحریم‌های آمریکا به نوسازی ناوگان هوانوردی خود بپردازند یا نه.
قصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، گفته است: «نوسازی ناوگان هوانوردی به نتیجهٔ مذاکرات وین و برداشته شدن تحریم‌ها بستگی دارد و همهٔ شرکت‌های هواپیمایی مترصد این هستند که اگر مذاکرات به نتیجه برسد، نسبت به نوسازی ناوگان اقدام کنند.»
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی همچنین با اعلام این‌که در حال حاضر ۱۵۰ فروند هواپیما در ایران وجود دارد که به تعمیر و بهسازی نیاز دارند و بعضی از آنها هم باید از رده خارج شوند، اضافه کرده است که «براساس مطالعاتی که دانشگاه تربیت مدرس انجام داده، کشور به ۵۵۰ فروند هواپیما نیاز دارد و البته مطالعات انجام‌شده در دانشگاه امیرکبیر این نیاز را ۳۶۰ فروند اعلام کرده است که امیدواریم در هر صورت مذاکرات وین به نتیجه برسد و شرکت‌های هواپیمایی بتوانند نسبت به نوسازی ناوگان‌شان اقدام کنند.»
هم‌اکنون بسیاری از هواپیماها خطوط هوایی جهان با کارکرد زیر ۱۰ سال زمین‌گیر شده‌اند و بازاری جدید ایجاد شده است که با قیمت کمتر و با بهسازی و نوسازی، می‌توان از شرکت‌های سازنده مثل ایرباس هواپیمای استاندارد خرید.
شاید به دلیل وضعیت صنعت هوانوردی ایران و بحران‌های مالی آن، خرید هواپیما نو بسیار پر هزینه و زمان‌بر باشد.
اما با خرید هواپیماهای دست دوم با کارکرد زیر ۱۰ سال و با قیمت مناسب می‌توان سریع خطوط هوایی ایران را بازسازی کرد.
برخی شرکت‌های سازنده مانند ایرباس هواپیماهای ایرباس دست دوم خود را نوسازی می‌کنند و با قیمت بسیار کمتر از هواپیماهای نو بفروش می‌رسانند.
بحران افزایش قیمت بلیت هواپیما
در سال ۱۴۰۰ افزایش قیمت بلیت هواپیما به اوج رسید و شرکت‌های هوایی از انتقال دولت استفاده کردند و تا توانستند سعی در افزایش قیمت کردند.
از ابتدای تیر سال ۱۴۰۰ شرکت‌های هواپیمایی داخلی بدون داشتن مجوز و حتی اطلاع‌رسانی در این زمینه، اقدم به افزایش قیمت بلیت هواپیما کردند. این شرکت‌ها برای این کار از فرصت تغییر دولت استفاده کردند.
انجمن شرکت‌های هواپیمایی در ایران گفته است که شرکت‌های هواپیمایی به دلیل مسائل ناشی از تحریم و شرایط شیوع کرونا با مشکلات متعددی مواجه بودند.اما امسال با توجه به کاهش شیوع کرونا شرایط برای حمل‌ونقل هوایی در حال مناسب‌تر شدن است.
برخی کارشناسان دلیل افزایش قیمت را کاهش بحران ناشی از کرونا دانسته‌اند و برخی آن را به مدیریت صنعت هوایی ایران مربوط دانسته‌اند.
قیمت بلیت هواپیما در چند سال اخیر در ایران به‌شدت افزایش یافته است. با این حال، به دلیل بحران کرونا و فرسودگی ناوگان و تحریم‌های آمریکا، خطوط هوایی ایران با زیان روبه‌رو شده‌اند و سعی داشتند این زیان را با افزیش قیمت بلیت جبران کنند.
