فریدون خاوند،استاد اقتصاد در پاریس به رادیو فردا می گوید این شایعه قوت گرفته که دولت می خواهد کلا نرخ مبادله‌ای را بردارد و ارز را تک نرخی بکند. با این همه در مورد این شایعه‌ها باید محتاط بود، چون تک نرخی کردن یعنی قبول یک نرخ واحد برای ارز حد اقل در سطح بازار ازاد و در این زمینه موانع کم نیست.
شماری از رسانه‌های تهران از پایان قریب الوقوع ارز مبادله‌ای در اقتصاد ایران خبر میدهند و حتی یکی از آنها، خبرگزاری مهر، «صدای پای یکسان سازی نرخ ارز» را می شنود. چرا این شایعات بالا گرفته و اصولا چه نشانه هایی در دست است از این که مقام‌های پولی ایران واقعا تصمیم گرفته باشند به استقرار دوباره نظام ارزی تک نرخی؟
در حال حاضر دو نرخ برای ارز در ایران وجود دارد که یکی نرخ مبادله‌ای یا دولتی است و دوم نرخ بازار آزاد.
اگر دلار را در نظر بگیریم نرخ مبادله‌ای آن ۳۳۳۹ تومان است و نرخ آن در بازار آزاد حدود ۳۹۰۰ تومان یا کمی بیشتر. به عبارت دیگر دلار دولتی یا مبادله‌ای حدود ۵۶۰ تومان ارزان تر است از دلار ازاد.
از دلار دولتی استفاده میشود برای وارد کردن شماری از کالا‌ها و خدمات از خارج به قیمت ارزان تر و هدف رسمی دولت این است که تورم بالا نرود. نشانه هایی هست از این که دولت به صورت تدریجی کالا‌ها و صنایعی را از دریافت ارز مبادله‌ای محروم میکند.
به علاوه دولت تا سه روز پیش به هر مسافری که عازم خارج از کشور بود، سیصد دلار ارز به نرخ مبادله‌ای می فروخت. این کار قطع شده و مسافران باید از این به بعد تمام نیاز‌های ارزی‌شان را از بازار آزاد تامین کنند.
با توجه به همه این ها، این شایعه قوت گرفته که دولت می خواهد کلا نرخ مبادله‌ای را بردارد و ارز را تک نرخی بکند، در راستای وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی. با این همه در مورد این شایعه‌ها باید محتاط بود، چون تک نرخی کردن یعنی قبول یک نرخ واحد برای ارز حد اقل در سطح بازار ازاد و در این زمینه موانع کم نیست.
چه موانعی وجود دارد بر سر یکسان کردن نرخ ارز؟
دستکم دو مانع عمده در این راه وجود دارد:
اول این که دولت می ترسد با حذف کامل ارز مبادله‌ای و سر ریز شدن کل تقاضای ارز به طرف بازار ازاد، قیمت ارز بالا برود و به تبع آن دستآورد اقتصادی عمده دولت که مهار تورم باشد، به مخاطره بیفتد.
دوم این که برای تک نرخی شدن نرخ ارز، یکی از شرایط لازم عادی شدن روابط بانکی بین المللی ایران است که به رغم برجام تا به امروز تحقق پیدا نکرده...
آیا در درون دولت دوازدهم، بر سر سیاست ارزی کشور توافق لازم وجود دارد؟
نوعی چند صدایی وجود دارد بین چهره‌های اقتصادی دولت بر سر نرخ ارز.
از جمله محمد شریعتمداری وزیر صنعت و معدن و تجارت طرفدار تک نرخی شدن ارز است، در حالی که مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد فعلا زمینه را آماده نمی بیند برای این کار. و پیام بانک مرکزی هم در این زمینه روشن نیست. البته همه این‌ها با اصل این کار موافقند ولی در مورد زمان انجام آن توافق وجود ندارد.
