مقام‌های آمریکا و روسیه مذاکرات برای گفت‌وگوهای صلح اوکراین در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، را آغاز کردند.
این گفتوگوها که در غیاب اروپا و اوکراین در حال برگزاری است، نخستین مذاکرات مستقیم مقام‌های دو کشور پس از تهاجم روسیه به اوکراین است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ، روز دوشنبه وارد ریاض شدند و با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دیدار کردند.
از طرف روسیه نیز سرگئی لاوروف، وزیر خارجه، و یوری اوشاکوف، دستیار ولادیمیر پوتین در امور خارجی، روز دوشنبه وارد ریاض شدند.
مشخص نیست که گستره مذاکرات روز سه‌شنبه بین دو کشور شامل چه موضوعاتی باشد اما تمرکز اصلی بر روی پایان جنگ روسیه علیه اوکراین خواهد بود.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، روز سه شنبه، ۳۰ بهمن، به خبرنگاران گفت توافق صلح بلندمدت در اوکراین بدون رسیدگی به طیف گسترده‌تری از نگرانی‌های امنیتی مرتبط با اروپا امکان‌پذیر نخواهد بود و برای حل و فصل جامع و بلندمدت این بحران باید مسائل امنیتی اروپا به طور همه‌جانبه بررسی شود.
او گفت زمان دیدار بین پوتین و ترامپ هنوز مشخص نشده اما مذاکرات ریاض می‌تواند برآوردی در مورد تعیین موعد چنین ملاقاتی ارائه کند.
پسکوف افزود پوتین مایل است در صورت لزوم با ولودیمیر زلنسکی هم دیدار کند.
پوتین پیشتر دیدار با زلنسکی را با این ادعا که حکومت او «غیرقانونی» است، رد می‌کرد. اشاره پوتین به برگزار نشدن انتخابات در اوکراین در سه سال اخیر پس از آغاز جنگ روسیه در اوکراین است.
در همین حال، خبرگزاری تاس به نقل از پسکوف، گزارش داد که آغاز مذاکرات روسیه و آمریکا «هیچ تأثیری بر همکاری مسکو با تهران نخواهد داشت».
او افزود: روسیه آمادهٔ کمک به ایران در حل مشکلات مربوط به برنامه هسته‌ای این کشور (زیر فشار قرار داشتن تهران از سوی جامعه جهانی) است.
این در حالی است که مقامات ارشد آمریکا تأکید کرده‌اند که برای فشار بر روسیه به منظور دست کشیدن از جنگ در اوکراین، قطع «اتحاد» روسیه با ایران، کره شمالی و چین در دستور کار است.
از سوی دیگر، گوئو جیاکون، سخنگوی وزارت خارجه چین، روز سه‌شنبه ۳۰ بهمن گفت پکن انتظار دارد که «همه طرف‌ها» در جنگ اوکراین برای مذاکرات صلح در کنار یکدیگر مشارکت کنند.
او افزود چین از همه کوشش‌ها برای صلح، از جمله اجماعی که برای مذاکرات بین آمریکا و روسیه به دست آمده، استقبال می‌کند.
چین پس از یورش روسیه به اوکراین خود را یک میانجی بالقوه نشان داده و طرحی را نیز در این راستا پیشنهاد کرد که برخی جزئیات آن ظاهرا مبهم بود. این تلاش پکن تحت تأثیر روابط بسیار نزدیک با مسکو، از سوی غرب مورد استقبال قرار نگرفت.
نشست پاریس، صلح‌بان‌های اروپا، افزایش هزینه‌های دفاعی
در همین حال، رهبران اروپایی در نشست پاریس بر ضرورت افزایش بودجه دفاعی این قاره و همچنین لزوم ضمانت امنیتی آمریکا تأکید کردند.
نشست پاریس روز ۲۹ بهمن با حضور چند تن از رهبران اروپا برگزار شد و اندکی پیش از آن رئیس‌جمهور فرانسه با همتای آمریکایی خود تلفنی گفت‌وگو کرد.
به گزارش آسوشیتدپرس، دفتر امانوئل مکرون جزئیاتی از مکالمه ۲۰ دقیقه‌ای او با دونالد ترامپ را منتشر نکرده است.
مقام‌های اروپایی در روزهای اخیر گفته‌اند که از تصمیم دولت آمریکا برای مذاکره با روسیه و برگزاری مذاکرات صلح اوکراین بدون حضور اروپا شگفت‌زده و نگران شده‌اند.
با این حال کیت کلاگ، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور اوکراین و روسیه، روز دوشنبه بار دیگر تأکید کرد که واشینگتن خواستار مشارکت متحدان اروپایی خود در روند گفتوگوها است اما «فکر نمی‌کنم که معقول و امکان‌پذیر باشد همه بر سر میز [مذاکرات] بنشینند».
اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، روز سه‌شنبه در دیدار با کلاگ گفت اتحادیه اروپا می‌خواهد برای پایان دادن به خونریزی و کمک به برقراری صلح عادلانه و پایدار که اوکراین و مردمش سزاوار آن هستند، با ایالات متحده همکاری کند.
خانم فون‌درلاین که در بروکسل با ژنرال کلاگ دیدار کرد، گفت «این یک لحظه حساس است.»
این در حالی است که ترزا ریبرا، نایب رئیس کمیسیون اروپا روز دوشنبه به رویترز گفته بود که دونالد ترامپ روابط مبتنی بر اعتماد بین ایالات متحده و اروپا را تغییر داده است.
اولها استفانیشینا، معاون نخست‌وزیر اوکراین، که برای شرکت در نشست اتحادیه اروپا به ورشو در لهستان سفر کرده، روز سه‌شنبه گفت اوکراین تحولات و گام‌های ایالات متحده را از نزدیک دنبال می‌کند اما اتحادیه اروپا حتی در حالی که در بسیاری از مسائل «مردد است، هنوز به اندازه کافی قدرت دارد که به اوکراین کمک کند تا پیروز شود».
بیانیه‌ای رسمی درباره مواضع مطرح شده در نشست پاریس منتشر نشده، اما یک مقام اتحادیه اروپا گفت که حاضران در این نشست توافق داشتند که برای دادن تضمین امنیتی به اوکراین آماده‌اند اما «آتش‌بس بدون توافق صلح همزمان خطرناک است».
این مقام اتحادیه اروپا که نام او ذکر نشده نتایج نشست پاریس را این گونه خلاصه کرد: ما این آمادگی را داریم که با توجه به میزان حمایت‌های آمریکا، تضمین‌های امنیتی بدهیم و کیفیات این تضمین‌ها را هم طرفین می‌توانند بررسی کنند.
همچنین کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، در پیامی ویدئویی تاکید کرد که تضمین امنیتی ایالات متحده تنها راه موثر برای باز داشتن روسیه از حمله مجدد به اوکراین است.
آقای استارمر که پیشنهاد اعزام صلح‌بان‌های اروپایی به اوکراین را مطرح کرده است بر ضمانت امنیتی آمریکا در توافق صلح اوکراین تأکید کرد.
پیشنهاد اعزام صلح‌بان‌های اروپایی به اوکراین یک روز پیشتر از سوی نخست وزیر بریتانیا مطرح شد و حاضران در نشست پاریس مواضع متفاوتی به آن نشان دادند.
جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا، هم سه‌شنبه گفت تنها آمریکا می‌تواند بازدارندگی ایجاد کرده و پوتین را از حمله دوباره به اوکراین بازدارد.
صدراعظم آلمان و نخست وزیر ایتالیا این پیشنهاد را «بسیار نامناسب در زمان فعلی» و یکی از «پیچیده‌ترین و شاید کم‌تاثیرترین فرضیه‌ها» خواندند.
با این حال مته فردریکسن، نخست وزیر دانمارک، گفت: «متأسفانه روسیه اکنون تمام اروپا را تهدید می‌کند.»
شرکت‌کنندگان در نشست پاریس بر سر موضوع افزایش هزینه‌های دفاعی اروپا دیدگاه‌های نزدیک‌تری داشتند و با افزایش رقم این هزینه‌ها به بالاتر از دو درصد از تولید ناخالص داخلی موافق بودند.
همچنین به نوشته آسوشیتدپرس، سران برخی از کشورهای اتحادیه اروپا که به نشست پاریس دعوت نشده بودند، از جمله رهبران مجارستان، اسلوونی و اسلواکی، به شدت از این موضوع انتقاد کردند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، از زمان مبارزات انتخاباتی خود وعده داد بود که به این جنگ پایان خواهد داد.
او روز یکشنبه هم گفت که رهبران هر دو کشور روسیه و اوکراین نیز خواهان توقف این جنگ هستند.
تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین از پنجم اسفند ۱۴۰۰ آغاز شد و دو طرف در روزهای اخیر بر شدت حملات خود علیه یکدیگر افزوده‌اند.
