در حالی که دولت پاکستان به پناهجویان افغان ساکن اسلامآباد و راولپندی تا پایان ماه مارس ۲۰۲۵ مهلت داده بود تا این شهرها را ترک کنند، عملیات بازداشت و اخراج آنها چند روز پیش از موعد آغاز شده است. گزارشها حاکی است صدها نفر از افغانهایی که بازداشت شدهاند، دارای کارت اقامت موقت (ACC) بودهاند.
میوند علمی، رئیس شورای هماهنگی پناهجویان افغان در اسلامآباد، به رادیو آزادی، بخش افغان رادیو اروپای ازاد گفته است که در هفتههای اخیر نزدیک به هزار افغان توسط پلیس ایالت پنجاب و شهر راولپندی بازداشت شدهاند. به گفته او، از این تعداد ۲۱۳ نفر به افغانستان اخراج شدهاند.
وی وضعیت پناهندگان را «بسیار وخیم» توصیف کرده و گفته است بسیاری از آنها از روندهای مهاجرتی و حقوق قانونی خود بیاطلاع هستند.
در برخی مناطق دیگر مانند لندی کوتل در ایالت خیبر پختونخوا، اردوگاههای موقت ایجاد شده و انتظار میرود پناهجویان افغان از نقاط مختلف به آنجا منتقل و سپس اخراج شوند. برخی از این افراد در گفتوگو با رسانهها گفتهاند که ترک پاکستان در مهلت تعیینشده برایشان ممکن نیست و زیرا بسیاری از آنها در پاکستان به دنیا آمده و زندگیشان در این کشور ریشهدار شده است.
فردوس، یکی از این پناهجویان، به رادیو آزادی گفته است: «من نان خشک میفروشم. بهتر است که به ما وقت بدهند. اخراج یکباره کار درستی نیست. خانوادهام اینجا جا افتادهاند. در افغانستان نه خانه داریم و نه کاری.»
طبق اطلاعات کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR)، بیش از ۱٫۵ میلیون افغان با کارت اقامت دائم یا تابعیت افغانستان در پاکستان زندگی میکنند و حدود ۸۰۰ هزار نفر از دارندگان کارت ACC اکنون در معرض خطر اخراج هستند. افراد دارای اقامت دائم تا پایان ژوئن ۲۰۲۵ اجازه ماندن در پاکستان را دارند.
فیلیپا کندلر، نماینده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در پاکستان، در بیانیهای به مناسبت عید فطر از دولتهای پاکستان و افغانستان خواست تا زمینه بازگشت «داوطلبانه و بدون ترس ازار و اذیت و تبعیض» افغانها را فراهم کنند. او بر لزوم ایجاد محیطی امن در افغانستان برای بازگشت پایدار پناهجویان، بهویژه زنان و دختران، تأکید کرد.
از نوامبر ۲۰۲۳ تاکنون، دولت پاکستان بیش از ۸۰۰ هزار پناهجوی افغان را بهطور اجباری به کشورشان بازگردانده است. این اقدام با انتقادها و ابراز نگرانی نهادهای بینالمللی از جمله سازمان ملل و سازمان جهانی مهاجرت روبهرو شده است.