اسماعیل جبارزاده، استاندار آذربایجان شرقی، در جلسه ستاد مدیریت بحران آن استان، شامگاه شنبه، وضعیت آب و برق را بحرانی اعلام کرد و دستور داد تا بازگشت به وضعیت عادی، این ستاد به مدیریت مصرف بپردازد. استاندار آذربایجان شرقی گفت که به همت مسئولان در این استان نه قطع برق خواهیم داشت و نه قطع برق.
تنها چند روز پیش از این نیز معاون سازمان آب و فاضلاب ایران، از آغاز جیره‌بندی آب در برخی شهرهای ایران خبر داده بود.
درباره بحران آب و برق در ایران دیدگاه اسماعیل کهرم کارشناس محیط زیست و مشاور رئیس سازمان محیط زیست ایران را جویا شده‌ایم:
اسماعیل کهرم: مملکت ما در یک کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان قرار گرفته و ما به طور سنتی و به طور مزمن همیشه در معرض کم‌آبی و خشک‌سالی بوده‌ایم. ما یک سوم معدل آب جهان را دریافت می‌کنیم. منتها آنچه که همه صاحب‌نظران به دور از تبلیغ و جنجال اعتقاد دارند این است که ما در زمینه مدیریت منابع آب دچار اشکال هستیم.
ما در سال ۴۲۰ میلیارد مترمکعب آب دریافت می‌کنیم به صورت تگرگ و باران و برف و غیره. این نسبت به سایر کشورهای منطقه عدد کمی نیست ولی وقتی که صحبت از بهره‌برداری و مدیریت می‌رسد می‌بینیم که ما حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب از این آب را بیشتر استفاده نمی‌کنیم.اسماعیل کهرم
ما در سال ۴۲۰ میلیارد مترمکعب آب دریافت می‌کنیم به صورت تگرگ و باران و برف و غیره. این نسبت به سایر کشورهای منطقه عدد کمی نیست ولی وقتی که صحبت از بهره‌برداری و مدیریت می‌رسد می‌بینیم که ما حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب از این آب را بیشتر استفاده نمی‌کنیم. بقیه‌اش به اصطلاح پــِرت می‌شود. از بین می‌رود.
این مسئله‌ای که استاندار آذربایجان شرقی اعلام کرده بنده تصور می‌کنم بحران آب دامن‌گیر همه استان‌های ما و همه مناطق مملکت عزیز ما هست. به خاطر این که در مدیریت بهره‌برداری ما دچار اشکال هستیم.
مدیریت بهره‌برداری که شما به آن اشاره کردید مد نظر دیگر کارشناسان هم هست و برخلاف مسئولانی که مرتب در مورد الگوی مصرف صحبت می‌کنند، کارشناسان مصرف خانگی را تهدیدی نمی‌دانند بلکه می‌گویند که این بخش کشاورزی است که بیشترین آب را بدون بازده به مصرف می‌رساند.
متاسفانه میزان مصرف در بخش کشاورزی خودش یک فاجعه است. حدود ۹۴ درصد از مصرف آب ما مخصوص کشاورزی است. منتها ما در این سیستم از روش‌هایی استفاده می‌کنیم که همان کورش کبیر استفاده می‌کرد که آب را به صورت کرتی و یا غرقابی می‌ریزیم توی مزرعه. یک مقدار زیادی‌اش تبخیر می‌شود به هوا می‌رود و مقدار زیادی‌اش از دسترس گیاه خارج می‌شود. میزان مصرف آب برای صنایع ۳ تا ۴ درصد است. و بعد ۳ تا ۴ درصد هم برای آب شرب می‌ماند.
استاندار آذربایجان می‌گوید که باید ۸ درصد در مصرف برق و ۱۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی شود. همزمان می‌گوید که وضعیت باید در سه ماه تابستان به صورت روزانه رصد شود تا بتوانیم مصرف را مدیریت کنیم و بیشترین کار این ستاد مدیریت مصرف خواهد بود. شما تصور می‌کنید رصد روزانه و مدیریت مصرف چگونه انجام شود؟
مسئله ارتباط آب با برق بیشتر به سدهای برق‌آبی بر می‌گردد. حالا اگر سطح آب آنقدر برود پایین طبعاً آن توربین را نمی‌تواند آن طوری بچرخاند که الکتریسیته تولید شود. بنابراین اینجا قحطی آب با کم‌برق بودن مملکت دست به دست هم می‌دهند. هموطنان عزیز پیوسته در فصل تابستان شاهد قطع برق به صورت جیره‌بندی و یا منطقه‌ای حتی در شهرهای بزرگ مانند تهران بودند. بنابراین این ارتباط وجود دارد.
ولی مدت‌هاست که وزارت نیرو از جیره‌بندی دارد صحبت می‌کند. اگر چنانچه مصرف آب به همین صورت ادامه پیدا کند چاره‌ای غیر از جیره‌بندی نخواهد بود. بنده پیش‌بینی می‌کنم ظرف یک ماه آینده ما به طور قطع شاهد جیره‌بندی آب در تهران خواهیم بود. مگر این که میزان مصرف از ۲۵۰ لیتر برای هر نفر که فعلی هست به ۱۵۰ لیتر برای هر نفر کاهش پیدا کند.
موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه تا چه حد بر بحران آب و برق در آذربایجان شرقی دخیل است؟
نیمی از آب موجود در آذربایجان شرقی از منابع زیرزمینی تهیه می‌شود. خب این منابع آب زیرزمینی غیر از این است که در اطراف دریاچه ارومیه بوده؟ آخرین آماری که داریم هفتاد و دو سه هزار حلقه چاه در اطراف دریاچه ارومیه بوده که حتی نیمی از اینها غیرقانونی بوده. لذا به همین دلیل بنده تصور می‌کنم ارتباطی هست بین خشک شدن دریاچه ارومیه و کم آب شدن استان آذربایجان شرقی.
