لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۰۲

حذف دلار و مبادلات پایاپای؛ «جنس بنجل به جای نفت ایران»


خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی، ایرنا، گزارش داده‌است که محمود احمدی‌نژاد و دمیتری مدودف رؤسای جمهور ایران و روسیه طی تماس تلفنی روز چهارشنبه، بر گسترش حجم همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور و بر استفاده از ارز ملی و حذف دلار در این مبادلات تاکید کردند و آن را موجب افزایش حجم مبادلات دو کشور دانستند.

احمدی‌نژاد با اشاره به توافق دو کشور مبنی بر انجام دادوستدهای اقتصادی با ارزهای ملی گفته‌است که «عملیاتی شدن این توافق حجم مبادلات اقتصادی و بازرگانی ایران و روسیه را چندین برابر افزایش خواهد داد».

هم‌اکنون حجم تجارت دوجانبه ایران و روسیه حدود ۵ میلیارد دلار است که نزدیک به ۴ میلیارد دلار آن، سهم صادرات روسیه به ایران است.
وزیر خارجه ایران ماه گذشته در دیدار با لوان جاگاریان سفیر جدید روسیه در تهران اظهار امیدواری کرده بود که حجم دادوستدهای بازرگانی دوجانبه ایران و روسیه در آینده نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار برسد.

بنا بر آمار گمرک روسیه، در ۱۰ ماهه اول سال ۲۰۱۱ میلادی، حجم کل مبادلات خارجی روسیه به ۶۶۸ میلیارد دلار رسیده که نسبت به همین دوره در سال ۲۰۱۰، به میزان ۳۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. این درحالی است که حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه از سال ۲۰۱۰ کماکان ثابت مانده‌است (هشت دهم درصد از کل مبادلات خارجی روسیه).

در آذرماه امسال، شورای آتلانتیک مرکز مطالعات جنوب آسیا در تحلیل ۱۲ صفحه‌ای خود که تحت عنوان «اتکای جمهوری اسلامی ایران به چین؛ معامله پایاپای راه نجات تهران از تحریم‌ها» منتشر کرد، گزارش داده بود که ایران برای دریافت دلار از چین در قبال صادرات نفت به این کشور با مانع روبه‌رو شده و مجبور به معاملات پایاپای (کالا به کالا) شده‌است.

همین مشکل را ایران در اوایل سال جاری میلادی با هند نیز پیدا کرد و این کشور ۵ میلیارد دلار بدهی پول نفت وارداتی ایران را با تاخیری ۶ ماهه از طریق «بانک خلق» (حالک بانکاسی) ترکیه تصفیه کرد.

کامران دادخواه استاد دانشگاه نورث ایسترن بوستون آمریکا که در دوران پیش از انقلاب ریاست اداره برنامه‌سنجی و اقتصاد عمومی سازمان برنامه و بودجه را بر عهده داشته، در گفت‌وگو با رادیو فردا می‌گوید که حذف دلار در مبادلات خارجی از هر نظر به زیان ایران است. «برای اینکه چین و روسیه ریال ایران را قبول نخواهند کرد، چرا که در مبادلات جهانی ارزشی ندارد، بنابر این همه پرداختها با روبل روسی یا یوان چینی خواهد شد. این دو واحد پول نیز بین‌المللی نیستند، به عبارتی ایران برای خرید کالا از کشورهایی به غیر از روسیه و چین، مجبور است که روبل و یوان را دوباره به دلار تبدیل کند و هزینه اضافی تبدیل ارز را متقبل شود.»

به غیر از مشکل دریافت دلار در قبال صادرات نفت خام ایران که بیش از ۸۰ درصد درآمد صادراتی ایران را تشکیل می‌دهد، شورای آتلانتیک در گزارش آذرماه خود از قول کارشناسان اقتصادی یادآور می‌شود که تحریم‌های بین‌المللی هزینه واردات کالا به ایران را نیز ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داده‌است.

مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با رادیو فردا می‌گوید: «عمده صادرات نفت ایران به کشورهای آسیایی است که با هر کدام به نوعی، تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران به مشکل برخورده‌است. برای نمونه چین در مقابل واردات نفت از ایران، یا یوان می‌دهد، یا جنس به ایران صادر می‌کند».

ایران هم‌اکنون روزانه ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه نفت خام (بعلاوه کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه میعانات گازی) صادر می‌کند که تنها ۴۵۰ هزار بشکه آن به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

سال گذشته، صادرات نفت خام ایران به چین روزانه ۴۲۶ هزار بشکه بود که به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا در شش ماهه اول سال ۲۰۱۱ صادرات نفت ایران به چین به بالای ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته‌است.

به گزارش خبرگزاری مهر، محسن قمصری، مدیر امور بین‌المللی شرکت ملی نفت ایران روز چهارشنبه گفته‌است که «شرکت‌های چینی قصد اعمال تغییرات در نحوه پرداخت منابع مالی (در قبال واردات نفت از ایران) را دارند».

آقای دادخواه می‌گوید که دادوستدهای پایاپای به زیان ایران خواهد بود، چرا که ایران نفت را که کالایی با ارزش است و خیلی مورد قبول دنیاست به چین صادر خواهد کرد و در شرایط پایاپای مجبور است هر جنس «بنجلی» که این کشور تولید می‌کند، در قبال صادرات نفت قبول کند.

به‌گفته وی، تحریم احتمالی نفت ایران توسط اروپا وضعیت را بدتر هم خواهد کرد، چرا که در غیاب تقاضاکنندگان نفت، کشورهای آسیایی بدون شرایط رقابتی، نفت ایران را تا حد زیادی زیر قیمت بازار جهانی خواهند خرید.
XS
SM
MD
LG