برای نخستین بار در انگلستان محاکمهای در چارچوب قانون منع ناقصسازی جنسی برگزار شد. در این دادگاه دکتر دانسون دارماسانا از بیمارستانی در شمال لندن و مردی به نام حسن محمد به دلیل اقداماتی که پس از تولد یک نوزاد در بیمارستانی در سال ۲۰۱۲ انجام دادند، محکوم شدند.
به گزارش روزنامه تلگراف به نظر میرسد که دکتر با تشویق آقای محمد دست به ناقصسازی جنسی این نوزاد زده بود.
*
رئیس جمهور آمریکا در دیدار با مها عبدالله المنیف مدیر اجرایی برنامه ملی امنیت خانواده عربستان جایزه شجاعت زنان را به وی اهدا کرد. خانم المنیف با تلاش در جهت گسترش آگاهی و هشیاری جامعه و مبارزه با خشونت در خانواده و رسیدگی به قربانیان تعرض به کودکان از قربانیان تجاوز و تعرض به خانوادهها در این کشور حمایت کردهاست. از ایران شادی صدر روزنامهنگار زن ایرانی برنده این جایزه شده بود که آن را به شیوا نظرآهاری اهدا کرد.
*
گروهی از فعالان زن اوکراینی با استفاده از توجه عمومی به موضوع سکس در اصل توجه مخاطبانشان را به مسایل سیاسی و وضعیت پرتنش در روابط روسیه و اوکراین جلب کردند.
بیشتر بشنویم از آنا رایسکایا خبرنگار رادیو فردا در اوکراین:
«به عقیده گروه جدید در فیسبوک که عمدتاً متشکل از زنان خبرنگار و فعالان مدنی اوکراینی است جنگهای مدرن جنگهای اطلاعاتی است و اوکراین که هیچوقت به فکر جنگ، آن هم با روسیه نبوده به دستگاه تبلیغاتی روسی میبازد. همین ایده باعث شد که آنها به شیوهای دیگر وارد این جنگ شوند. جنگ زنانه. کاترینا وژنیک خبرنگار مسایل اقتصادی، یولسا ووتین خبرنگار و مشاور تبلیغاتی و ایرنا کارپا، نویسنده و خواننده مشهور اوکراینی که هسته این گروه را تشکیل میدهند در صفحه فیسبوکشان از نقل قول معروف رابرت شکلی، نویسنده آمریکایی استفاده کردند که میگوید در جنگ اطلاعاتی همیشه بازنده آن کسی است که راست میگوید، او محدود به گفتن حقیقت است در حالی که برای دروغگو محدودیتی وجود ندارد.
به گفته این زنان فعال مدنی در این شرایط فرد راستگو باید خلاقیت به خرج دهد و هدف وسیله را توجیه میکند. کاترینا وژنیک استفاده از عنوان تبلیغاتی سکسی را چنین توضیح میهد:
«هدف این کمپین جلب توجه و برقراری تماس با رسانههای بینالمللی بوده تا فرصت اطلاعرسانی را به دست بیاوریم. امروز رویدادهای اوکراین از اصلیترین موضوعات رسانههای جهانی است. اما اکثر این رسانهها حتی معتبرترین آنها تحت تاثیر رسانههای روس قرار دارند و تنها تعداد بسیار اندکی از گزارشگرانی که زبان اوکراینی میدانند میتوانند دیدگاه اوکراین به وضعیت این کشور و به ویژه کریمه را بیان کنند. به خصوص اگر موضوع سیاسی و اقتصادی نباشد. مثلاً آدمربایی و شکنجه در کریمه پس از ورود نظامیان روس به این شبه جزیره کمتر مورد توجه رسانههای جهانی قرار گرفته. اما برای ما این افراد نه تنها هموطن که اغلب همکار و دوستاند. اتفاقاً پس از نجات دو خبرنگار که یک هفته توسط شبهنظامیان کریمه مورد آزار و اذیت قرار داشتند فکر کردیم که باید از شیوهای نامتعارف برای مبارزه استفاده کنیم. یک دفعه فکر دیوانهوار به ذهنمان رسید که سکس میتواند به ما کمک کند توجه جهانیان را به این رویدادها جلب کنیم.»
به کارگیری ابزار جنسی در پیشبرد اهداف سیاسی کار تازهای نیست. در کمدی یونانی «لیسی ستراتا» مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد میخوانیم که چگونه زنان آتن برای مجبور کردن مردان به پایان دادن جنگ ده ساله طاقتفرسا با اسپارتها آنها را از سکس محروم کردند.
مدتی پس از شروع دومین جنگ داخلی لیبریا در سال ۲۰۰۰ میلادی نیز یک زن مددکار اجتماعی به نام لیما گیبویی زنان را تشویق به اتحاد و اعتراض در برابر خشونتهای جنگ داخلی کرد. زنان لیبریایی از روشهای مختلفی استفاده کردند تا این که حتی به این توافق رسیدند که در برقراری رابطه جنسی با همسرانشان اعتصاب کنند تا زمانی که جنگ به پایان برسد.
جنبش اوکراینی فمن هم، زنانی که با نوشتن شعارهای اعتراضآمیز بر سینههای عریانشان دست به تظاهرات میزنند از مدتها پیش در سراسر جهان مشهور شدند. به گفته فعالان این گروه جدید در اوکراین تفاوت آنها با فمن در آن است که اقداماتشان را در کوتاهمدت مفید میدانند. کاترینا وژنیک به آنا رایسکایا گفتهاست:
«همه ما میدانیم که سکس بهترین تبلیغاتچی، فروشنده و ابزار اطلاعرسانی است. و عمدتاً این ابزار را به کار گرفتیم. تنها ده روز گذشته و میبینیم که پیشبینیهایمان درست از آب در آمده و عملاً به هدفمان رسیدیم. البته عدهای کمپین ما را توهینآمیز میدانند. و اینها کسانی هستند که اگر واقعاً منظور ما تحریم روابط جنسی با روسها بود، همین آقایان بودند. ناسیونالیستهای روس، هواداران پوتین و حامیان الحاق کریمه به روسیه با جدیت تمام علیه ما مبارزه میکنند. اما این موضوع برای ما خندهدار است. شعار ما صرفاً یک شوخی تلخ و در عین حال تحریکآمیز است.»
این گروه زنان اوکراینی در فیسبوک توجه بسیار به خود جلب کرده و بسیاری از رسانههای بینالمللی درباره آنها گزارش تهیه کردهاند.»
آنارایسکایا خبرنگار رادیو فردا در اوکراین گزارش میداد.
*
سالهاست که فعالان مسایل زنان در جهان در تلاشاند تا به برابری حقوقی میان زن و مرد دست پیدا کنند. با اینهمه هنوز در بسیاری از کشورهای جهان سوم و حتی کشورهای توسعهیافته یا در حال توسعه نیز زنان در موقعیتی فرودست نسبت به مردان قرار دارند. اما به نظر میرسد دستیابی به این برابری نه تنها کار آسانی نیست بلکه مراحل دشوارتری را نیز پیش رو دارد.
از جمله آخرین خبرهایی که واکنشهایی گسترده را در پی داشته، محدودیت حضور زنان در نشست امنیت هستهای که در هلند برگزار شد، بودهاست. آن گونه که وبسایت ایندیپندنت نوشتهاست در نشست امنیت هستهای که با حضور رهبران ۵۳ کشور جهان در هلند برگزار شده شرکت خدماتی تهیه غذا تصمیم گرفته حتی یک زن خدمتکار را هم در سالن اصلی نشست راه ندهد. سوده راد، فعال مسایل زنان ساکن آمریکا در این مورد میگوید:
«آنطور که رسانهها اعلام کردند و اتفاقاً در خود رسانههای هلند هم بازتاب گستردهای داشت، گویا میشود تقصیر را گذاشت سر برگزارکنندگان این مراسم. به این دلیل که خواستند کسانی که دارند به عنوان پیشخدمت آنجا ارائه خدمات میدهند از شکل واحدی برخوردار باشند و در واقع نوعی اونیفورم متحدالشکلی داشته باشند و گویا حضور خانمها در آن اونیفورم مزاحمشان بوده. این طور که رئیس خود شرکت گفته... گفته ما فکر کردیم اگر دو سه تا خانم بلوند و مثلاً با پیراهن آنجا باشند این نظمی که حاکم است به هم میخورد و ما حتی تا این حد میخواستیم کمالگرایی را حفظ کرده باشیم. از این سو و آن سو هم یک خبرهایی هم میرسد که گویا به خاطر حضور سران کشورهای مسلمان ترجیح داده شده که خانمها حضور نداشته باشند به عنوان خدمه. یک نفر دیگر میگوید به خاطر اینکه پلههای آنجا شیب زیادی بوده و خانمها با لباسهای کوتاهشان راحت نبودند که از پلهها بروند بالا و بیایند پایین. به هر حال انواع و اقسام دلایل دارد میآید و حتی در شغل خدمترسانی، مشاغلی که جزو خدماترسانی دستهبندی میشود و خانمها توی آن سختترین کارها را بر عهده دارند یک بار دیگر خانمها حضورشان حذف شود.»
با این حال به نظر میرسد که آمار زنان شرکتکننده در این کنفرانس نیز در سالهای گذشته با افزایش کندی روبهرو بودهاست. در حالی که در سال ۲۰۱۰ در واشنگتن تنها چهار زن در میان رهبران کشورهای شرکت کننده در نشست امنیت هستهای حضور داشتند این تعداد در سال ۲۰۱۲ به ۵ نفر رسید و در کنفرانس سال ۲۰۱۴ در هلند ۸ زن در میان ۵۳ شرکتکننده این کنفرانس حاضر بودند. سوده راد در این زمینه میگوید:
«این را باید حتماً در نظر داشته باشید که برای هر نشستی یک نفر ممکن است به عنوان نماینده در این نشست حضور پیدا کند و لزوماً شاید جایی که رئیس جمهور زن دارد حتما نماینده زن نداشته باشد در آن نشست. در مجموع در نگاه کلی میشود این برداشت را کرد که یک بار دیگر انگار زنها دارند پس زده میشوند. توی مجامع بینالمللی که راجع به امور حیاتی و مسئله امنیت هستهای کشورها و کلاً جهان دارد راجع بهش تصمیم گرفته میشود. اما من فکر میکنم که زنان اینقدر صدایشان بلند شده که به همین امر هم حساس باشند طوری که همین عدم حضور خدمه زن توانست یک چنین موجی را برپا کند. یا اتفاقاً توجه جلب شده به این که چرا زنها در چنین نشستی تعدادشان کم است. که البته همه کشورها هم در آن شرکت نداشتند.»
با این همه سوده راد معتقد است که مبارزه برای دست یافتن به حقوق برابر نباید به دقت و کنکاش در کنفرانسهای مهم و سران کشورها محدود شود:
«شاید نشستها یک بار در سال یک جایی برگزار شوند. اما زنانی از لایههای مختلف جامعه هر روز دارند با این تبعیض جنسیتی دست و پنجه نرم میکنند. ازجمله همان کسانی که دارند در زمینههای خدمات و حوزه خدمات سختترین کارها را انجام میدهند. بدون اینکه دستمزد برابری داشته باشند و بدون اینکه بتوانند به راحتی پلههای ترقی را در شغل خودشان طی کنند.»
به گزارش روزنامه تلگراف به نظر میرسد که دکتر با تشویق آقای محمد دست به ناقصسازی جنسی این نوزاد زده بود.
*
رئیس جمهور آمریکا در دیدار با مها عبدالله المنیف مدیر اجرایی برنامه ملی امنیت خانواده عربستان جایزه شجاعت زنان را به وی اهدا کرد. خانم المنیف با تلاش در جهت گسترش آگاهی و هشیاری جامعه و مبارزه با خشونت در خانواده و رسیدگی به قربانیان تعرض به کودکان از قربانیان تجاوز و تعرض به خانوادهها در این کشور حمایت کردهاست. از ایران شادی صدر روزنامهنگار زن ایرانی برنده این جایزه شده بود که آن را به شیوا نظرآهاری اهدا کرد.
*
گروهی از فعالان زن اوکراینی با استفاده از توجه عمومی به موضوع سکس در اصل توجه مخاطبانشان را به مسایل سیاسی و وضعیت پرتنش در روابط روسیه و اوکراین جلب کردند.
بیشتر بشنویم از آنا رایسکایا خبرنگار رادیو فردا در اوکراین:
«به عقیده گروه جدید در فیسبوک که عمدتاً متشکل از زنان خبرنگار و فعالان مدنی اوکراینی است جنگهای مدرن جنگهای اطلاعاتی است و اوکراین که هیچوقت به فکر جنگ، آن هم با روسیه نبوده به دستگاه تبلیغاتی روسی میبازد. همین ایده باعث شد که آنها به شیوهای دیگر وارد این جنگ شوند. جنگ زنانه. کاترینا وژنیک خبرنگار مسایل اقتصادی، یولسا ووتین خبرنگار و مشاور تبلیغاتی و ایرنا کارپا، نویسنده و خواننده مشهور اوکراینی که هسته این گروه را تشکیل میدهند در صفحه فیسبوکشان از نقل قول معروف رابرت شکلی، نویسنده آمریکایی استفاده کردند که میگوید در جنگ اطلاعاتی همیشه بازنده آن کسی است که راست میگوید، او محدود به گفتن حقیقت است در حالی که برای دروغگو محدودیتی وجود ندارد.
به گفته این زنان فعال مدنی در این شرایط فرد راستگو باید خلاقیت به خرج دهد و هدف وسیله را توجیه میکند. کاترینا وژنیک استفاده از عنوان تبلیغاتی سکسی را چنین توضیح میهد:
«هدف این کمپین جلب توجه و برقراری تماس با رسانههای بینالمللی بوده تا فرصت اطلاعرسانی را به دست بیاوریم. امروز رویدادهای اوکراین از اصلیترین موضوعات رسانههای جهانی است. اما اکثر این رسانهها حتی معتبرترین آنها تحت تاثیر رسانههای روس قرار دارند و تنها تعداد بسیار اندکی از گزارشگرانی که زبان اوکراینی میدانند میتوانند دیدگاه اوکراین به وضعیت این کشور و به ویژه کریمه را بیان کنند. به خصوص اگر موضوع سیاسی و اقتصادی نباشد. مثلاً آدمربایی و شکنجه در کریمه پس از ورود نظامیان روس به این شبه جزیره کمتر مورد توجه رسانههای جهانی قرار گرفته. اما برای ما این افراد نه تنها هموطن که اغلب همکار و دوستاند. اتفاقاً پس از نجات دو خبرنگار که یک هفته توسط شبهنظامیان کریمه مورد آزار و اذیت قرار داشتند فکر کردیم که باید از شیوهای نامتعارف برای مبارزه استفاده کنیم. یک دفعه فکر دیوانهوار به ذهنمان رسید که سکس میتواند به ما کمک کند توجه جهانیان را به این رویدادها جلب کنیم.»
به کارگیری ابزار جنسی در پیشبرد اهداف سیاسی کار تازهای نیست. در کمدی یونانی «لیسی ستراتا» مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد میخوانیم که چگونه زنان آتن برای مجبور کردن مردان به پایان دادن جنگ ده ساله طاقتفرسا با اسپارتها آنها را از سکس محروم کردند.
مدتی پس از شروع دومین جنگ داخلی لیبریا در سال ۲۰۰۰ میلادی نیز یک زن مددکار اجتماعی به نام لیما گیبویی زنان را تشویق به اتحاد و اعتراض در برابر خشونتهای جنگ داخلی کرد. زنان لیبریایی از روشهای مختلفی استفاده کردند تا این که حتی به این توافق رسیدند که در برقراری رابطه جنسی با همسرانشان اعتصاب کنند تا زمانی که جنگ به پایان برسد.
جنبش اوکراینی فمن هم، زنانی که با نوشتن شعارهای اعتراضآمیز بر سینههای عریانشان دست به تظاهرات میزنند از مدتها پیش در سراسر جهان مشهور شدند. به گفته فعالان این گروه جدید در اوکراین تفاوت آنها با فمن در آن است که اقداماتشان را در کوتاهمدت مفید میدانند. کاترینا وژنیک به آنا رایسکایا گفتهاست:
«همه ما میدانیم که سکس بهترین تبلیغاتچی، فروشنده و ابزار اطلاعرسانی است. و عمدتاً این ابزار را به کار گرفتیم. تنها ده روز گذشته و میبینیم که پیشبینیهایمان درست از آب در آمده و عملاً به هدفمان رسیدیم. البته عدهای کمپین ما را توهینآمیز میدانند. و اینها کسانی هستند که اگر واقعاً منظور ما تحریم روابط جنسی با روسها بود، همین آقایان بودند. ناسیونالیستهای روس، هواداران پوتین و حامیان الحاق کریمه به روسیه با جدیت تمام علیه ما مبارزه میکنند. اما این موضوع برای ما خندهدار است. شعار ما صرفاً یک شوخی تلخ و در عین حال تحریکآمیز است.»
این گروه زنان اوکراینی در فیسبوک توجه بسیار به خود جلب کرده و بسیاری از رسانههای بینالمللی درباره آنها گزارش تهیه کردهاند.»
آنارایسکایا خبرنگار رادیو فردا در اوکراین گزارش میداد.
*
سالهاست که فعالان مسایل زنان در جهان در تلاشاند تا به برابری حقوقی میان زن و مرد دست پیدا کنند. با اینهمه هنوز در بسیاری از کشورهای جهان سوم و حتی کشورهای توسعهیافته یا در حال توسعه نیز زنان در موقعیتی فرودست نسبت به مردان قرار دارند. اما به نظر میرسد دستیابی به این برابری نه تنها کار آسانی نیست بلکه مراحل دشوارتری را نیز پیش رو دارد.
در نشست امنیت هستهای که با حضور رهبران ۵۳ کشور جهان در هلند برگزار شده شرکت خدماتی تهیه غذا تصمیم گرفته حتی یک زن خدمتکار را هم در سالن اصلی نشست راه ندهد.
«آنطور که رسانهها اعلام کردند و اتفاقاً در خود رسانههای هلند هم بازتاب گستردهای داشت، گویا میشود تقصیر را گذاشت سر برگزارکنندگان این مراسم. به این دلیل که خواستند کسانی که دارند به عنوان پیشخدمت آنجا ارائه خدمات میدهند از شکل واحدی برخوردار باشند و در واقع نوعی اونیفورم متحدالشکلی داشته باشند و گویا حضور خانمها در آن اونیفورم مزاحمشان بوده. این طور که رئیس خود شرکت گفته... گفته ما فکر کردیم اگر دو سه تا خانم بلوند و مثلاً با پیراهن آنجا باشند این نظمی که حاکم است به هم میخورد و ما حتی تا این حد میخواستیم کمالگرایی را حفظ کرده باشیم. از این سو و آن سو هم یک خبرهایی هم میرسد که گویا به خاطر حضور سران کشورهای مسلمان ترجیح داده شده که خانمها حضور نداشته باشند به عنوان خدمه. یک نفر دیگر میگوید به خاطر اینکه پلههای آنجا شیب زیادی بوده و خانمها با لباسهای کوتاهشان راحت نبودند که از پلهها بروند بالا و بیایند پایین. به هر حال انواع و اقسام دلایل دارد میآید و حتی در شغل خدمترسانی، مشاغلی که جزو خدماترسانی دستهبندی میشود و خانمها توی آن سختترین کارها را بر عهده دارند یک بار دیگر خانمها حضورشان حذف شود.»
با این حال به نظر میرسد که آمار زنان شرکتکننده در این کنفرانس نیز در سالهای گذشته با افزایش کندی روبهرو بودهاست. در حالی که در سال ۲۰۱۰ در واشنگتن تنها چهار زن در میان رهبران کشورهای شرکت کننده در نشست امنیت هستهای حضور داشتند این تعداد در سال ۲۰۱۲ به ۵ نفر رسید و در کنفرانس سال ۲۰۱۴ در هلند ۸ زن در میان ۵۳ شرکتکننده این کنفرانس حاضر بودند. سوده راد در این زمینه میگوید:
«این را باید حتماً در نظر داشته باشید که برای هر نشستی یک نفر ممکن است به عنوان نماینده در این نشست حضور پیدا کند و لزوماً شاید جایی که رئیس جمهور زن دارد حتما نماینده زن نداشته باشد در آن نشست. در مجموع در نگاه کلی میشود این برداشت را کرد که یک بار دیگر انگار زنها دارند پس زده میشوند. توی مجامع بینالمللی که راجع به امور حیاتی و مسئله امنیت هستهای کشورها و کلاً جهان دارد راجع بهش تصمیم گرفته میشود. اما من فکر میکنم که زنان اینقدر صدایشان بلند شده که به همین امر هم حساس باشند طوری که همین عدم حضور خدمه زن توانست یک چنین موجی را برپا کند. یا اتفاقاً توجه جلب شده به این که چرا زنها در چنین نشستی تعدادشان کم است. که البته همه کشورها هم در آن شرکت نداشتند.»
با این همه سوده راد معتقد است که مبارزه برای دست یافتن به حقوق برابر نباید به دقت و کنکاش در کنفرانسهای مهم و سران کشورها محدود شود:
«شاید نشستها یک بار در سال یک جایی برگزار شوند. اما زنانی از لایههای مختلف جامعه هر روز دارند با این تبعیض جنسیتی دست و پنجه نرم میکنند. ازجمله همان کسانی که دارند در زمینههای خدمات و حوزه خدمات سختترین کارها را انجام میدهند. بدون اینکه دستمزد برابری داشته باشند و بدون اینکه بتوانند به راحتی پلههای ترقی را در شغل خودشان طی کنند.»