با لغو تحریم فروش هواپیما به ایران رقابت شدیدی بین دو شرکت عظیم سازنده هواپیما به‌ویژه بوئینگ و ایرباس آغاز شده است. این در حالی است که به نظر می‌رسد با مشخص شدن فروش ۱۱۴ فروند ایرباس به ایران این شرکت اروپایی از همتای آمریکای خود جلو افتاده است.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران، گفته است که «برای خرید ۱۱۴ هواپیما با شرکت ایرباس «توافق شده» و این هواپیماها به تدریج وارد ناوگان هوایی می‌شوند».
البته وزیر راه و شهرسازی اطلاعاتی درباره مدل هواپیماهای خریداری شده ارائه نکرده، ولی براساس گزارش خبرگزاری بلومبرگ این خرید شامل مدل‌های ایرباس ۳۲۰ و ایرباس‌های ۳۳۰ و ۳۴۰ است.
اما این هواپیماهای خریداری شده چه خصوصیاتی دارند؟
ایرباس ۳۲۰ رقیب سرسخت بوئینگ ۷۳۷ در بازارهای جهانی است و اگر در کلاس خود اول نباشد، قطعاً دوم است. این هواپیما در کلاس‌های مختلف بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ نفر مسافر را می‌تواند حمل کند.
بنا بر ارزیابی بلومبرگ، ایران تا ۱۰ سال آینده نیاز به حداقل ۵۸۰ هواپیمای مسافربری نو دارد. برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد از تعداد کل نیاز ایران ۵۰ درصد مربوط به هواپیماهایی با ظرفیت صندلی ۸۰ تا ۲۰۰ مسافر است. این هواپیماها می‌توانند مسیرهای مراکزاستان‌ها در ایران و همچنین مسیر کشورهای اطراف ایران را پوشش دهند.
بهترین گزینه برای این نیاز ایران بوئینگ ۷۳۷ است که از آن به عنوان امن‌ترین جت مسافربری جهان نام برده می‌شود. این هواپیما در تیپ‌های مختلف از ۱۲۰ تا ۲۰۰ نفر ظرفیت دارد.
از بزرگ‌ترین حسن‌های این مدل مصرف پایین سوخت و هزینه تعمیرات پایین است. به دلیل بازه مناسبی که این مدل، از نظر مسافر، پوشش می‌دهد، با تهیه تعداد زیادی از آن، ایران می‌تواند هزینه تعمیر و نگهداری را به طور چشمگیری کاهش دهد. در مدل مکس که جدیدترین مدل ۷۳۷ است، مصرف سوخت ۷ درصد و آلودگی نیز ۱۴ کمتر از مدل قبلی است. قیمت بویینگ ۷۳۷ در تیپ‌های مختلف از ۸۰ میلیون دلار شروع می‌شود.
البته با این که از نظر ایمنی، برتری با بوئینگ است؛ ولی یکی از حسن‌های ایرباس ۳۲۰ در ایران آشناتر بودن خطوط هوایی ایران در بخش تعمیرات و خلبان با این پرنده است.
بالاتر بودن سطح موتور ایرباس نسبت به بوئینگ هم از دیگر حسن‌های این مدل هواپیما نسبت به بویینگ ۷۳۷ است.
۳۰ تا ۴۰ درصد از کل نیاز صنعت هوایی ایران به هواپیماهای پهن‌پیکر مربوط می‌شود که اگر قیمت را در کنار عواملی مانند برد، تعداد صندلی و آشنایی خطوط هوایی ایران با ایرباس قرار دهیم، بهترین گزینه برای خرید در کلاس هواپیماهای پهن‌پیکر در ایران ایرباس اِی۳۳۰ است.
بخشی از خرید اخیر ۱۱۴ فروندی از ایرباس به مدل‌های ۳۳۰ و ۳۴۰ مربوط می‌شوند.
ایرباس اِی۳۳۰ قادر به حمل ۳۳۰ مسافر در دو کلاس پروازی است و قیمت ۲۵۰ میلیون دلار دارد؛ این مدل از نظر برد پروازی ۱۱ هزار کیلومتر برد دارد.
مدل ایرباس اِی۳۴۰–۶۰۰ با توانایی حمل ۴۱۰ نفر مسافر در دو کلاس پروازی و برد ۱۴ هزار و ۶۰۰ کیلومتر، قیمتی معادل ۲۷۰ میلیون دلار دارد.
ایرباس۳۴۰ با مدل ۳۳۰ هم‌خانواده است، ولی تفاوت اصلی این دو مدل بردهای متفاوت پروازی آنهاست. مدل ایرباس ۳۳۰ دوموتوره و نسبت به مدل ۳۴۰ کم‌مصرف‌تر است. اما مدل ۳۴۰ با چهار موتور برد پروازی بیشتری دارد .
رقیب ایرباس ۳۴۰ بوئینگ ۷۷۷ است. بر اساس گزارش بلومبرگ، ایران در میان محصولات بوئینگ برای خرید به دو گزینه بیشتر از باقی مدل‌ها توجه دارد که برای پروازهای طولانی ۷۷۷ و برای پروازهای کوتاه ۷۳۷ است.
با توجه به گزارش‌های فنی و مقایسه‌های مختلف، بوئینگ ۷۷۷ دارای مصرف سوخت و هزینه تعمیرات کمتری در مقابل ایرباس ۳۴۰ است. بیشتر خطوط پروازی جهان هم برای دوربردترین هواپیماهای خود از بوئینگ ۷۷۷ استفاده می‌کنند. بوئینگ ۷۷۷ برد پروازی تا ۱۷ هزار کیلومتر دارد.
قطر موتور یک هواپیمای ۷۷۷ به اندازه قطر یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ است. موتور این هواپیما هم از قوی‌ترین موتورهای هواپیمای مسافربری در جهان محسوب می‌شود. این هواپیما در دو کلاس پروازی ظرفیت ۴۵۰ مسافر را دارد و قیمت آن حدود ۳۲۰ میلیون دلار است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، ایران علاوه بر ۱۱۴ هواپیمای ایرباس خریداری شده تمایل دارد در خریدهای بعدی مدل‌های ایرباس ۳۵۰ و ایرباس ۳۸۰ را سفارش‌دهی کند.
ایرباس اِی۳۸۰ بزرگ‌ترین هواپیمای مسافربری جهان با قیمت ۴۲۸ میلیون دلار و ظرفیت ۸۰۰ نفر به فروش می‌رسد.
ایرباس اِی۳۵۰ رقیب بوئینگ ۷۸۷ یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و دوموتوره است که مانند ۷۸۷ در ساختش از مواد کامپوزیت استفاده شده؛ این عامل سبب کاهش مصرف سوخت و قابلیت بالای هواپیما در مانور شده است.
شرکت ایرباس مدعی است که مصرف سوخت این هواپیما و هزینه‌های عملیاتی آن به مراتب کمتر از بوئینگ ۷۸۷ است.
شرکت هواپیمایی قطر یکی از اولین خریداران این هواپیما است. این مدل در سه سری ۸۰۰، ۹۰۰ و ۱۰۰۰ به ترتیب در دو کلاس پروازی ۲۷۶، ۳۱۵ و ۳۸۷ مسافر را می‌تواند جابه‌جا کند و به ترتیب ۲۶۹، ۳۰۴ و ۳۵۱ میلیون دلار قیمت دارد.
حداکثر سرعت ایرباس ۳۵۰ حدود ۸۹ صدم ماخ و حداکثر سرعت بوئینگ ۷۸۷ حدود ۹ دهم ماخ است. از نظر برد پروازی هم ایرباس ۳۵۰ حدود ۱۴ هزار و ۳۵۰ کیلومتر برد و بوئینگ ۷۸۷ حدود ۱۴ هزار و ۱۰۰ کیلومتر برد دارد. بر اساس این شواهد فنی، ایرباس برد بیشتر و مسافر بیشتری حمل می‌کند، ولی بوئینگ سرعت و قدرت مانور بیشتری دارد.
