همایون بهزادی ستاره تیم ملی فوتبال ایران در دهه چهل خورشیدی، بامداد جمعه در سن ٧٣ سالگی درگذشت.
او به دلیل بیماری ریه در منزل بستری بود. پرستاران اورژانس ۴٠ دقیقه در عملیات احیا کوشیدند اما سرانجام در ساعت یک بامداد، سرطلایی فوتبال ایران چشم از جهان فروبست.
پدرش از افسران ارتش بود و همایون هم زمستان ۱۳۲۰ طی دوران ماموریت پدر در خرم آباد به دنیا آمد. فوتبال را در تهران از رده‌های سنی پایه در باشگاه شاهین و تیم «پرستوی شاهین» با مربیگری حسن فاخری در زمین خاکی دانشسرای مقدماتی آغاز کرد که الان پارکینگ شده. از آنجا به کولاک رفت که آن تیم هم انتخاب دکتر اکرامی موسس باشگاه و مکتب فوتبال شاهین بود.
عباس حجری ستاره شاهین در خط حمله، خوب سر نمی‌زد. اکرامی تصمیم گرفت سرزن بسازد. سه ماه تابستان با همایون به تمرینات اختصاصی پرداخت و از یک دفاع وسط، فرمانروای فضا در برابر دروازه حریفان را پرورش داد. تمرین پرش جفتی زیر سبد بسکتبال و آموختن پرش سه گام، همایون را برای مدافعان فوتبال ایران مهارناپذیر کرد.
او مدت‌ها در پست هافبک میانی و هافبک چپ نیز بازی کرد، گرچه پای راستش پای تخصصی بود او بود. ساختار باشگاه شاهین چنان مدرن و نظاممند بود که بهزادی می‌گفت اول به تیم ملی دعوت شدم و بعد اجازه دادند در شاهین هم بازی کنم!
سال ۱۳۴۱ در نخستین بازی رسمی ملی مقابل عراق قرار گرفت. پیش‌تر هم به تیم ملی دعوت شده بود اما به خاطر سن کم، مادرش راضی به سفر خارجی او نبود. در بازی با عراق، کنار بهترین زوج دوران فوتبالش حمید شیرزادگان قرار گرفت. همایون به لقب سرطلایی مشهور شد و شیرزادگان هم پاطلایی فوتبال ایران نامیده می‌شد.
زوجی که خرداد ۴۳ در مسابقات مقدماتی المپیک توکیو و در بازی سرنوشت ساز با هندوستان، در هر دو بازی رفت و برگشت دروازه این تیم را گشودند.
پس از آن، انحلال شاهین در راه بود. موضوعی که با گذشت نیم قرن هنوز هم درباره‌اش اظهارات ضد و نقیض فراوانی مطرح می‌شود. همایون بهزادی که خود فارغ التحصیل ادبیات بود و دست به قلم، پنج سال بعد از منحل شدن تیمش در شماره ۲۱ آبان ۱۳۵۱ در مجله کیهان ورزشی یادداشتی منتشر کرد.
«وقتی به منزل آمدم همسرم را دیدم که سر خود را بین دو دست گرفته به شدت گریه می‌کرد. من متوحش شدم شاید بلایی سر فرزندمان آمده، با دیدن او که در حیاط مشغول بازی بود تا حدودی راحت شدم. از همسرم پرسیدم آیا پدر و مادرم طوری شدند؟ در حالیکه به صدای بلند می‌گریست گفت: همایون، شاهین بسته شد.»
در روزهای بعد، بعضی روز‌ها دکتر برومند و بعضی وقت‌ها خود همایون، شاهین منحل شده را در زمین خاکی‌اش تمرین می‌دادند. در این بین، شیرزادگان پاطلایی برای تحصیل و ادامه فوتبال به آمریکا رفت. تیم ملی ایران هم در جام عمران منطقه‌ای مقابل ترکیه بازی درخشانی ارائه کرد.
از نوجوانی عضو شاهین بود تا روز انحلال. سپس پیراهن پرسپولیس را پوشید. روزهایی که هواداران پرشمار شاهین، در ابتدا با تشویق نام شاهین به حمایت از پرسپولیس می‌پرداختند.
بهزادی درباره حلول روح شاهین در کالبد پرسپولیس می‌نویسد: «بچه‌ها از این وضع خسته شده بودند. دسته جمعی رفتیم پرسپولیس. آقای عبده درباره فلسفه خود از تشکیل این تیم گفت: «از روی علاقه به جوانان این مملکت، هدفم این است که این یاران به هیچ عنوان از هم پاشیده نشوند.» ما نیز همگی عبده و پرسپولیس را دوست داشته و خواهیم داشت. تا جایی که باشگاه بخواهد در هر شرایطی به آن وفادار خواهیم ماند.»
همایون در جام ملت‌های ۱۹۶۸ آسیا، نوک پیکان تیم ملی بود و از مهم‌ترین دلایل قهرمانی ایران. نخستین قهرمانی در جام ملت‌ها که تا یک دهه بعد تداوم داشت. سرطلایی برای فینال مقابل اسرائیل دچار مصدومیت شده بود.
بیاتی سرمربی تیم می‌گوید: «همایون را ذخیره کردم چون مصدوم بود. بازی شروع نشده شروع کرد ورجه وورجه تا تماشاگران سر و صدا کنند و مجبور شوم بفرستمش داخل. بهش گفتم بگیر بشین و از جات تکون نخور.»
از روی سکو‌ها مصطفی مکری رییس فدراسیون خواستار ورود بهزادی شد اما «به مکری گفتم نمی‌کنم. موقعش برسد همایون را می‌فرستم داخل.»
موقعش رسید. اخراج یک بازیکن حریف و ورود همایون بهزادی، او روند مسابقه را تغییر داد و در دقیقه ۷۵ این بازی جنجالی، دروازه اسرائیل را گشود.
سرطلایی با ۴ گل در صدر جدول گلزنان ایستاد و گیورا اشپیگل اسرائیلی که از مطرح‌ترین بازیکنان وقت فوتبال آسیا بود را پشت سر گذاشت.
پرسپولیسی‌ها هم سال ۵۰ جام اول را گرفتند. همان بچه‌هایی که چهار سال پیش با شاهین قهرمان جام حذفی شده بودند.
در روز افتتاحیه استادیوم آریامهر، ۸۰ هزار نفر آمدند تا اولین بازی تاریخ در این ورزشگاه را ببیند. کروزیرو با پرسپولیس. برزیلی‌ها ۴-۲ بردند. همایون بهزادی و صفر ایرانپاک اولین بازیکنان ایرانی هستند که در این ورزشگاه گل زده‌اند.
در شهرآورد تاریخی ۱۳۵۲ که به برتری ۶-۰ پرسپولیس انجامید و شعار «شیش تای ۵۲» را برای دهه‌های بعدی ورد زبان هوادارانش کرد، همایون بهزادی هت تریک کرد و دو گل هم ایرج سلیمانی زد که هیچکدام در قید حیات نیستند. از زنندگان شش گل شهرآورد شهریور ۱۳۵۲ فقط حسینعلی کلانی زنده است.
۲۶ آبان ۱۳۵۴ بازی با نفتانیک باکو، مراسم خداحافظی همایون بهزادی با مستطیل برگزار شد. او در امجدیه و در حالی که رکورددار گل ملی بود، در این بازی با مراسمی ساده از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.
لحظات تلخ‌تر اما در راه بود. با پیروزی انقلاب، بهزادی را با اتهام همکاری با ساواک دستگیر کردند. خودش شانزدهم شهریور ۹۳ در این باره به خبرگزاری ایسنا گفته: «فردای انقلاب پرویز بادپا بوکسور معروف با پنج نفر قمه‌کش به خانهام ریختند. یک روز بعد از بازداشت آزاد شدم اما مجدداً بادپا آمد و این بار رفتم که رفتم. پنج ماه زندان قصر بودم. شاکی نداشتم، چیزی هم ثابت نشد و آزاد شدم.»
حالا القاب سرطلایی و پاطلایی که متعلق به همایون بهزادی و حمید شیرزادگان بود، مانند «نشان‌های طاغوتی» قلمداد می‌شد. بهزادی می‌گفت: «والله من یک حلقه طلا بیشتر ندارم که آن هم حلقه ازدواجم است. لقب سرطلایی را در امجدیه به من دادند.»
بعد از انقلاب، جمله عبدالعلی چنگیز مهاجم جوان استقلال، روی جلد کیهان ورزشی می‌رود که گفته بود: «بیایند و ببینند ما سرطلایی و پا طلایی نیستیم.»
بهزادی مدت‌ها مسئول کمیته پیشکسوتان در فدراسیون فوتبال بود. کمیته‌ای که بیشتر وقتش به تشییع پیکر پیشکسوتان فوتبال از ورزشگاه شیرودی می‌گذشت. او نیز به طنز می‌گفت: من رییس فدراسیون اموات هستم.
می‌گفت: «شب و روز با تیم ملی و باشگاه پرسپولیس بودیم. هرچه داشتیم برای تیم پرسپولیس گذاشتیم و حالا قربانش بروم نمی‌دانم چه خبر است. زمانی که خداحافظی کردم به تیم پیشکسوتان رفتم و این تیم را جمع و جور کردم. لباس‌های پیشکسوتان را زنم می‌شست.»
خبرگزاری ایسنا از او پرسید: آخرین باری که مسئولان پرسپولیس به دیدار شما آمدند چه زمانی بود؟
- در این خانه هیچ کس نیامده است.
ساعاتی پس از درگذشت همایون بهزادی، محمد زادمهر گفت در جلسه‌ای که با حضور بزرگان پرسپولیس برگزار شد، مقرر شد در صورت تایید و صدور مجوز مراسم تشییع ایشان از مقابل ورزشگاه شیرودی و با زدن دور افتخار در زمین این ورزشگاه برگزار شود. در صورت عدم کسب مجوز، این مراسم از ورزشگاه آزادی برگزار خواهد شد.
