اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، بعد از سخنرانی روز جمعه آیت الله خامنه ای رنگ تازه ای به خود گرفت.
به باور بعضی تحلیلگران دولت با اعمال خشونت در رویارویی با این حرکت‌های مسالمت آمیز، تظاهرکنندگان را خشمگین کرده است.
در این باره حجت الاسلام مصطفی درایتی، از اعضای مرکزی جبهه مشارکت، در گفت و گو با رادیو فردا، از دلایل تبدیل مشارکت گسنرده مردم در دوران انتخابات به اعتراضات خیابانی بعد از اعلام نتایج می‌گوید:
مصطفی درایتی: تعبیر مردم این بود که با مشارکت خود باید در انتظار تغییر باشند. طبیعتا وقتی این امر تحقق پیدا نکرد احساس عصبانیتی شدید به مردم دست داد. راهکار حل این معضل هم با توجه به شرایط فعلی چندان سخت نیست. باید اراده ای برای این کار وجود داشته باشد و طبیعتا آنچه مردم انتظار دارند چیز زیادی نیست. اگر چه اتفاقات جدید ممکن است باعث بالا رفتن سطح توقعات مردم شده باشد.
مردم احساس می‌کنند به کسی که رای داده‌اند و دنبالش بوده‌اند بایستی آن رای به عنوان یک امانت کاملا حفظ شده باشد. همه این‌ها به اعتقاد من با یک حاکمیت قابل قبول برای مردم قابل حل است و امیدوارم تا وقتی دیر نشده و روند حوادث به سمتی نرفته است که خسارات زیادی برای مردم به وجود آورده باشد و شدت عصبانیت مردم را افزایش دهد این امر محقق شود تا مردم احساس کنند اگر در انتخابات حضور پیدا کردند، این حضور برای [ابراز] مطالبات و توقعاتی بوده است که خیانتی نسبت به آن صورت نگرفته باشد. به اعتقاد من این درخواست زیادی نیست و حرمت گذاشتن به این خواست مردم حداقل انتظاری است که شهروندان از حاکمیت توقع دارند که امیدوارم محقق شود و وضعیت بدتر از وضعیت فعلی نشود.
آقای درایتی، به اعتقاد شما چرا در آغاز، همه از حضور ۸۵ درصدی مردم در انتخابات تشکر می‌کردند ولی الان کمتر شاهد واکنش مناسبی نسبت به اعتراضات خیابانی و مطالبات معترضان هستیم؟
من بر این تصورم که شاید عده ای در درون حاکمیت توقع چنین سطح از اعتراضات را از سوی مردم نداشتند. این برخورد ناگهانی با حجم عظیمی از اعتراضات مردم، طبعا باعث دست و پا گم کردن‌ها و دستپاچگی‌هایی هم می‌شود، که امروز در [رفتار] حاکمیت هم دیده می‌شود. ما که اهل سیاست بودیم به هر حال این میزان از اعتراض را پیش‌بینی نمی‌کردیم و برایمان قابل انتظار نبود.
درایتی: آنچه انتظار می‌رود درک درست شرایط فعلی کشور است. تلاش برای اینکه اعتراضات قانونی و منطقی مردم پاسخ منطقی بگیرد، تنها راه حل مشکلات فعلی است که امروزه به وجود آمده است.آنچه انتظار می‌رود درک درست شرایط فعلی کشور است. تلاش برای اینکه اعتراضات قانونی و منطقی مردم پاسخ منطقی بگیرد، تنها راه حل مشکلات فعلی است که امروزه به وجود آمده است.
نگرانی عمده‌ای که وجود دارد این است که اگر این سبک برخورد با مردم ادامه پیدا کند ممکن است روال و جهتی به خود بگیرد که بعدا جمع کردن و سرو سامان دادن آن از عهده هیچ کس برنیاید.
آقای احمدی نژاد بعد از جشن پیروزی که برای انتخاب مجددشان گرفتند در یکی از اظهارنظرهایشان گفتند که من رئیس جمهور همه مردم هستم . آیا این پیام روشن و مشخصی خطاب به معترضین بود؟
روال و نگاه و ادبیات آقای احمدی نژاد به گونه‌ای است که باعث تشدید عصبانیت در مردم می‌شود و اتفاقا این اظهارات هم از اشتباهاتی بود که ایشان مرتکب شد. اینکه من رئیس جمهور ۴۰ میلیون نفر هستم برای مردمی که به گونه‌ای وارد انتخابات شده بودند، که آقای احمدی نژاد اصلا نباشد و به شدت از این موضوع ناراحت بودند و دلخور بودند از اینکه فردی مثل ایشان به عنوان رئیس جمهورشان نامگذاری شود باعث تشدید نارحتی و عصبانیتشان شد.
گاهی وقت‌ها می‌بینید که مردم ممکن است کسی را بر کس دیگری ترجیح دهند . اما بغض چندانی هم نسبت به فرد دوم نداشته باشند. ولی وضعیتی که امروز درکشور ایجاد شد، خصوصا بعد از مناظرات و منازعات و اتفاقاتی که قبل از انتخابات ایران ایجاد شد باعث شد عده زیادی از مردم در مقابل شانیت و شخصیت آقای احمدی نژاد قرار بگیرند و به نوعی رئیس جمهور شدن ایشان را نوعی توهین نسبت به خود تلقی می‌کردند.
خصوصا اینکه ایشان در چند مورد صحبتشان چنان ادبیاتی بکار بردند که کار را خرابتر از قبل کرد و این هم به شدت عصبانیت مردم افزود.
اصولا درک درست حاکمان و این که بفهمند مردم از چی مواضعی عصبانی هستند و آن نقاط را بشناسند و سعی کنند این نقاط را دچار گزیدگی بیشتر نکنند نوعی تفکر سیاستمدارانه است که به نظر می‌رسد عده‌ای در کشور ما فاقد این خصوصیت هستند.
به نظرتان این روند و واکنشی که دولت نسبت به اتفاقات اخیر نشان می‌دهد از بستن روزنامه‌ها تا دستگیری روزنامه‌نگاران و اخراج روزنامه‌نگاران خارجی ، چه تاثیری بر فضای ایجاد شده می‌گذارد؟
به اعتقاد من این کارها هم بخشی از اشتباهات دیگری بود که صورت گرفت. اصولا ایجاد این محدودیت‌ها در شرایطی که امروزه کشور ما در آن قرار دارد بستن یک سری منافذ طبیعی است و فقط کمک می‌کند که مردم به مجاری غیر طبیعی مراجعه کنند. تشنگی مردم برای کسب و درک خبرهای بیشتری که در کشور اتفاق می‌افتد حجم زیادی از جهت‌گیری مردم را به سمت استفاده از اینترنت و فضای مجازی و بهره بردن از خبرهای سینه به سینه و روی آوردن به رسانه‌های خارجی متمایل می‌کند.
مجموعه این شرایط باعث ایجاد بی‌اعتمادی شدید مردم به رسانه‌های داخلی شد که همین مسئله خسارت عظیمی برای کشور ایجاد کرد.
به باور بعضی تحلیلگران دولت با اعمال خشونت در رویارویی با این حرکت‌های مسالمت آمیز، تظاهرکنندگان را خشمگین کرده است.
در این باره حجت الاسلام مصطفی درایتی، از اعضای مرکزی جبهه مشارکت، در گفت و گو با رادیو فردا، از دلایل تبدیل مشارکت گسنرده مردم در دوران انتخابات به اعتراضات خیابانی بعد از اعلام نتایج می‌گوید:
مصطفی درایتی: تعبیر مردم این بود که با مشارکت خود باید در انتظار تغییر باشند. طبیعتا وقتی این امر تحقق پیدا نکرد احساس عصبانیتی شدید به مردم دست داد. راهکار حل این معضل هم با توجه به شرایط فعلی چندان سخت نیست. باید اراده ای برای این کار وجود داشته باشد و طبیعتا آنچه مردم انتظار دارند چیز زیادی نیست. اگر چه اتفاقات جدید ممکن است باعث بالا رفتن سطح توقعات مردم شده باشد.
مردم احساس می‌کنند به کسی که رای داده‌اند و دنبالش بوده‌اند بایستی آن رای به عنوان یک امانت کاملا حفظ شده باشد. همه این‌ها به اعتقاد من با یک حاکمیت قابل قبول برای مردم قابل حل است و امیدوارم تا وقتی دیر نشده و روند حوادث به سمتی نرفته است که خسارات زیادی برای مردم به وجود آورده باشد و شدت عصبانیت مردم را افزایش دهد این امر محقق شود تا مردم احساس کنند اگر در انتخابات حضور پیدا کردند، این حضور برای [ابراز] مطالبات و توقعاتی بوده است که خیانتی نسبت به آن صورت نگرفته باشد. به اعتقاد من این درخواست زیادی نیست و حرمت گذاشتن به این خواست مردم حداقل انتظاری است که شهروندان از حاکمیت توقع دارند که امیدوارم محقق شود و وضعیت بدتر از وضعیت فعلی نشود.
آقای درایتی، به اعتقاد شما چرا در آغاز، همه از حضور ۸۵ درصدی مردم در انتخابات تشکر می‌کردند ولی الان کمتر شاهد واکنش مناسبی نسبت به اعتراضات خیابانی و مطالبات معترضان هستیم؟
من بر این تصورم که شاید عده ای در درون حاکمیت توقع چنین سطح از اعتراضات را از سوی مردم نداشتند. این برخورد ناگهانی با حجم عظیمی از اعتراضات مردم، طبعا باعث دست و پا گم کردن‌ها و دستپاچگی‌هایی هم می‌شود، که امروز در [رفتار] حاکمیت هم دیده می‌شود. ما که اهل سیاست بودیم به هر حال این میزان از اعتراض را پیش‌بینی نمی‌کردیم و برایمان قابل انتظار نبود.
نگرانی عمده‌ای که وجود دارد این است که اگر این سبک برخورد با مردم ادامه پیدا کند ممکن است روال و جهتی به خود بگیرد که بعدا جمع کردن و سرو سامان دادن آن از عهده هیچ کس برنیاید.
آقای احمدی نژاد بعد از جشن پیروزی که برای انتخاب مجددشان گرفتند در یکی از اظهارنظرهایشان گفتند که من رئیس جمهور همه مردم هستم . آیا این پیام روشن و مشخصی خطاب به معترضین بود؟
روال و نگاه و ادبیات آقای احمدی نژاد به گونه‌ای است که باعث تشدید عصبانیت در مردم می‌شود و اتفاقا این اظهارات هم از اشتباهاتی بود که ایشان مرتکب شد. اینکه من رئیس جمهور ۴۰ میلیون نفر هستم برای مردمی که به گونه‌ای وارد انتخابات شده بودند، که آقای احمدی نژاد اصلا نباشد و به شدت از این موضوع ناراحت بودند و دلخور بودند از اینکه فردی مثل ایشان به عنوان رئیس جمهورشان نامگذاری شود باعث تشدید نارحتی و عصبانیتشان شد.
گاهی وقت‌ها می‌بینید که مردم ممکن است کسی را بر کس دیگری ترجیح دهند . اما بغض چندانی هم نسبت به فرد دوم نداشته باشند. ولی وضعیتی که امروز درکشور ایجاد شد، خصوصا بعد از مناظرات و منازعات و اتفاقاتی که قبل از انتخابات ایران ایجاد شد باعث شد عده زیادی از مردم در مقابل شانیت و شخصیت آقای احمدی نژاد قرار بگیرند و به نوعی رئیس جمهور شدن ایشان را نوعی توهین نسبت به خود تلقی می‌کردند.
خصوصا اینکه ایشان در چند مورد صحبتشان چنان ادبیاتی بکار بردند که کار را خرابتر از قبل کرد و این هم به شدت عصبانیت مردم افزود.
اصولا درک درست حاکمان و این که بفهمند مردم از چی مواضعی عصبانی هستند و آن نقاط را بشناسند و سعی کنند این نقاط را دچار گزیدگی بیشتر نکنند نوعی تفکر سیاستمدارانه است که به نظر می‌رسد عده‌ای در کشور ما فاقد این خصوصیت هستند.
به نظرتان این روند و واکنشی که دولت نسبت به اتفاقات اخیر نشان می‌دهد از بستن روزنامه‌ها تا دستگیری روزنامه‌نگاران و اخراج روزنامه‌نگاران خارجی ، چه تاثیری بر فضای ایجاد شده می‌گذارد؟
به اعتقاد من این کارها هم بخشی از اشتباهات دیگری بود که صورت گرفت. اصولا ایجاد این محدودیت‌ها در شرایطی که امروزه کشور ما در آن قرار دارد بستن یک سری منافذ طبیعی است و فقط کمک می‌کند که مردم به مجاری غیر طبیعی مراجعه کنند. تشنگی مردم برای کسب و درک خبرهای بیشتری که در کشور اتفاق می‌افتد حجم زیادی از جهت‌گیری مردم را به سمت استفاده از اینترنت و فضای مجازی و بهره بردن از خبرهای سینه به سینه و روی آوردن به رسانه‌های خارجی متمایل می‌کند.
مجموعه این شرایط باعث ایجاد بی‌اعتمادی شدید مردم به رسانه‌های داخلی شد که همین مسئله خسارت عظیمی برای کشور ایجاد کرد.
