لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۲۲:۴۹

«بدترین کتاب‌های درسی»؛ از ایران تا چین


مجله «فارین پالیسی» به مناسبت فرارسیدن آغاز سال تحصیلی در یک مطلب مفصل نگاهی دارد به متون کتاب های آموزشی در برخی از کشورهای جهان که به اعتقاد نویسنده این مطلب نه تنها به دانش آموزان حقیقت را نمی آموزند بلکه در برخی موارد به آنها آموزش های خطرناکی می دهند. در این مطلب برخی از کتاب های درسی در سیستم آموزشی ایران، چین، آمریکا، عربستان سعودی و روسیه بررسی شده اند.

«فارین پالیسی» در بخش مربوط به ایران زاویه دید متون آموزشی در مورد مسائل دینی، جنگ و همینطور مسئله جنسیت را نمونه قرار داده است. به نوشته این مجله با وجود اینکه حکومت ایران برای رساندن پیام و تبلیغات خود به سراسر دنیا از پیشرفته ترین روش های رسانه ای استفاده می کند ولی در خود ایران آموزش عقیدتی و ایدئولوژیک با کتاب های درسی مدارس شروع می شود.

به عنوان مثال در کتاب های درسی دوره راهنمایی به دانش آموزان آموزش داده می شود که « هر جوان مسلمانی با آمادگی و آموزش نظامی و فراگیری تیراندازی باید در قلب دشمنان خدا و امت اسلامی هراس بیافریند.» پسران ایرانی از سن ۱۹ سالگی مشمول خدمت سربازی هستند که دوره ی آن ۱۸ ماه است.

مجله «فارین پالیسی» از قول گزارش سال ۲۰۰۸ مرکز پژوهشی « خانه آزادی» یا « فریدوم هاوس» می نویسد که حکومت جمهوری اسلامی ایران در نظام آموزشی کشور کودکان و نوجوانان را به پذیرش برتری مطلق دین اسلام و آموزه های حکومت تشویق کرده و به آنها یاد می دهد که در این نظام برخی از شهروندان به خاطر هویت دینی، جنسیت و طرز تفکرشان به نسبت دیگران ارجحیت دارند. به عنوان مثال در این آموزش ها برای زنان نقش و موقعیت درجه دوم ترسیم شده و همیشه آنها را در محیط خانه و خانواده قرار دارند.
در پایان بخش مربوط به ایران مجله «فارین پالیسی» جملاتی را از کتاب فرهنگ و تعلیمات دینی سال اول راهنمایی را نقل می کند.

مجله «فارین پالیسی» در بخش مربوط به بررسی متون درسی در چین می نویسد که مهمترین جنبه آموزشهای غلط و خطرناک در این کشور جعل تاریخ است. کتاب های تاریخ در چین سعی می کنند چهره ای مظلوم و فروتن از قدرت این کشور ارائه دهند. اشغال ناحیه تبت در سال ۱۹۵۰ و جنگ چین و ویتنام در سال ۱۹۷۹ به کلی حذف شده و اینطور وانمود می شود که گویا چین فقط در مواقع دفاع از خود وارد جنگ شده است.

در عین حال تمام اشتباهات حزب کمونیست از جمله طرح های دوران مائو تحت عنوان « پیشرفت عظیم» که به قحطی و مرگ ۳۰ میلیون نفر انجامید اصلا مورد اشاره قرار نمی گیرد. از دید کتاب های درسی تاریخ در چین عامل شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم نه حملات متفقین و به خصوص آمریکا به ارتش ژاپن بلکه مقاومت مردم چین زیر پرچم حزب کمونیست علیه اشغالگران ژاپنی توصیف می شود.

مجله «فارین پالیسی» در بخش مربوط به عربستان سعودی موضوع بحث برانگیز و خطرناک در متون کتاب های درسی این کشور را تفسیر و توضیح در مورد دشمنان دین می داند. در متون درسی این کشور به صراحت دشمنان دین به این ترتیب برشمرده می شوند: جهود، مسیحیان ، کمونیست ها و کفار غربی. دولت عربستان پس از حملات یازده سپتامبر – ۱۵ نفر از مهاجمان تبعه عربستان سعودی بودند- وعده داد که بخش های کینه توزانه از متون درسی را حذف خواهد کرد. ولی تا به امروز هیچ تغییری در این زمینه داده نشده و در تمام مدارس عربستان و مدارسی که دولت عربستان هزینه آن را در کشورهای دیگر می پردازد همین آموزشهای دشمنانه با ادیان دیگر تدریس می شود.

به عنوان مثال در کتاب کلاس اول دبستان نوشته شده است: « تمام ادیان دیگر غیر از اسلام جعلی هستند و هر غیر مسلمانی که بمیرد به جهنم خواهد رفت» و یا در کتاب کلاس هشتم نوشته شده است: « همانطور که در ابن عباس نقل شده جهود از نسل میمون اند و مسیحیان خوک اند.»

مجله «فارین پالیسی» در بخش مربوط به آمریکا به اعمال فشار محافل مذهبی و واپس گرا در سال های اخیر برای تغییر متون درسی اشاره کرده و می نویسد که در ایالت تگزاس این گرايش ها موفق شده اند بخشی از موضوعات مورد تاکید خود را به متون درسی بیافزایند. محورهای اصلی این تغییرات پر رنگ تر کردن نقش باورهای دینی ( مسیحیت) انتقاد از شخصیت های و حرکت اجتماعی لیبرال و افزودن مدل آفرینش به فرضیه های پیدایش جهان است.

«فارین پالیسی» می نویسد که این تغییرات هنوز در سایر ایالت های آمریکا روی نداده ولی با توجه به اینکه تگزاس حدود پنج میلیون دانش آموز دارد و بزرگترین بازار فروش کتاب های درسی است احتمالا بنگاه های انتشاراتی ترجیح خواهند داد که برای ایالت های دیگر نیز کتاب هایی مشابه متون درسی در تگزاس چاپ کنند.

در قسمت آخر این مطلب مجله «فارین پالیسی» نگاهی دارد به بخش های نادرست و خطرناک متون آموزشی در روسیه و مهمترین نکته را تفسیر مثبت این متون از نقش ژوزف استالین می داند.

متون آموزش تاریخ در روسیه به جنایات استالین و مرگ میلیونها نفر در دوران حکومت وی هیچ اشاره ای نمی کنند. مسئولین تنظیم کتاب های درسی در روسیه مدعی اند که نباید با یادآوری فصول خونبار و ترسناک تاریخ ذهن کودکان را مملو از هراس کرد.

در کتاب های تاریخ جدیدی که در روسیه امروز تدریس می شود استالین معمار مدرن سازی و صنعتی کردن کشور توصیف شده است. همچنین در مورد جنگ جهانی دوم گفته می شود که اتحاد شوروی نقش اصلی را در شکست دادن آلمان ایفا کرد و سایر متفقین فقط در حد تامین اسلحه و تدارکات نقش داشتند.
XS
SM
MD
LG