مذاکرات بر سر بحران سوریه در آستانه، پایتخت قزاقستان، از روز دوشنبه آغاز می‌شود. تا کنون گزارش‌های منتشرشده نشان‌دهنده وجود اختلاف‌هایی در مورد حضور آمریکا، میان مسکو و تهران، و توافقاتی بر سر حضور گروه‌های مخالف بشار اسد، است.
رسانه‌های دولتی روسیه اخیرا، از سخنگوی کرملین در گفت‌وگویی با شبکه روسی‌زبان بی‌بی‌سی نقل کرده‌اند که اصرار ایران برای اینکه ایالات متحده در مذاکرات آستانه در مورد بحران سوریه شرکت نکند، وضعیت را «پیچیده می‌کند».
همزمان، خبرگزاری ایرنا می‌گوید هیئت‌های سه کشور ایران، ترکیه و روسیه، روز یکشنبه توافق کرده‌اند «نمایندگان گروه‌های مسلح مخالف اسد در مذاکرات آستانه حاضر شوند» و «گروه‌های مخالف سیاسی غیرمسلح نیز در نشست آینده» شرکت کنند.
«موضع ایران شرایط را پیچیده می‌کند»
دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روسیه، در ۲۰ ژانویه گفت‌وگویی با شبکه روسی‌زبان بی‌بی‌سی انجام داده بود و در آن به موضوع اتهام‌های مربوط به حملات سایبری به کارزار انتخاباتی آمریکا و برخی دیگر مسائل واکنش نشان داده‌است. اما آنچه مربوط به ایران می‌شود، در شبکه‌های دولتی روسیه بازتاب پیدا کرده‌است.
خبرگزاری دولتی اسپوتنیک، ریانووستی و شبکه تلویزیونی دولتی «راشا تودی»، از این سخنگوی دولتی نقل کرده‌اند که او در بخشی از مصاحبه خود گفته‌است بین تهران و مسکو بر سر حضور آمریکا در مذاکرات سوریه، «اختلاف نظر» وجود دارد.
خبرگزاری روسی‌زبان ریانووستی و شبکه راشا تودی به نقل از پسکوف می‌گویند «ما قطعا از حضور آمریکا استقبال می‌کنیم. وضعیت خیلی پیچیده‌است. ایران؛ یکی از بازیگران اصلی در موضوع سوریه است و ایرانی‌ها مایل [به حضور آمریکا] نیستند. در نتیجه این جریان، موضوعی بسیار پیچیده در یک بازی بسیاری محتاطانه است».
خبرگزاری انگلیسی‌زبان اسپوتنیک نیز به نقل از پسکوف آورده است که حل بحران سوریه، بدون حضور آمریکا ممکن نیست و مسکو مایل به همکاری با ایالات متحده است: «این موضوع احتمالا، دلیل برخی از اختلاف‌نظرها بین مسکو و تهران است».
در پایان دی‌ماه مقام‌های جمهوری اسلامی ایران مخالفت خود را با حضور آمریکا در مذاکرات سوریه اعلام کرده بودند. از جمله محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، که گفته بود مخالف حضور آمریکا در نشست آستانه هستیم و دعوتی از آنها نکرده‌ایم». ⇦بیشتر بخوانید
سفیر آمریکا به مذاکرات می‌رود
با وجود «اختلافات» بر سر حضور آمریکا، وزارت خارجه آن کشور از حضور سفیر خود در قزاقستان، در مذاکرات خبر داده‌است. البته وزارت خارجه ایالات متحده گفته بود به دلیل تحلیف و جابه‌جایی قدرت در کاخ سفید، نماینده‌ای از واشینگتن به مذاکرات اعزام نخواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز گفته است «قزاقستان به عنوان میزبان از برخی از کشورها و نهادهای بین‌المللی برای حضور در افتتاحیه این نشست دعوت کرده، و در همین چارچوب از سفیر آمریکا نیز دعوت کرده که در افتتاحیه اجلاس آستانه حضور پیدا کند».
«بر پایه آتش‌بس مورد توافق در سوریه»
روزنامه آمریکایی وال‌استریت جورنال در گزارشی در روز ۲۲ ژانویه گفته است مذاکرات آستانه، نشان خواهد داد آیا روسیه و ترکیه، که از دو جبهه مخالف در جنگ داخلی سوریه حمایت کرده‌اند، قادر به همکاری با یکدیگر و دستیابی به یک موفقیت بزرگ خواهند بود یا نه.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته مذاکرات آستانه قرار است «بر پایه آتش‌بسی» که اخیرا با همکاری مسکو و آنکارا شکل گرفته، بنا شود. مهمت شمشک، معاون نخست‌وزیر ترکیه، نیز اول بهمن ماه گفته بود کشورش «بیش از این نمی‌تواند اصراری برای حل بحران، بدون بشار اسد، داشته باشد. چنین چیزی واقع‌بینانه نیست».
در کنار این‌ها، روزنامه جام‌جم به نقل از جلیل رحیمی، رئیس کمیته بین‌المللی کمیسیون حقوقی مجلس ایران، گفته است «به نظر می‌رسد عزم بر این است که ایران و عربستان از معادلات مربوط به سوریه کنار گذاشته شوند و از سوی دیگر نقش ترکیه در معادلات پررنگ‌تر شود».
این گفته‌ها از سوی مقام‌های دولتی ایران تائید نشده‌است و آنها همچنان بر ادامه همکاری‌ها با روسیه در میدان سوریه تاکید دارند. خبرگزاری دولتی ایرنا گفته است «ایران، روسیه و ترکیه سه کشور مبتکر آتس‌بس سوریه و همچنین برگزاری مذاکرات آستانه هستند».
هیئت‌های طرف مذاکرات در آستانه در حال حاضر در قزاقستان به سر می‌برند. وزارت خارجه قزاقستان تائید کرده‌است که هیئت‌های ایران، روسیه، ترکیه، نماینده استفان دی‌میستورا، و هیئت مخالفان همگی در آستانه هستند.
