سهم ايران از ميادين مشترک نفت و گاز

ايران با کشورهای همسايه خود حداقل ۲۸ ميدان نفت و گاز مشترک دارد. ميدان پارس جنوبی، بزرگترين ميدان نفتی گاز ايران که حاوی مقادير قابل توجهی نفت نيز می باشد با کشور قطر مشترک است.

ناصر سودانی نائب رئيس کميسيون انرژی مجلس در ۱۲ تير طی مصاحبه ای با روزنامه «قدس» از برداشت ۹ برابری کشورهای همسايه از ميدانهای مشترک نفت و گاز خبر داد.

عبدالمحمد دلپريش مدير برنامه ريزی شرکت ملی نفت ايران نيز روز دوشنبه در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته است که هم اکنون قطر از ميدان مشترک هيدروکربوری «پارس جنوبی» روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت توليد می کند، اما ايران حداقل تا دو سال آينده منتظر ساخت يک فروند کشتی اف.پی.اس.او (شناور فرآوری، توليد، ذخيره و تخليه نفت) توسط چين و فروش آن به ايران است، چرا که تکميل مراحل توسعه فاز اول لايه نفتی پارس جنوبی در گروی ساخت و تحويل اين کشتی است.

خبرگزاری های ايران ۶ سپتامبر با عنوان «نروژ در پارس جنوبی نقره داغ شد» گزارش کردند که شرکت ملی نفت ايران با «کنار گذاشتن» يک شرکت نفتی نروژ، قراداد ۲۶۰ ميليون دلاری خريد کشتی «اف.پی.اس.او» را با يک شرکت چينی برای توسعه ميدان مشترک لايه نفتی پارس جنوبی امضا کرده است.

پارس جنوبی، بعنوان بزرگترين ميدان گازی ايران با در اختيار داشتن نيمی از ذخاير ۳۳ تريليون متر مکعبی گاز، همچنين ذخاير عظيم نفتی را نيز در دل دارد. اين ميدان به ۲۹ فاز گازی تقسيم شده است که تاکنون ۸ فاز آن به بهره برداری رسيده، فازهای ۹ و ۱۰ بصورت ناقص راه اندازی شده است. قطر به عنوان شريک ايران در پارس جنوبی معادل ۱۷ فاز گازی پارس جنوبی را بهره برداری کرده است.

قرارداد توسعه لايه نفتی ميدان گازی پارس جنوبی ميان شرکت ملی نفت ايران و شرکت توسعه پترو ايران به عنوان پيمانکار در اسفند ۱۳۸۳ و به مبلغ ۲۵۵ ميليون دلار امضا شده بود. ايران اميدوار است که دريافت کشتی اف.پی.اس.او از چين و تکميل پرژه در فاز نخست از ناحيه A اين ميدان (حداقل تا ۲ سال اينده) ۳۵ هزار بشکه (۸ درصد توليد کنونی قطر) نفت توليد کند.

ميادين نفتی ايران و عراق

ايران و عراق حداقل پنج ميدان مشترک نفتی دارند. هم اکنون دولت بغداد توسعه اکثر ميادين مشترک نفتی با ايران همچون نفتخانه، بدره، مجنون، سندباد، فکه، اوقيراب، هويزه و بحر عمر را آغاز کرده است. عراق در نظر دارد تا هفت سال آينده توليد نفت خود را به ۱۲ ميليون بشکه در روز برساند.

مسعود جباری، مدير هماهنگی و نظارت بر توليد نفت و گاز شرکت ملی نفت ايران ۱۲ شهريورماه اعلام اميدواری کرده بود که ايران و عراق با راه اندازی شرکتهای مشترک، ميادين نفتی مشتر ميان دو کشور را بهره برداری کنند.

قبل از اين نيز،ايران از تشکيل شرکت های مشترک نفتی با کويت و عراق خبر داده بودند که هيچگاه از طرف عراق و کويت تاييد نشد.

نهايتا، رستم قاسمی وزير نفت ايران روز دوشنبه در نشست اتاق بازرگانی ايران اذعان داشت که عراقی ها خواستار سرمايه گذاری ايران برای توسعه در ميادين مشترک و به منظور برداشت مساوی از اين ميادين هستند. بگفته وی، اگر ايران پول داشت که ميادين مشترک را توسعه دهد ديگر نياز به مشارکت با عراق نبود.

آقای قاسمی تاکيد کرد که برای توسعه ميادين مشترک نفتی با عراق ظرفيت توليدی که در بخش ايرانی ديده شده است کمتر از بخش عراقی بوده و از اين رو بايد با سرمايه گذاری بيشتر توسعه اين ميادين با شتاب دنبال شود.

عراق از ميدان های مشترک با ايران روزانه ۲۹۵ هزار بشکه نفت توليد می کند و با چندين شرکت معتبر بين المللی نفت قرارداد بسته است، درحالی که توليد ايران از اين ميادين ۱۳۰ هزار بشکه نفت است و شرکتهای معتبر بين المللی از انعقاد قرارداد با ايران تحت تحريم سرباز می زنند.

طبق قانون بودجه هدفمندسازی يارانه ها، دولت احمدی نژاد بايد از درآمدهای ناشی از حذف يارانه ها (۵۴ ميليارد دلار)، بيست درصد (معادل ۱۱ ميليارد دلار) به بخش صنعت، منجمله توسعه ميادين نفت و گاز خرج کند، اما با گذشت نيمی از سال جاری شمسی، دولت احمدی نژاد روز پنج شنبه، ۲۲ سپتامبر، اختصاص ۱۱ ميليارد دلار مجموعا به بخش صنعت، مترو، توسعه ميادين نفت و گاز و ... را تصويب کرد.

«بودجه ای برای اکتشاف و توليد گاز در خزر نداريم»

کمبود بودجه ايران فقط منحصر به ميادين مشترک در مناطق جنوبی نيست.

اخيرا عماد حسينی سخنگوی کميسيون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت که پروژه های لرزه نگاری، اکتشاف و حفاری ايران در دريای خزر با مشکلات مالی مواجه شده است. بگفته وی، دامنه اين مشکلات مالی حتی به پيمانگاران و کارمندان پروژه ها نيز رسيده است.

وی اظهار ناراحتی کرده است که ايران تاکنون نتوانسته از دريای خزر نفت وگاز استخراج کند و گفته است که هنوز برای اين مشکل چاره ای انديشيده نشده است.

ايران می‌گويد که در آب‌های تحت مالکيت خود ۴۶ ساختار هيدروکربوری کشف کرده است، اما با توجه به اين که ايران فن‌آوری توليد نفت و گاز در آب‌هايی با عمق بالای هزار متر را ندارد و شرکت‌های خارجی نيز به خاطر تحريم‌های بين‌المللی ريسک همکاری با ايران را به جان نمی‌خرند، اقدامات ملموسی در جهت بهره‌برداری از منابع انرژی خزر نتوانسته انجام دهد.

اين درحالی است که ترکمنستان برای اولين بار در سال ۲۰۱۱ از آبهای تحت مالکيتش در خزر موفق به توليد گاز و نفت شد و به اين ترتيب، ايران تنها کشور حاشيه خزر است که از منابع انرژی اين دريا بی بهره مانده است.