از مذاکرات گذشته ژنو تا روز چهارشنبه، ۲۹ آبان، که دور تازه‌ای از گفت‌وگوهای اتمی ايران و گروه پنج به علاوه يک انجام می‌شود، تحليل‌های متعددی در رسانه‌های بين‌المللی درباره چشم‌انداز گفت‌وگوها منتشر شده است.
بخشی از تحلیل‌ها تاکید دارند که بهتر است طرفين مذاکره را ادامه داده و ديپلماسی را به عنوان گزينه اصلی برگزينند. اما در همين روزها گروهی نيز بر ادامه فشار بر ايران و تصويب تحريم‌های بيشتر اصرار دارند يا اينکه در ايران از «باج خواهی» غرب نوشتند.
راديو فردا در همین زمینه با تئودور کاراسيک، مدير بخش تحقيقات موسسه تحليل مسائل نظامی خاورنزديک و خليج فارس در دبی گفت‌وگو کرده است.
رادیو فردا: فکر می‌کنيد طرفين چقدر به توافق نزديک شده‌اند؟
تئودور کاراسيک: به نظر می‌آيد که طرفين به توافق نزديک هستند. توافقی که ايران بر مبنای آن به مدت شش ماه برنامه هسته‌ای خود را توسعه ندهد، و در مقابل از بار تحريم‌ها بر ايران کاسته شود. چنين توافقی می‌تواند برای ايران زمان بخرد تا کمی اقتصاد خود را ترميم کند، يا حداقل در اين راه قدم بردارد.
اما مخالفت‌های زيادی نيز با چنين توافقی وجود دارد، چه از جانب اسراييل يا برخی از کشورهای حوزه خليج فارس، يا اينکه در برخی از کشورهای اروپايی. رابطه کشورها در جامعه بين‌المللی پس از چنين توافقی چه خواهد شد؟
بله. اين مخالفت‌ها از سوی اين کشورهايی که گفتيد يا مثلا فرانسه وجود دارد. اينکه واکنش به توافق از سوی آنها چه خواهد بود، موضوع گمانه‌زنی و شايعاتی از جمله احتمال حمله نظامی وجود دارد. اما من فکر نمی‌کنم که ما در حال حاضر به آن سو خواهيم رفت. اما خب مطمئننا اوضاع را پيچيده‌تر خواهد کرد. چرا که اين کشورها می‌خواهند کاملا مطمئن شوند ايران بر سر حرف‌هايی که می‌زند ايستاده است و جدی مذاکره می‌کند. آنها همچنان به مذاکره کنندگان ايرانی اطمينان ندارند.
ممکن است کمی اين موضوع را بيشتر باز کنيم که چرا اين کشورها در زمینه رسیدن به توافق با ايران اطمینان کافی ندارند؟
به نظرم آنچه که رخ داده اين است که اين کشورها نه به خاطر اختلافات مثلا مذهبی يا غيره بلکه کلا به روند مذاکره تهران با پنج به علاوه يک اطمينان ندارند. به نظرم بلوک تازه‌ای از کشورها در حال شکل‌گيری است که با ايران مخالف است و می‌خواهد تهران برای صحبت درباره توافق‌های قدرتمندتری به ميز مذاکره بيايد. توافقی که شامل کند شدن و توقف کامل برنامه‌ای باشد که آنها گمان می‌برند اهداف نظامی دارد. اين کشورها با توجه به آنچه که سازمان‌های اطلاعاتی‌شان می‌گويند، نگران اين هستند که ايران توانايی نظامی را خيلی زود به دست آورد.
از اعتماد گفتيد. آقای کاراسيک فکر می‌کنيد، شش قدرت جهانی و ايران توانسته‌اند قدم‌هايی در راستای اعتماد سازی که گفته می‌شد از مهمترين نکات بوده، بردارند؟
اين واضح است که ايران با شيوه و رويکرد تازه‌ای به ميز مذاکرات آمده و اين با استقبال شش کشور روبرو شده است. اما اختلاف نظرهای جدی در ميان شش کشور در اين روزها، خصوصا توسط فرانسه، وجود دارد. به اين مسئله بايد بحث سياست داخلی ايران را هم افزود که برخی گروه‌ها با رويکرد ديپلماتيک اخير موافق نيستند و چنين رفتارهايی در داخل به ضعيف شدن ديپلماسی ايران می‌انجامد.
اينها موضوعاتی است که به پيچيده شدن ِ مذاکرات می‌انجامد. به هرحال به نظرم بايد منتظر نتايج اين هفته باشيم تا ببينيم يک توافق ابتدايی می‌تواند يک گام مثبت به پيش باشد يا خير.
