«موسسه علوم و امنيت بين المللی» در گزارش جديد خود که روز چهارم ژوئن منتشر شد به دو موضوع جديد در برنامه های هسته ای ايران می پردازد: نخست، احتمال احداث يک مرکز غنی سازی ديگر و دوم، در مراکز غنی سازی ايران واقعا چه می گذرد.
«ديويد آلبرايت» و «آندرئا استرايکو» دو کارشناس علوم هسته ای در مقدمه اين گزارش يادآوری می کنند که آژانس بين المللی انرژی اتمی به درستی روی دو موضوع متمرکز شده است که يکی بازرسی از تاسيسات نظامی پارچين و ديگری حل سوء ظن ها و موضوعات قديمی مربوط به شفافيت در وجه نظامی فعاليت های هسته ای ايران است.
اما درعين حال بايد به دو موضوع مهم ديگر نيز توجه داشت. يکی اين است که آيا ايران در حال تاسيس يک مرکز غنی سازی ديگر است و ديگری اين که آيا ميزان غنی سازی اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در تاسيسات فردو آيا بيشتر از آن چيزی نيست که ايران اعلام کرده است.
آيا ايران در حال تاسيس يک مرکز غنی سازی ديگر است؟
گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی که روز ۲۵ ماه مه منتشر شد از دولت ايران می خواهد که با شفافيت اعلام کند که آيا در حال ساخت تاسيسات هسته ای جديد و از جمله احداث تاسيسات سومی برای غنی سازی و نصب سانتريفوژهای گازی است؟
در ماه اوت سال ۲۰۱۰ علی اکبر صالحی رييس وقت سازمان انرژی اتمی ايران، خبر انجام مطالعات برای احداث ۱۰ مرکز غنی سازی ديگر و آغاز ساختمان يکی از اين تاسيسات تا مارس ۲۰۱۱ را اعلام کرد. از آن زمان بسياری از ناظران تحولات هسته ای و دولت های غربی اين مسئله را با حساسيت دنبال کرده اند.
فريدون عباس دوانی، رييس فعلی سازمان انرژی اتمی ايران، نيز اواسط سال ۲۰۱۱ گفت که ساختمان مرکز سوم غنی سازی به مدت دو سال به تاخير افتاده است.
اکنون يک سال پس از اين اظهارات روند ساخت مرکز سوم غنی سازی ايران در چه مرحله ای است؟ آيا اين طرح هنوز هم به تاخير افتاده و يا حکومت ايران نظر خود را تغيير داده و به شکل پنهانی مشغول ساخت اين تاسيسات است؟
سابقه ايران در مورد پنهان نگاه داشتن ساخت تاسيسات هسته ای خود مثل نطنز و فردو که فقط پس از شناسايی آنها توسط منابع خارجی وجود آنها پذيرفته شد، نشان می دهد که نمی توان به بيانيه های رسمی حکومت اتکا کرد.
از مارس ۲۰۰۷ ايران چنين موضعی اتخاذ کرده که خود را ملزم نمی داند ساخت تاسيسات هسته ای را به آژانس بين المللی انرژی اتمی اطلاع دهد. ولی اين نهاد می گويد که طبق معاهدات مربوط به بازرسی و ايمنی فعاليت های هسته ای که دولت ايران نيز عضو آن است بايد تاسيس مراکز هسته ای را اطلاع دهد.
کارشناسان موسسه علوم و امنيت بين المللی تاکيد می کنند که ارائه اطلاعات دقيق در مورد همه جنبه های فعاليت هسته ای و از جمله ساخت تاسيسات جديد يکی از عوامل مهم برای رفع سوء ظن های جامعه بين المللی در مورد اهداف برنامه های هسته ای ايران است.
اهداف و برنامه های ايران برای غنی سازی اورانيوم چيست؟
گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی در گزارش اخير خود از ايران خواسته است که بر شفافيت مربوط به فعاليت های موجود در مرکز غنی سازی فردو بيافزايد.
آيا ايران قصد دارد توليد اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در اين مرکز را افزايش دهد؟ آيا اين غنی سازی زير نظر و طبق مقررات بين المللی صورت خواهد گرفت؟ طبق گفته های آژانس بين المللی انرژی اتمی ايران بايد فعاليت های خود را در تاسيسات فردو به توليد اورانيوم با غلظت زير پنج درصد کاهش داده و فقط از چند صد سانتريفوژ خود استفاده کند.
کارشناسان «موسسه علوم و امنيت بين المللی» در گزارش خود يادآوری می کنند که بسياری از کشورهای غربی و کارشناسان مستقل و حتی آژانس بين المللی انرژی اتمی هنوز هم در مورد هدف اصلی ايران برای ساخت تاسيسات فردو، پنهان نگاه داشتن اين مرکز غنی سازی و احتمال برنامه ريزی برای توليد اورانيوم با غلظت تسليحاتی در اين تاسيسات سوءظن دارند.
در حال حاضر سئوال کليدی اين است که آيا ايران در نظر دارد بر حجم توليد اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در اين تاسيسات بيافزايد و علاو بر اين غنی سازی اورانيوم با غلظت بالاتر از بيست درصد را نيز در دستور کار قرار دهد؟
آژانس بين المللی انرژی اتمی بارها اعلام کرده که گزارش ها و بيانيه های رسمی دولت ايران در مورد آنچه که در تاسيسات فردو می گذرد قانع کننده و اطمينان دهنده نيستند. از سال ۲۰۰۹ و شناسايی و کشف اين مرکز غنی سازی که بخش اعظم آن در دل کوه و زير زمين ساخته شده است، ايران فقط در مورد بخشی از فعاليت های جاری در اين تاسيسات گزارش داده است.
در سال ۲۰۱۱ ايران حدی از اطلاعات در مورد دلايل و زمان تاسيس اين مرکز را در اختيار آژانس قرار داد. اما آژانس بين المللی انرژی اتمی در گزارش ۲۵ ماه مه خود اعلام کرد که در مورد تاسيسات فردو هنوز هم به اطلاعات بيشتری نياز دارد.
يکی از موضوعاتی که باعث اين حساسيت و سوء ظن ها شده تغييراتی است که ايران در نقشه اوليه اين تاسيسات داده است. طبق مقررات آژانس بين المللی انرژی اتمی تمامی کشورهای عضو بايد نقشه کامل و ساير جزييات مثل زمان و دليل احداث هر گونه تاسيسات هسته ای را در اختيار اين نهاد قرار دهند.
«ديويد آلبرايت» و «آندرئا استرايکو» دو کارشناس علوم هسته ای در مقدمه اين گزارش يادآوری می کنند که آژانس بين المللی انرژی اتمی به درستی روی دو موضوع متمرکز شده است که يکی بازرسی از تاسيسات نظامی پارچين و ديگری حل سوء ظن ها و موضوعات قديمی مربوط به شفافيت در وجه نظامی فعاليت های هسته ای ايران است.
اما درعين حال بايد به دو موضوع مهم ديگر نيز توجه داشت. يکی اين است که آيا ايران در حال تاسيس يک مرکز غنی سازی ديگر است و ديگری اين که آيا ميزان غنی سازی اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در تاسيسات فردو آيا بيشتر از آن چيزی نيست که ايران اعلام کرده است.
آيا ايران در حال تاسيس يک مرکز غنی سازی ديگر است؟
گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی که روز ۲۵ ماه مه منتشر شد از دولت ايران می خواهد که با شفافيت اعلام کند که آيا در حال ساخت تاسيسات هسته ای جديد و از جمله احداث تاسيسات سومی برای غنی سازی و نصب سانتريفوژهای گازی است؟
در ماه اوت سال ۲۰۱۰ علی اکبر صالحی رييس وقت سازمان انرژی اتمی ايران، خبر انجام مطالعات برای احداث ۱۰ مرکز غنی سازی ديگر و آغاز ساختمان يکی از اين تاسيسات تا مارس ۲۰۱۱ را اعلام کرد. از آن زمان بسياری از ناظران تحولات هسته ای و دولت های غربی اين مسئله را با حساسيت دنبال کرده اند.
فريدون عباس دوانی، رييس فعلی سازمان انرژی اتمی ايران، نيز اواسط سال ۲۰۱۱ گفت که ساختمان مرکز سوم غنی سازی به مدت دو سال به تاخير افتاده است.
اکنون يک سال پس از اين اظهارات روند ساخت مرکز سوم غنی سازی ايران در چه مرحله ای است؟ آيا اين طرح هنوز هم به تاخير افتاده و يا حکومت ايران نظر خود را تغيير داده و به شکل پنهانی مشغول ساخت اين تاسيسات است؟
سابقه ايران در مورد پنهان نگاه داشتن ساخت تاسيسات هسته ای خود مثل نطنز و فردو که فقط پس از شناسايی آنها توسط منابع خارجی وجود آنها پذيرفته شد، نشان می دهد که نمی توان به بيانيه های رسمی حکومت اتکا کرد.
از مارس ۲۰۰۷ ايران چنين موضعی اتخاذ کرده که خود را ملزم نمی داند ساخت تاسيسات هسته ای را به آژانس بين المللی انرژی اتمی اطلاع دهد. ولی اين نهاد می گويد که طبق معاهدات مربوط به بازرسی و ايمنی فعاليت های هسته ای که دولت ايران نيز عضو آن است بايد تاسيس مراکز هسته ای را اطلاع دهد.
کارشناسان موسسه علوم و امنيت بين المللی تاکيد می کنند که ارائه اطلاعات دقيق در مورد همه جنبه های فعاليت هسته ای و از جمله ساخت تاسيسات جديد يکی از عوامل مهم برای رفع سوء ظن های جامعه بين المللی در مورد اهداف برنامه های هسته ای ايران است.
اهداف و برنامه های ايران برای غنی سازی اورانيوم چيست؟
گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی در گزارش اخير خود از ايران خواسته است که بر شفافيت مربوط به فعاليت های موجود در مرکز غنی سازی فردو بيافزايد.
آيا ايران قصد دارد توليد اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در اين مرکز را افزايش دهد؟ آيا اين غنی سازی زير نظر و طبق مقررات بين المللی صورت خواهد گرفت؟ طبق گفته های آژانس بين المللی انرژی اتمی ايران بايد فعاليت های خود را در تاسيسات فردو به توليد اورانيوم با غلظت زير پنج درصد کاهش داده و فقط از چند صد سانتريفوژ خود استفاده کند.
کارشناسان «موسسه علوم و امنيت بين المللی» در گزارش خود يادآوری می کنند که بسياری از کشورهای غربی و کارشناسان مستقل و حتی آژانس بين المللی انرژی اتمی هنوز هم در مورد هدف اصلی ايران برای ساخت تاسيسات فردو، پنهان نگاه داشتن اين مرکز غنی سازی و احتمال برنامه ريزی برای توليد اورانيوم با غلظت تسليحاتی در اين تاسيسات سوءظن دارند.
در حال حاضر سئوال کليدی اين است که آيا ايران در نظر دارد بر حجم توليد اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد در اين تاسيسات بيافزايد و علاو بر اين غنی سازی اورانيوم با غلظت بالاتر از بيست درصد را نيز در دستور کار قرار دهد؟
آژانس بين المللی انرژی اتمی بارها اعلام کرده که گزارش ها و بيانيه های رسمی دولت ايران در مورد آنچه که در تاسيسات فردو می گذرد قانع کننده و اطمينان دهنده نيستند. از سال ۲۰۰۹ و شناسايی و کشف اين مرکز غنی سازی که بخش اعظم آن در دل کوه و زير زمين ساخته شده است، ايران فقط در مورد بخشی از فعاليت های جاری در اين تاسيسات گزارش داده است.
در سال ۲۰۱۱ ايران حدی از اطلاعات در مورد دلايل و زمان تاسيس اين مرکز را در اختيار آژانس قرار داد. اما آژانس بين المللی انرژی اتمی در گزارش ۲۵ ماه مه خود اعلام کرد که در مورد تاسيسات فردو هنوز هم به اطلاعات بيشتری نياز دارد.
يکی از موضوعاتی که باعث اين حساسيت و سوء ظن ها شده تغييراتی است که ايران در نقشه اوليه اين تاسيسات داده است. طبق مقررات آژانس بين المللی انرژی اتمی تمامی کشورهای عضو بايد نقشه کامل و ساير جزييات مثل زمان و دليل احداث هر گونه تاسيسات هسته ای را در اختيار اين نهاد قرار دهند.
