هاله غفوری در هفتم آبانماه خواننده و نوازنده میهمان کنفرانس «فرهنگ آزادی های مدنی، دموکراسی و حقوق بشر در ایران» بود که به دعوت مرکز فرهنگی روشن در دانشگاه مریلند آمریکا برگزار شد. هاله غفوری مقیم و بزرگ شده آمریکا یکی از سخنرانان پنل هنرمندان در کنفرانس، در گفت و گو با پیک فرهنگ از چکیده آن چه در این پنل بر زبان آورد، می گوید:
«به نظرم کار تولید برای هنرمندان داخل ایران باید کار سختی باشد. دایان دپریمو یک شاعره آمریکایی می گوید بی باکی پیش زمینه تخیل است و ما برای خلاقیت و پروبال دادن به تخیل مان نیازمند به شرایطی هستیم خالی از ترس و آفرینش بدون ترس در شرایطی که می دانی هنرمندان دیگر با حبس و زندان سر و کار پیدا کرده اند، کاری دشوار و چالش بر انگیز است. به نظر من هنرمندان گاهی مثل بندباز ها هستند. از این گونه هنرمندان برای شجاعت و استقامتی که از خودشان نشان می دهند، قدردانی می کنند. به نظر من تولید های هنری شان بی اندازه مهم اند. اما درباره زمینه سازی هنر برای پیشبرد آزادی های مدنی به نظرم در روند تولید وخلاقیت هنرمند خودش را رها می کند و این روند موجب پالایش و آزادی هنرمند می شود.»
وی می افزاید: «اما پس از این روند، تولید هنری و اثر خلق شده تنها زمانی می تواند نتیجه گسترش آزادی را فراهم کند که مخاطب به آن واکنش نشان دهد و ما تا به عنوان مخاطب بر سر هنری واکنش نشان ندهیم و خودمان را درگیر آن نکنیم، اتفاق خاصی نمی افتد. باید از خودمان بپرسیم ما با آثار هنری هنرمندان داخل ایران چطور برخوردی داریم. ما چطور به این آثار واکنش نشان می دهیم. به فرض آیا این آثار اگر وبلاگی داریم در آن بازتاب می دهیم؟ اگر آموزگار هستیم این آثار را در کلاس های درس به بحث می گذاریم. به نظر من خیلی مهم است که فعالانه از این هنرمندان حمایت کنیم. پیشنهاد کردم وب سایتی درست کنیم برای دعوت از نویسندگان داخل ایران که آثارشان را برای انتشار در آن بفرستند. برای دعوت از ایرانی آمریکائی ها تا کار ها را ترجمه کنند تا ببینیم نتیجه اش چیست. شاید از این راه بشود تولیدات نویسندگان داخل ایران را در سطحی گسترده بازتاب داد. چون فکر می کنم این کار خیلی مهم است.»
پیشنهادی که حامی هم پیدا کرد
فاطمه کشاورز، رییس بخش زبان های آسیا و خاورمیانه در دانشگاه واشینگتن در شهر سنت لویس آمریکا هم که در این مراسم حضور داشت گفت: « ایشان نظر خیلی جالبی داشتند. پیشنهاد کردند که یک وب سایت درست شود که تویش ما بتوانیم آثار نویسندگان جوانی که در داخل ایران یا شعر یا نثر می نویسند، آنجا در دسترس بگذاریم و یک مقدار هم تا حد ممکن ترجمه شان کنیم. می دانید که معمولا تا یک اثری نوشته شود، منتشر شود و به دست ما برسد، ترجمه شود، زمان زیادی می گیرد. این فرصت خوبی است که ما صدای جوانهای ایرانی را با یک سرعت زیادی در اینترنت منعکس کنیم.»
خانم کشاورز گفت: «من امیدوارم که از طریق بخش ادبیات تطبیقی ما این وب سایت را حاضر کنیم و نوشته ها را هم به فارسی و هم انگلیسی در اختیار همه قرار دهیم و فکر می کنم در کنفرانس بعدی من بتوانم یک گزارش درباره این موضوع بدهم و تازه الان یک نفر که داوطلب بود سایت را برای ما طراحی کند، با من تماس گرفته و من خیلی امیدوارم که هرچه زود تر ما بتوانیم این سایت را راه بیاندازیم.»
هاله غفوری در مورد این که ارزش ها و باورهای فرهنگی اش تا چه حد در شعر و موسیقی او اثر می گذارد، گفت: «من البته خودم در ایران زندگی نمی کنم. بنابراین در زندگی روزمره ام با فشارهایی که هنرمندان در داخل با آن رو به رو هستند، مواجه نیستم. هرچند در تلاشم تا در کارهای خودم باور به رهایی و شادی را بروز دهم. انسان ها همه جا با سختی و مشکل دست و پنجه نرم می کنند. چه در آمریکا زندگی کنی چه در ایران، با چالش مواجه هستید. همزمان نتیجه پشت سر گذاشتن چالش ها پیروزمندی و اعجاب است. می شود دستاوردها را زیر ذره بین گذاشت تا ببینیم چه کارهایی موثر است تا با کاربرد آن خودمان را ارتقاء دهیم. گفته دیگری از دایان دپریمو، شاعر آمریکایی اینست که به جای کاستی ها باید به شدنی ها فکر کرد. تمرکز برروی امکانات به جای مشکلات خیلی مهم است. چون آن چیزی که دیگر مفید نیست باید به نقد بگذاریم و باید عصبانیت و بی تابی خودمان را بروز دهیم. ولی همزمان باید آلترناتیو (جایگزین) هم ارائه دهیم. و گرنه سرانجامش چه می شود. من چنین تلاشی دارم و سعی می کنم ذره بین را بر روی این پرسش ها بگذارم که چه امکاناتی موثر است و امکانات کدام هستند.»
هاله غفوری درباره جایگاه شعر شاعران قدیم و معاصر، فقید و زنده و سالمند و جوان ایران در ترانه هایی که می سراید یا بر می گزیند، گفت:
«من خودم شعر و ترانه می گویم و انتخاب شعر و ترانه دیگران برای تولید موسیقی حاصل روندی است که در آن انتقالی روی می دهد. معمولا شعرهای خودم به زبان انگلیسی است و شعرهایی از شاعران قدیم و معاصر ایران انتخاب می کنم. از غزل های مولوی زیاد استفاده کرده ام. چون ضرباهنگ شگفتی دارند و قافیه در آنها موج می زند که به موسیقی جان می دهد. از شعرهای فروغ فرخزاد و سپهری هم استفاده کرده ام. بعضی از شعرهای خودم هم از انگلیسی به فارسی ترجمه کرده ام.»
وی افزود: «علاوه بر این دنبال این هستم که از شعر شاعران معاصر هم در تولیدات خود استفاده کنم. از یکی از شعرهای شفیع کدکنی هم استفاده کرده ام. از سنایی و مختاری هم ترجمه کرده ام. بنابراین خیلی علاقمند به کار شاعران معاصر ایران هستم. خیلی علاقمندم کار شاعران جوان ایرانی را دنبال کنم. چون خیلی مهم است. عاشق کارهای لیلا صدیقی هستم. دکلمه کردن شعرهایش را در یوتیوب دیده ام. خیلی هیجان آور است. استعداد عجیب و غریبی در دکلمه شعرهایش و رساندن کلامش به مخاطب دارد. علاقمند به بسیاری از شاعران قدیم ایران و شاعران جوان ایران و طیف شاعران میانه این دو گروه هستم.»
«به نظرم کار تولید برای هنرمندان داخل ایران باید کار سختی باشد. دایان دپریمو یک شاعره آمریکایی می گوید بی باکی پیش زمینه تخیل است و ما برای خلاقیت و پروبال دادن به تخیل مان نیازمند به شرایطی هستیم خالی از ترس و آفرینش بدون ترس در شرایطی که می دانی هنرمندان دیگر با حبس و زندان سر و کار پیدا کرده اند، کاری دشوار و چالش بر انگیز است. به نظر من هنرمندان گاهی مثل بندباز ها هستند. از این گونه هنرمندان برای شجاعت و استقامتی که از خودشان نشان می دهند، قدردانی می کنند. به نظر من تولید های هنری شان بی اندازه مهم اند. اما درباره زمینه سازی هنر برای پیشبرد آزادی های مدنی به نظرم در روند تولید وخلاقیت هنرمند خودش را رها می کند و این روند موجب پالایش و آزادی هنرمند می شود.»
وی می افزاید: «اما پس از این روند، تولید هنری و اثر خلق شده تنها زمانی می تواند نتیجه گسترش آزادی را فراهم کند که مخاطب به آن واکنش نشان دهد و ما تا به عنوان مخاطب بر سر هنری واکنش نشان ندهیم و خودمان را درگیر آن نکنیم، اتفاق خاصی نمی افتد. باید از خودمان بپرسیم ما با آثار هنری هنرمندان داخل ایران چطور برخوردی داریم. ما چطور به این آثار واکنش نشان می دهیم. به فرض آیا این آثار اگر وبلاگی داریم در آن بازتاب می دهیم؟ اگر آموزگار هستیم این آثار را در کلاس های درس به بحث می گذاریم. به نظر من خیلی مهم است که فعالانه از این هنرمندان حمایت کنیم. پیشنهاد کردم وب سایتی درست کنیم برای دعوت از نویسندگان داخل ایران که آثارشان را برای انتشار در آن بفرستند. برای دعوت از ایرانی آمریکائی ها تا کار ها را ترجمه کنند تا ببینیم نتیجه اش چیست. شاید از این راه بشود تولیدات نویسندگان داخل ایران را در سطحی گسترده بازتاب داد. چون فکر می کنم این کار خیلی مهم است.»
پیشنهادی که حامی هم پیدا کرد
فاطمه کشاورز، رییس بخش زبان های آسیا و خاورمیانه در دانشگاه واشینگتن در شهر سنت لویس آمریکا هم که در این مراسم حضور داشت گفت: « ایشان نظر خیلی جالبی داشتند. پیشنهاد کردند که یک وب سایت درست شود که تویش ما بتوانیم آثار نویسندگان جوانی که در داخل ایران یا شعر یا نثر می نویسند، آنجا در دسترس بگذاریم و یک مقدار هم تا حد ممکن ترجمه شان کنیم. می دانید که معمولا تا یک اثری نوشته شود، منتشر شود و به دست ما برسد، ترجمه شود، زمان زیادی می گیرد. این فرصت خوبی است که ما صدای جوانهای ایرانی را با یک سرعت زیادی در اینترنت منعکس کنیم.»
خانم کشاورز گفت: «من امیدوارم که از طریق بخش ادبیات تطبیقی ما این وب سایت را حاضر کنیم و نوشته ها را هم به فارسی و هم انگلیسی در اختیار همه قرار دهیم و فکر می کنم در کنفرانس بعدی من بتوانم یک گزارش درباره این موضوع بدهم و تازه الان یک نفر که داوطلب بود سایت را برای ما طراحی کند، با من تماس گرفته و من خیلی امیدوارم که هرچه زود تر ما بتوانیم این سایت را راه بیاندازیم.»
هاله غفوری در مورد این که ارزش ها و باورهای فرهنگی اش تا چه حد در شعر و موسیقی او اثر می گذارد، گفت: «من البته خودم در ایران زندگی نمی کنم. بنابراین در زندگی روزمره ام با فشارهایی که هنرمندان در داخل با آن رو به رو هستند، مواجه نیستم. هرچند در تلاشم تا در کارهای خودم باور به رهایی و شادی را بروز دهم. انسان ها همه جا با سختی و مشکل دست و پنجه نرم می کنند. چه در آمریکا زندگی کنی چه در ایران، با چالش مواجه هستید. همزمان نتیجه پشت سر گذاشتن چالش ها پیروزمندی و اعجاب است. می شود دستاوردها را زیر ذره بین گذاشت تا ببینیم چه کارهایی موثر است تا با کاربرد آن خودمان را ارتقاء دهیم. گفته دیگری از دایان دپریمو، شاعر آمریکایی اینست که به جای کاستی ها باید به شدنی ها فکر کرد. تمرکز برروی امکانات به جای مشکلات خیلی مهم است. چون آن چیزی که دیگر مفید نیست باید به نقد بگذاریم و باید عصبانیت و بی تابی خودمان را بروز دهیم. ولی همزمان باید آلترناتیو (جایگزین) هم ارائه دهیم. و گرنه سرانجامش چه می شود. من چنین تلاشی دارم و سعی می کنم ذره بین را بر روی این پرسش ها بگذارم که چه امکاناتی موثر است و امکانات کدام هستند.»
هاله غفوری درباره جایگاه شعر شاعران قدیم و معاصر، فقید و زنده و سالمند و جوان ایران در ترانه هایی که می سراید یا بر می گزیند، گفت:
«من خودم شعر و ترانه می گویم و انتخاب شعر و ترانه دیگران برای تولید موسیقی حاصل روندی است که در آن انتقالی روی می دهد. معمولا شعرهای خودم به زبان انگلیسی است و شعرهایی از شاعران قدیم و معاصر ایران انتخاب می کنم. از غزل های مولوی زیاد استفاده کرده ام. چون ضرباهنگ شگفتی دارند و قافیه در آنها موج می زند که به موسیقی جان می دهد. از شعرهای فروغ فرخزاد و سپهری هم استفاده کرده ام. بعضی از شعرهای خودم هم از انگلیسی به فارسی ترجمه کرده ام.»
وی افزود: «علاوه بر این دنبال این هستم که از شعر شاعران معاصر هم در تولیدات خود استفاده کنم. از یکی از شعرهای شفیع کدکنی هم استفاده کرده ام. از سنایی و مختاری هم ترجمه کرده ام. بنابراین خیلی علاقمند به کار شاعران معاصر ایران هستم. خیلی علاقمندم کار شاعران جوان ایرانی را دنبال کنم. چون خیلی مهم است. عاشق کارهای لیلا صدیقی هستم. دکلمه کردن شعرهایش را در یوتیوب دیده ام. خیلی هیجان آور است. استعداد عجیب و غریبی در دکلمه شعرهایش و رساندن کلامش به مخاطب دارد. علاقمند به بسیاری از شاعران قدیم ایران و شاعران جوان ایران و طیف شاعران میانه این دو گروه هستم.»
