به گفته شاهدان عينی، نيروهای انتظامی، گارد ضد شورش و نيروهای معروف به «لباس شخصی»، عصر شنبه با بستن بسياری از خيابان‌های اصلی و مرکزی تهران اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور به سوی تظاهرکنندگان کردند و اين مناطق به محل درگيری آنان با معترضان به نتايج اعلام شده انتخابات رياست جمهوری تبديل شدند.
رويارويی با تظاهرات مسالمت‌آميز خيابانی و جلوگيری از آن، اين پرسش را مطرح می‌کند که اکنون چه راهی در پيش روی معترضان قرار دارد؟
آزاده کيان، استاد جامعه شناسی سياسی در دانشگاه پاريس، در گفت‌وگو با «رادیو فردا» به اين پرسش پاسخ می‌دهد:
«آنچه در تظاهرات روز شنبه در تهران مهم بود، حضور آقای مير حسين موسوی پس از انتشار نامه‌اش به شورای نگهبان بود که خواستار ابطال انتخابات شد و بر عدم مشروعيت نتايج انتخابات تأکيد کرد، اما در ضمن، او خواهان اين است که خشونت از طرف تظاهرکنندگان صورت نگيرد.
آقای موسوی خواهان ادامه اين مبارزات است، ولی به شکل صلح‌آميز، زيرا اين بهترين روش است برای اينکه معترضان به نتايج انتخابات و همچنين کسانی که باور دارند که در آرای آنها تقلب و به آنها خيانت شده است و کسانی که برای احقاق حقوق شهروندی خود با تأکيد بر جمهوريت نظام تلاش می‌کنند، اصلاً به نفع‌شان نيست که در درگيری شرکت کنند و خودشان را به خشونتی آلوده سازند که گروه‌های حاکم خواهان آن است.
به نظر من، می‌توان از راه‌حل‌های ديگری برای ادامه جنبش به شکل صلح‌آميز استفاده کرد.»
راديو فردا: در کنار موضوعی که شما اشاره کرديد، اين بحث از سوی جامعه‌شناسان وجود دارد که وقتی يک جنبش مدنی با برخورد شديد روبه‌رو و در نتيجه، سرکوب شود، تمايلات افراطی در آن رشد می‌کند و ممکن است به خشونت سوق داده شود. شما فکر می‌کنيد اين مسئله تا چه اندازه در مورد ايران صدق کند؟
آزاده کيان: اين در حقيقت دامی است که تماميت‌طلبان برای معترضان پهن کرده‌اند و معترضان نبايد به اين دام بيفتند. به جای اينکه مردم به عنوان معترضانی که خواهان احقاق حق هستند، با خشونت‌طلبان درگير شوند، می‌توانند از طريق اعتصاب عمومی و برگزاری مراسمی که مذهب شيعه امکان می‌دهد، اعتراض خود را در سراسر ايران بيان کنند، بدون اينکه در دام تماميت‌خواهان بيفتند.
متأسفانه در جريان تظاهرات صلح‌آميز اخير، تعدادی از هموطنان ما کشته شده‌اند. مردم می‌توانند با برگزار کردن مراسم روز سوم و هفتم و چهلم اين افراد، هم در صحنه حاضر باشند و هم به خشونت تن ندهند.
اين کارها صلح‌آميز است و مخالفت مردم را با خشونت‌طلبان تماميت‌خواه نشان می‌دهد، بدون اينکه درگير خشونت شوند.
راديو فردا: نيروهايی که برای برخورد با شرکت‌کنندگان در يک جنبش مدنی اعزام می‌شوند، چه تأثيری از جنبش می‌پذيرند و آيا جنبش‌های مدنی نه فقط در ايران، بلکه در همه کشورها اين توان را دارند که بر برخوردهای خشونت‌آميز غلبه کنند و در راه خود موفق شوند؟
آزاده کيان: همانطور که انقلاب ايران در ۳۰ سال قبل نشان داد و بر اساس تجربه بسياری از کشورهای جهان، وقتی مخالفين به شکل صلح‌آميز خواهان احقاق حقوق خود شوند، بسياری از نيروهای انتظامی را تحت تأثير قرار می‌دهند و از سرکوب و شليک کردن به تظاهرکنندگان امتناع می‌کنند.
کسانی که به مردم شليک می‌کنند و وارد روند خشن می‌شوند، نيروهای ايدئولوژيک اين نظام‌ها هستند، نه نيروهای انتظامی که قرار است نظم را حفظ کنند.
مسئله ديگری که بايد تاکيد شود، اين است که جامعه مدنی ايران علی رغم تمام سرکوب‌ها و بستن روزنامه‌ها و نهادهای غير دولتی، به ويژه در چهار سال حکومت احمدی‌نژاد، همچنان زنده است، به خصوص گروه‌هايی که رسمی نيستند و برای همياری ايجاد شده‌اند و خيلی فعال هستند.
اينها باعث می‌شود با اينکه همه چيز دچار سانسور است، به طور مثال، دوشنبه گذشته يک ميليون آدم به خيابان‌های تهران بيايند. يعنی شبکه‌های ارتباطی مردم از طريق جامعه مدنی وجود دارد و اين شبکه‌های بايد حفظ شوند، چون برای آگاه نگهداشتن مردم و برای اينکه مردم بتوانند حقوق خود را احقاق کنند و از خشونت نيز بپرهيزند، بسيار مهم هستند.
رويارويی با تظاهرات مسالمت‌آميز خيابانی و جلوگيری از آن، اين پرسش را مطرح می‌کند که اکنون چه راهی در پيش روی معترضان قرار دارد؟
آزاده کيان، استاد جامعه شناسی سياسی در دانشگاه پاريس، در گفت‌وگو با «رادیو فردا» به اين پرسش پاسخ می‌دهد:
«آنچه در تظاهرات روز شنبه در تهران مهم بود، حضور آقای مير حسين موسوی پس از انتشار نامه‌اش به شورای نگهبان بود که خواستار ابطال انتخابات شد و بر عدم مشروعيت نتايج انتخابات تأکيد کرد، اما در ضمن، او خواهان اين است که خشونت از طرف تظاهرکنندگان صورت نگيرد.
آقای موسوی خواهان ادامه اين مبارزات است، ولی به شکل صلح‌آميز، زيرا اين بهترين روش است برای اينکه معترضان به نتايج انتخابات و همچنين کسانی که باور دارند که در آرای آنها تقلب و به آنها خيانت شده است و کسانی که برای احقاق حقوق شهروندی خود با تأکيد بر جمهوريت نظام تلاش می‌کنند، اصلاً به نفع‌شان نيست که در درگيری شرکت کنند و خودشان را به خشونتی آلوده سازند که گروه‌های حاکم خواهان آن است.
به نظر من، می‌توان از راه‌حل‌های ديگری برای ادامه جنبش به شکل صلح‌آميز استفاده کرد.»
راديو فردا: در کنار موضوعی که شما اشاره کرديد، اين بحث از سوی جامعه‌شناسان وجود دارد که وقتی يک جنبش مدنی با برخورد شديد روبه‌رو و در نتيجه، سرکوب شود، تمايلات افراطی در آن رشد می‌کند و ممکن است به خشونت سوق داده شود. شما فکر می‌کنيد اين مسئله تا چه اندازه در مورد ايران صدق کند؟
آزاده کيان: اين در حقيقت دامی است که تماميت‌طلبان برای معترضان پهن کرده‌اند و معترضان نبايد به اين دام بيفتند. به جای اينکه مردم به عنوان معترضانی که خواهان احقاق حق هستند، با خشونت‌طلبان درگير شوند، می‌توانند از طريق اعتصاب عمومی و برگزاری مراسمی که مذهب شيعه امکان می‌دهد، اعتراض خود را در سراسر ايران بيان کنند، بدون اينکه در دام تماميت‌خواهان بيفتند.
متأسفانه در جريان تظاهرات صلح‌آميز اخير، تعدادی از هموطنان ما کشته شده‌اند. مردم می‌توانند با برگزار کردن مراسم روز سوم و هفتم و چهلم اين افراد، هم در صحنه حاضر باشند و هم به خشونت تن ندهند.
اين کارها صلح‌آميز است و مخالفت مردم را با خشونت‌طلبان تماميت‌خواه نشان می‌دهد، بدون اينکه درگير خشونت شوند.
راديو فردا: نيروهايی که برای برخورد با شرکت‌کنندگان در يک جنبش مدنی اعزام می‌شوند، چه تأثيری از جنبش می‌پذيرند و آيا جنبش‌های مدنی نه فقط در ايران، بلکه در همه کشورها اين توان را دارند که بر برخوردهای خشونت‌آميز غلبه کنند و در راه خود موفق شوند؟
آزاده کيان: همانطور که انقلاب ايران در ۳۰ سال قبل نشان داد و بر اساس تجربه بسياری از کشورهای جهان، وقتی مخالفين به شکل صلح‌آميز خواهان احقاق حقوق خود شوند، بسياری از نيروهای انتظامی را تحت تأثير قرار می‌دهند و از سرکوب و شليک کردن به تظاهرکنندگان امتناع می‌کنند.
کسانی که به مردم شليک می‌کنند و وارد روند خشن می‌شوند، نيروهای ايدئولوژيک اين نظام‌ها هستند، نه نيروهای انتظامی که قرار است نظم را حفظ کنند.
مسئله ديگری که بايد تاکيد شود، اين است که جامعه مدنی ايران علی رغم تمام سرکوب‌ها و بستن روزنامه‌ها و نهادهای غير دولتی، به ويژه در چهار سال حکومت احمدی‌نژاد، همچنان زنده است، به خصوص گروه‌هايی که رسمی نيستند و برای همياری ايجاد شده‌اند و خيلی فعال هستند.
اينها باعث می‌شود با اينکه همه چيز دچار سانسور است، به طور مثال، دوشنبه گذشته يک ميليون آدم به خيابان‌های تهران بيايند. يعنی شبکه‌های ارتباطی مردم از طريق جامعه مدنی وجود دارد و اين شبکه‌های بايد حفظ شوند، چون برای آگاه نگهداشتن مردم و برای اينکه مردم بتوانند حقوق خود را احقاق کنند و از خشونت نيز بپرهيزند، بسيار مهم هستند.
