در حالی که صادرات نفت خام ایران از سال ۲۰۱۱ تا کنون از ۲٫۲ میلیون بشکه در روز به حدود یک میلیون بشکه سقوط کرده، آمارها و اظهارات رسمی مقام‌های ایرانی حاکی است که صادرات میعانات گازی و محصولات نفتی ایران نیز دست کمی از وضعیت نفت خام ندارد.
زمانی رئیس جمهوری وقت ایران، محمود احمدی‌نژاد از برنامه دولت برای قطع کامل خام فروشی نفت و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش افزوده برای صادرات خبر داده بود، موضوعی که آمارها نه تنها از موفقیت این برنامه خبر نمی‌دهند، بلکه صادرات محصولات نفتی ایران نیز، اعم از گاز مایع، نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید و نفتا به شدت کاهش یافته است.
بنا بر آمار رسمی، ظرفیت تولید این پنج محصول نفتی در ایران تا ماه آوریل نزدیک به ۲۶۰ میلیون لیتر در روز بود که هم‌اکنون این رقم به بالای ۲۶۴ میلیون لیتر در روز رسیده است.
بر اساس آخرین گزارش سالانه اوپک، ایران در سال گذشته کلا روزانه یک میلیون و ۶۸۱ هزار بشکه پالایش نفت خام داشته است که نسبت به سال قبل آن ۹۳ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
این در حالی است که طبق آمار رسمی مصرف فرآورده‌های نفتی کشور به شدت افزایش یافته، به عبارتی علت کاهش حجم نفت پالایش شده، افت چشمگیر صادرات محصولات نفتی بوده است.
برای نمونه مصطفی کشکولی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ماه گذشته از افزایش ٣٥ درصدی مصرف سوخت مایع (نفت کوره، گازوئیل و نفت سفید) در نیروگاههای برقی کشور از ابتدای سال جاری خورشیدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: «این میزان مصرف سوخت مایع در مقایسه با دوره زمانی مشابه سال گذشته ٣,٣ میلیارد لیتر افزایش یافته است و به ١٢,٥ میلیارد لیتر رسیده است.»
آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا که ۲۸ مارس منتشر شد می‌گوید که کل صادرات نفت کوره، نفت سفید، نفتا، گازوئیل و گاز مایع از نوع «ال پی جی» ایران در سال ۲۰۱۱ روزانه ۳۲۰ هزار بشکه در روز بوده است، اما گزارشی درباره آمار سال گذشته و وضعیت کنونی صادرات این محصولات نفتی ایران نداده است.
گاز مایع (ال پی جی)
در سال‌های گذشته یکی از محصولات پردرآمد ایران برای صادرات، گاز مایع ال پی جی (بوتان و پروپان مایع شده) بود. اما آمارهای گمرکی نشان می‌دهد که طی ۷ ماه اول سال جاری خورشیدی، ایران کلا ۴۹۱ هزار تن پروپان مایع به ارزش ۴۵۵ میلیون دلار صادر کرده که نسبت به دور مشابه سال گذشته ۴۰٫۶۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. ایران
همچنین در این مدت ۴۸۳ هزار تن صادرات بوتان به ارزش ۴۳۲ میلیون دلار داشته که نسبت به هفت ماهه اول سال گذشته خورشیدی کاهشی ۲۹٫۶۸ درصدی نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش گمرکی، ایران در سال ۹۰ کلا ۲٫۵ میلیون تن صادرات پروپان به ارزش بیش از دو میلیارد دلار و ۱٫۵۷۸ میلیون تن بوتان به ارزش ۱٫۳۲ میلیارد دلار داشت.
صادرات پروپان و بوتان ایران در دوره زمانی مشابه در سال ۹۱ به ترتیب ۴۵٫۱۳ و ۳۴٫۶۷ درصد کاهش یافت.
نفت کوره
نفت کوره بعد از گاز مایع بزرگترین منبع درآمدی ایران از محل فروش فرآورده‌های نفتی است. ایران بعد از تحریم‌های نفتی اروپا و آمریکا در سال ۲۰۱۲، به شدت بر صادرات نفت کوره خود افزود. بر اساس گزارش رویترز در ماه مه، ایران در سه ماهه اول سال جاری میلادی صادرات نفت کوره را نسبت به دور مشابه سال گذشته ۷۹ درصد افزایش داده و به ۲۰۰ هزار بشکه در روز رساند. ایران خصوصا در ماه آوریل، روزانه ۳۰۰ هزار بشکه (معادل ۱٫۱۷ میلیون تن در ماه) صادرات نفت کوره داشته است که نسبت به ماه آوریل سال ۲۰۱۲ بیشتر از ۵ برابر افزایش نشان می دهد.
اما رویترز در گزارشی که ۱۲ نوامبر بر اساس گفته های یک مقام رسمی ایران در شرکت ملی نفت منتشر کرد، می‌گوید که این کشور طی سال جاری بطور متوسط روزانه ۱۳۵ هزار بشکه (۶۰۰ هزار تن در ماه) صادرات نفت کوره داشته بود که از اواخر ماه سپتامبر بخاطر افزایش مصرف نفت کوره در نیروگاههای برقی به یک سوم این حجم کاهش یافته است.
مدیر عامل وقت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی علیرضا ضیغمی خرداد سال جاری در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفته بود که ظرفیت تولید روزانه نفت کوره از ۸۴ میلیون لیتر به ۸۰ میلیون لیتر در سال ۹۲ کاهش یافته است که این روند کاهش تا سقف ۶۰ میلیون لیتر در روز ادامه می یابد.
بر اساس آخرین آمار دولتی برای مصرف نفت کوره که دو هفته قبل خبرگزاری تسنیم منتشر کرد، مصرف داخلی نفت کوره به ۴۹ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز رسیده است. در برخی هفته‌های پاییز سال جاری مصرف نفت کوره به بالای ۷۰ میلیون لیتر در روز نیز رسیده است.
نفت سفید
ضیغمی در خرداد ماه درباره تولید نفت سفید در کشور گفت که تولید این محصول از ۲۶ میلیون لیتر به ۱۵ میلیون لیتر درسال جاری کاهش یافته است. آمار رسمی مصرف نفت سفید در هفته گذشته نشان می‌دهد که مصرف داخلی نفت سفید با افزایشی نزدیک به ۵۰ درصدی به روزانه ۱۹ میلیون و ۹۴۳ هزار لیتر رسیده، اما قبل از آن مصرف نفت سفید بطور متوسط روزانه ۱۳ میلیون و ۳۵۷ هزار لیتر بوده است.
گازوئیل
در سخنان ضیغمی، هدف از برنامه ایران برای کاهش تولید نفت کوره و نفت سفید، افزایش تولید گازوئیل در کشور بود. اما آمارها نشان می‌دهد که تولید گازوئیل طی سال جاری حداکثر چهار میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. ایران طی سال جاری بطور متوسط روزانه ۹۴ میلیون لیتر گازوئیل تولید کرده و به همین میزان نیز مصرف گازوئیل داشته است.
آمارهای رسمی دو هفته گذشته که خبرگزاری تسنیم منتشر کرد نیز حاکی از مصرف روزانه ۹۹ میلیون و ۵۷ هزار لیتر گازوئیل در همان هفته بود، اما کلا در سال جاری روزانه متوسط مصرف روزانه گازوئیل ایران ۹۳ میلیون و ۱۴۳ هزار لیتر بوده است. به عبارتی ایران در سال جاری عملا گازوئیلی برای صادرات نداشته است.
نفتا
بر اساس اظهارات اردیبهشت ماه ضیغمی که خبرگزاری شانا منتشر کرده است، ایران در سال ۹۰ یک میلیون تن نفتا صادر کرده است، البته آخرین آمارهای سازمان‌های بین‌المللی می‌گویند که ایران در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۵۸ هزار تن صادرات نفتا داشته است.
گزارش شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز نفتا را در اقلام صادراتی ایران برای سال ۹۱ قرار داده است، اما فقط نوشته است که ایران در این سال کلا ۸۸۹ هزار تن نفتا، گازوئیل و گوگرد به ارزش تقريبي ۸۲۳ ميليون دلار صادر کرده است. در این سال بر اساس آمارهای رسمی حدود ۵۰۰ هزار تن صادرات گوگرد وجود داشته است. بنابر این صادرات نفتا و گازوئیل ایران در این سال روی همرفته کمتر از ۴۰۰ هزار تن بوده است که با توجه به حجم بسیار کم صادرات گازوئیل، فروش خارجی نفتا بیش از دو برابر کاهش نشان می‌دهد.
میعانات گازی
آمارهای گمرک ایران برای ۷ ماهه اول سال جاری خورشیدی، بیانگر کاهش ۳۰٫۵۶ درصدی صادرات میعانات گازی نسبت به دور مشابه سال گذشته است. ایران در این مدت کلا ۴٫۴۳۳ میلیون تن صادرات میعانات گازی به ارزش ۳٫۹۲۶ میلیارد دلار داشته است که از لحاظ وزنی نیز نشانگر کاهش بیش از ۳۰ درصدی است.
ایران در سال خورشیدی منتهی به مارس ۲۰۱۲ کلا ۱۱٫۳۷۸ میلیون تن صادرات میعانات گازی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۱۱۵ میلیون دلار داشت که در سال بعد آن تا ۱۲٫۵ درصد کاهش یافت.
زمانی رئیس جمهوری وقت ایران، محمود احمدی‌نژاد از برنامه دولت برای قطع کامل خام فروشی نفت و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش افزوده برای صادرات خبر داده بود، موضوعی که آمارها نه تنها از موفقیت این برنامه خبر نمی‌دهند، بلکه صادرات محصولات نفتی ایران نیز، اعم از گاز مایع، نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید و نفتا به شدت کاهش یافته است.
بنا بر آمار رسمی، ظرفیت تولید این پنج محصول نفتی در ایران تا ماه آوریل نزدیک به ۲۶۰ میلیون لیتر در روز بود که هم‌اکنون این رقم به بالای ۲۶۴ میلیون لیتر در روز رسیده است.
بر اساس آخرین گزارش سالانه اوپک، ایران در سال گذشته کلا روزانه یک میلیون و ۶۸۱ هزار بشکه پالایش نفت خام داشته است که نسبت به سال قبل آن ۹۳ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
این در حالی است که طبق آمار رسمی مصرف فرآورده‌های نفتی کشور به شدت افزایش یافته، به عبارتی علت کاهش حجم نفت پالایش شده، افت چشمگیر صادرات محصولات نفتی بوده است.
برای نمونه مصطفی کشکولی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ماه گذشته از افزایش ٣٥ درصدی مصرف سوخت مایع (نفت کوره، گازوئیل و نفت سفید) در نیروگاههای برقی کشور از ابتدای سال جاری خورشیدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: «این میزان مصرف سوخت مایع در مقایسه با دوره زمانی مشابه سال گذشته ٣,٣ میلیارد لیتر افزایش یافته است و به ١٢,٥ میلیارد لیتر رسیده است.»
آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا که ۲۸ مارس منتشر شد می‌گوید که کل صادرات نفت کوره، نفت سفید، نفتا، گازوئیل و گاز مایع از نوع «ال پی جی» ایران در سال ۲۰۱۱ روزانه ۳۲۰ هزار بشکه در روز بوده است، اما گزارشی درباره آمار سال گذشته و وضعیت کنونی صادرات این محصولات نفتی ایران نداده است.
گاز مایع (ال پی جی)
در سال‌های گذشته یکی از محصولات پردرآمد ایران برای صادرات، گاز مایع ال پی جی (بوتان و پروپان مایع شده) بود. اما آمارهای گمرکی نشان می‌دهد که طی ۷ ماه اول سال جاری خورشیدی، ایران کلا ۴۹۱ هزار تن پروپان مایع به ارزش ۴۵۵ میلیون دلار صادر کرده که نسبت به دور مشابه سال گذشته ۴۰٫۶۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. ایران
همچنین در این مدت ۴۸۳ هزار تن صادرات بوتان به ارزش ۴۳۲ میلیون دلار داشته که نسبت به هفت ماهه اول سال گذشته خورشیدی کاهشی ۲۹٫۶۸ درصدی نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش گمرکی، ایران در سال ۹۰ کلا ۲٫۵ میلیون تن صادرات پروپان به ارزش بیش از دو میلیارد دلار و ۱٫۵۷۸ میلیون تن بوتان به ارزش ۱٫۳۲ میلیارد دلار داشت.
صادرات پروپان و بوتان ایران در دوره زمانی مشابه در سال ۹۱ به ترتیب ۴۵٫۱۳ و ۳۴٫۶۷ درصد کاهش یافت.
نفت کوره
نفت کوره بعد از گاز مایع بزرگترین منبع درآمدی ایران از محل فروش فرآورده‌های نفتی است. ایران بعد از تحریم‌های نفتی اروپا و آمریکا در سال ۲۰۱۲، به شدت بر صادرات نفت کوره خود افزود. بر اساس گزارش رویترز در ماه مه، ایران در سه ماهه اول سال جاری میلادی صادرات نفت کوره را نسبت به دور مشابه سال گذشته ۷۹ درصد افزایش داده و به ۲۰۰ هزار بشکه در روز رساند. ایران خصوصا در ماه آوریل، روزانه ۳۰۰ هزار بشکه (معادل ۱٫۱۷ میلیون تن در ماه) صادرات نفت کوره داشته است که نسبت به ماه آوریل سال ۲۰۱۲ بیشتر از ۵ برابر افزایش نشان می دهد.
اما رویترز در گزارشی که ۱۲ نوامبر بر اساس گفته های یک مقام رسمی ایران در شرکت ملی نفت منتشر کرد، می‌گوید که این کشور طی سال جاری بطور متوسط روزانه ۱۳۵ هزار بشکه (۶۰۰ هزار تن در ماه) صادرات نفت کوره داشته بود که از اواخر ماه سپتامبر بخاطر افزایش مصرف نفت کوره در نیروگاههای برقی به یک سوم این حجم کاهش یافته است.
مدیر عامل وقت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی علیرضا ضیغمی خرداد سال جاری در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفته بود که ظرفیت تولید روزانه نفت کوره از ۸۴ میلیون لیتر به ۸۰ میلیون لیتر در سال ۹۲ کاهش یافته است که این روند کاهش تا سقف ۶۰ میلیون لیتر در روز ادامه می یابد.
بر اساس آخرین آمار دولتی برای مصرف نفت کوره که دو هفته قبل خبرگزاری تسنیم منتشر کرد، مصرف داخلی نفت کوره به ۴۹ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز رسیده است. در برخی هفته‌های پاییز سال جاری مصرف نفت کوره به بالای ۷۰ میلیون لیتر در روز نیز رسیده است.
نفت سفید
ضیغمی در خرداد ماه درباره تولید نفت سفید در کشور گفت که تولید این محصول از ۲۶ میلیون لیتر به ۱۵ میلیون لیتر درسال جاری کاهش یافته است. آمار رسمی مصرف نفت سفید در هفته گذشته نشان می‌دهد که مصرف داخلی نفت سفید با افزایشی نزدیک به ۵۰ درصدی به روزانه ۱۹ میلیون و ۹۴۳ هزار لیتر رسیده، اما قبل از آن مصرف نفت سفید بطور متوسط روزانه ۱۳ میلیون و ۳۵۷ هزار لیتر بوده است.
گازوئیل
در سخنان ضیغمی، هدف از برنامه ایران برای کاهش تولید نفت کوره و نفت سفید، افزایش تولید گازوئیل در کشور بود. اما آمارها نشان می‌دهد که تولید گازوئیل طی سال جاری حداکثر چهار میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. ایران طی سال جاری بطور متوسط روزانه ۹۴ میلیون لیتر گازوئیل تولید کرده و به همین میزان نیز مصرف گازوئیل داشته است.
آمارهای رسمی دو هفته گذشته که خبرگزاری تسنیم منتشر کرد نیز حاکی از مصرف روزانه ۹۹ میلیون و ۵۷ هزار لیتر گازوئیل در همان هفته بود، اما کلا در سال جاری روزانه متوسط مصرف روزانه گازوئیل ایران ۹۳ میلیون و ۱۴۳ هزار لیتر بوده است. به عبارتی ایران در سال جاری عملا گازوئیلی برای صادرات نداشته است.
نفتا
بر اساس اظهارات اردیبهشت ماه ضیغمی که خبرگزاری شانا منتشر کرده است، ایران در سال ۹۰ یک میلیون تن نفتا صادر کرده است، البته آخرین آمارهای سازمان‌های بین‌المللی می‌گویند که ایران در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۵۸ هزار تن صادرات نفتا داشته است.
گزارش شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز نفتا را در اقلام صادراتی ایران برای سال ۹۱ قرار داده است، اما فقط نوشته است که ایران در این سال کلا ۸۸۹ هزار تن نفتا، گازوئیل و گوگرد به ارزش تقريبي ۸۲۳ ميليون دلار صادر کرده است. در این سال بر اساس آمارهای رسمی حدود ۵۰۰ هزار تن صادرات گوگرد وجود داشته است. بنابر این صادرات نفتا و گازوئیل ایران در این سال روی همرفته کمتر از ۴۰۰ هزار تن بوده است که با توجه به حجم بسیار کم صادرات گازوئیل، فروش خارجی نفتا بیش از دو برابر کاهش نشان می‌دهد.
میعانات گازی
آمارهای گمرک ایران برای ۷ ماهه اول سال جاری خورشیدی، بیانگر کاهش ۳۰٫۵۶ درصدی صادرات میعانات گازی نسبت به دور مشابه سال گذشته است. ایران در این مدت کلا ۴٫۴۳۳ میلیون تن صادرات میعانات گازی به ارزش ۳٫۹۲۶ میلیارد دلار داشته است که از لحاظ وزنی نیز نشانگر کاهش بیش از ۳۰ درصدی است.
ایران در سال خورشیدی منتهی به مارس ۲۰۱۲ کلا ۱۱٫۳۷۸ میلیون تن صادرات میعانات گازی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۱۱۵ میلیون دلار داشت که در سال بعد آن تا ۱۲٫۵ درصد کاهش یافت.
