کمپین حقوق بشر در ایران با صدور بیانیه‌ای قوه قضائیه را مسئول مرگ کاووس سید امامی، شهروند ایرانی-کانادایی دانست و خواستار تحقیق سازمان ملل در مورد مرگ‌های مشکوک در زندان‌های ایران شد.
کاووس سیدامامی، استاد دانشگاه و فعال محیط زیست، حدود دو هفته پیش به همراه چند دیگر از فعالان محیط زیست بازداشت شد و در نهایت قوه قضاییه اعلام کرد، او در زندان خودکشی کرده است.
در دو ماه گذشته اخیر این سومین فردی است که پس از بازداشت، خبر خودکشی او، از سوی مقام‌های قضایی اعلام می‌شود.
روز شنبه ۲۱ همزمان با اعلام خبر درگذشت کاووس سیدامامی از سوی خانواده‌اش، عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران، گفته بود چند تن «در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند» که بازداشت شده‌اند.
دادستان تهران روز یکشنبه تأیید کرد که آقای سید امامی یکی از این بازداشت‌شدگان بوده و مدعی شد که او پس از اعترافاتی خود یا دیگران در موردش داشتهاند، «خودکشی» کرده است.
کمیپن حقوق بشر در ایران در بیانیه خود قوه قضاییه را «مسئول مرگ» آقای سیدامامی دانسته و خواستار «تحقیقات بین‌المللی» تحت هدایت سازمان مل «در خصوص سه مرگ رخ داده در زندان‌های ایران در طی چهل روز گذشته» شده است.
هادی قائمی مدیر کمپین حقوق بشر با اشاره به مرگ‌های مشکوک زندانیان در ایران گفت: «مرگ فزاینده در زندان‌های ایران فاجعه‌بار است. این بازتاب‌‌دهنده نظام قضایی و اطلاعاتی ناپاسخگو است که هیچ حرمتی برای جان زندانیان قائل نیست. بازجویان و قوه قضاییه مسئول مستقیم حق جان زندان هستند و برای همین علاوه بر تحقیقات مستقل برای شناسایی دلیل مرگ و کالبدشکافی، باید افرادی که در شکل‌گیری چنین اتفاقی نقش داشتهاند در روندی شفاف پاسخ دهند.»
کمپین حقوق بشر در ایران یادآور شده کاووس سیدامامی دومین شهروند ایرانی-کانادایی است که در زندان‌های ایران جان خود را از دست می‌دهد.
زهرا کاظمی خبرنگار-عکاس ایرانی-کانادایی، در سال ۱۳۸۲ در جلوی اوین دستگیر شد، اما زنده از این زندان بیرون نیامد. کمیته تحقیق مجلس ششم در گزارشی قاضی سعید مرتضوی را به عنوان متهم ردیف اول پرونده مرگ زهرا کاظمی معرفی کرد که به آن رسیدگی نشد.
در بیانیه کمپین حقوق بشر همچنین ذکر شده هم‌اکنون حدود ۱۱ شهروند دارای تابعیت دوگانه یا اقامت دائم دیگر کشورها در زندان اوین به‌سر می‌برند.
سینا قنبری و وحید حیدری، دو زندانی دیگر بودند که مقام‌های قضایی و انتظامی خبر خودکشی آنها را پس از دستگیری در زندان اوین و اراک اعلام کردند. این دو در اعتراض‌های اخیر دستگیر شده بودند.
در حالی که قوه قضاییه اعلام کرده بود فیلم خودکشی سینا قنبری در زندان اوین موجود است، علیرضا رحیمی، یکی از نمایندگان حاضر در هیئت بازدیدکننده اوین اعلام کرد اساساً چنین فیلمی وجود ندارد.
او در کانال تلگرامش نوشت: «از این فیلم در جاهای مختلف به اشتباه به نام فیلم خودکشی سینا قنبری نام برده می‌شود در حالی که فیلم حاوی ساعاتی از وضعیت محوطه سرویس‌های بهداشتی زندان بوده و داخل سرویس یا ماجرایی که منجر به مرگ شده در فیلم وجود ندارد و اساساً فیلمی از خودکشی وجود ندارد».
علاوه بر کاووس سید امامی، دو تن دیگر از همکاران او در مؤسسه «حیات وحش» به نامهای هومن جوکار، مدیر پروژه یوز آسیایی، و مراد طاهباز، فعال محیط زیست و میراث فرهنگی، نیز بازداشت شده‌اند.
روزنامه کیهان لندن یکی دیگر از بازداشت‌شدگان را نیلوفر بیانی، همسر هومن جوکار و سرپرست فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی و مشاور سابق برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، معرفی کرده است.
همچنین به گفته محمود صادقی نماینده مجلس، کاوه مدنی، معاون بین الملل، نوآوری و مشارکت اجتماعی- فرهنگی سازمان حفاظت محیط زیست، نیز روز شنبه ۲۱ بهمن، بازداشت شده است.
واکنش‌ها به مرگ کاووس سید امامی در زندان
روز شنبه انجمن جامعه‌شناسی ایران در بیانیه‌ای با ابراز تأسف شدید از درگذشت کاووس سید امامی در زندان، از مسئولان ایران خواست تا درباره چگونگی مرگ او توضیح دهند.
در بیانیه انجمن جامعه‌شناسی ایران آمده که کاووس سیدامامی «علاوه بر دانش عمیق، اخلاقی نیکو و آرامشی مثال‌زدنی داشت. به همین دلیل، اخبار منتشرشده درباره وی در باور نمی گنجد و انتظار می رود مسئولان امر درباره این ضایعه دردناک پاسخگو باشند و به افکار عمومی توضیح دهند».
بر اساس اطلاعاتی که دانشگاه امام صادق از کاووس سیدامامی در سایت خود منتشر کرده است، این فعال محیط زیست در دانشگاه‌های آمریکا تحصیل کرده و در سال ۱۳۷۰ دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه اورگان گرفته بود.
همزمان چهار انجمن علمی در نامهای سرگشاده از حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، خواستند نهادهای مسئول در مرگ کاووس سیدامامی، جامعه‌شناس و فعال محیط زیست، را ملزم به پاسخگویی کند.
انجمن علوم سیاسی، انجمن جامعه‌شناسی، انجمن مطالعات صلح و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در نامه خود به رئیس‌جمهور ایران از او به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی خواستار «ایضاح و رفع این گونه رنج‌های ناگوار و متوالی شده‌اند که جامعه را نگران و مضطرب می‌سازد».
این چهار انجمن علمی کشور در نامه سرگشاده به حسن روحانی «تداوم نگاه های امنیتی به نهادهای آموزش عالی و فعالیت های علمی و بین المللی و بی توجهی به قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به آیین دادرسی» را با شعارهای او همخوان ندانسته و تصریح کرده‌اند که این امر نتیجه‌ای جز یأس و بدبینی ندارد.
در این میان، به گزارش خبرگزاری ایلنا، محمود صادقی، نماینده مجلس، روز یکشنبه با اعلام اینکه دو نقل درباره مرگ کاووس سید امامی وجود دارد، گفت: «اینطور که گفته شده، با خانواده این استاد دانشگاه امام صادق تماس گرفته شده و اعلام کردند که آقای سید امامی خودکشی کرده‌اند. نقل دیگر هم این است که این جامعه‌شناس به دلیل ایست قلبی جان خود را از دست داده است».
محمود صادقی افزود: «به گفته معاون پارلمانی وزیر اطلاعات بازداشت این افراد به وزارت اطلاعات مربوط نمی‌شود و احتمال می‌داد دستگیری این افراد از طریق مراجع اطلاعاتی دیگر باشد.»
این نماینده مجلس با بیان اینکه در ادامه پیگیر‌ی‌هایش با محمود علوی، وزیر اطلاعات، نیز تماس گرفته است، گفت: «متأسفانه برخلاف معمول هیچ پاسخی دریافت نکرده‌ام.»
