مشتریان ایران به دنبال نفت جایگزین

بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های نفتی و بانکی، گزارش‌ها حاکی است که مشتریان نفت ایران با تبعات این تصمیم دست به گریبان شده‌اند.

قیمت نفت شاخص برنت نیز طی روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه نسبت به روز قبل آن حدود ۳ درصد افزایش یافت و به نزدیک ۷۷ دلار رسید.
خبرگزاری رویترز طی گزارشی می‌نویسد که پالایشگاه‌های آسیایی برای نفت جایگزین ایران آماده می‌شوند.

احسان خمام، از کارشناسان مالی شرکت میتسوبیشی می‌گوید که احتمالاً بازگشت تحریم‌های نفتی و گرفتن معافیت‌های شش‌ماهه مشتریان ایران احیا خواهد شد.

در دوران تحریم‌ها، آمریکا هر شش ماه یک‌بار به مشتریان نفتی ایران مهلت می‌داد که واردات نفت از ایران را «بصورت چشمگیر» کاهش دهند. اگرچه رقم دقیقی برای این افزایش اعلام نشده بود، اما معمولاً مشتریان نفتی ایران هر شش ماه یکبار خرید نفت از ایران را ۲۰ درصد کاهش می‌دادند.

بدین ترتیب، در دوران تحریم‌ها، صادرات نفت ایران نصف شد و به حدود ۱ میلیون بشکه در روز رسید.

رویترز می‌نویسد که صادرات نفت خام ایران طی سه‌ماهه اول سال جاری حدود ۲ میلیون بشکه در روز بوده‌است و در صورت بازگشت تحریم‌های نفتی و معافیت‌های ۱۸۰ روزه، صادرات نفت ایران بسته به تبعیت کشورهای دیگر از تحریم‌های آمریکا می‌تواند روزانه از ۳۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه کاهش یابد.

آقای خمام می‌گوید که ترامپ در سخنرانی خروج از برجام به صراحت اشاره کرد که بالاترین سطح از تحریم‌ها علیه ایران اعمال خواهد شد و هر کشوری که به ایران کمک کند با تحریم مواجه خواهد شد. «بدین ترتیب، کمترین تمایلی در دولت آمریکا برای توافق جایگزین با ایران دیده نمی‌شود».

سوکریت ویزایاکار مدیر شرکت مشاور انرژی تریفکا نیز به رویترز گفته‌است که اواخر سال جاری میلادی و در سال آینده بی تردید مشتریان نفتی ایران برای اجتناب از سرشاخ شدن با تحریم‌های آمریکا، خرید نفت از جمهوری اسلامی را کاهش خواهند داد.

پیتر کییِرنان کارشناس واحد اطلاعات اکونومیست نیز بر این باور است که متحدان آمریکا، به‌ویژه اروپا موافق برچیده شدن برجام نیستند و این توافق را بهترین راه برای جلوگیری از تولید بمب هسته ای ایران می‌دانند.

اروپا در دوران تحریم‌ها کلاً واردات نفت از ایران را متوقف کرد. اما هم‌اکنون روزانه بیش از ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام از ایران می‌خرد. آقای خمام می‌گوید که احتمالاً ترکیه، روسیه و چین مخالف کاهش خرید نفت از ایران باشند.

ایران اخیراً صادرات روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت به روسیه را نیز آغاز کرده‌است. مقام‌های روسی این معامله را «نفت در برابر کالا» می‌خوانند، اما مقامات ایران آن را با عناوین دیگری مانند «معاوضه نفت» (سوآپ)، فروش نفت در برابر همزمان پول و کالا و غیره عنوان می‌کنند.

این گزارش به اظهارات روز چهارشنبه وزیر خارجه ژاپن اشاره کرده‌است که حمایت این کشور از برجام را اعلام کرده، اما گفته‌است که به دقت تبعات تحریم‌های آمریکا را بررسی می‌کند.

آقای حمام می‌گوید که کره جنوبی و ژاپن به احتمال زیاد از تحریم‌های آمریکا تبعیت خواهند کرد. رویترز می‌نویسد که پالایشگاه‌های این دو کشور طی ماه‌های گذشته نشان داده‌اند که دنبال تولیدکننده‌های جایگزین هستند و خرید نفت از ایران را در ماه گذشته نسبت به اوج واردات در مارس سال ۲۰۱۷ حدود ۵۰ درصد کاهش داده و روی هم رفته به ۳۰۰ هزار بشکه تنزل داده‌اند.

چین، بزرگترین مشتری نفتی ایران که اواسط سال ۲۰۱۶ خرید نفت از ایران را به روزانه ۹۰۰ هزار بشکه رسانده بود، طی سال گذشته این رقم را بطور متوسط به ۶۰۰ هزار بشکه رسانده‌است. یک مقام ارشد چینی که نخواسته نامی از وی برده شود، می‌گوید که تحریم‌های جدید بخاطر افزایش قیمت نفت برای پالایشگاه‌های چینی زیانبار خواهد بود. یک مدیر پالایشگاه چین نیز گفته‌است که مشکل افزایش قیمت نفت است، نه نفت ایران. به‌گفته وی، پالایشگاه‌های چینی گزینه‌های جایگزینی مانند نفت روسیه، عربستان و غرب آفریقا دارند.

پالایشگاه‌های هندی نیز امیدوار هستند که بتوانند خرید نفت از ایران را ادامه دهند. هند در اواخر سال ۲۰۱۶ واردات نفت از ایران را به روزانه ۹۰۰ هزار بشکه رساند، اما در سال جاری این رقم حدود نیم میلیون بشکه بوده‌است.

رویترز با اشاره به افزایش چشمگیر تقاضای نفت در آسیا و کاهش ذخایر استراتژیک نفت در کشورهای پیشرفته به ۲٫۵ میلیارد بشکه، یعنی تقریباً بازگشت به سطح پنج سال پیش، از قول کارشناسان می‌نویسد که آمریکا در اعمال فشار به مشتریان ایران برای کاهش تولید، موضوع توازن عرضه و تقاضا را نیز مد نظر خواهد داشت.

اریک نوتال مدیر شرکت «ناین پوینت» می‌گوید که بازار به سمت نفت ۸۰ دلاری در حال حرکت است و ذخایر راهبردی نفت جهان در پایان سال جاری به کمترین میزان طی ۱۰ سال گذشته خواهد رسید.

عربستان سعودی روز چهارشنبه اعلام کرد که برای برقراری توازن بازار نفت می‌تواند با دیگر تولیدکننده‌ها همکاری کند تا (تحریم‌های نفتی ایران) کمترین تأثیر را بر بازار داشته باشند.

اعضای اوپک به همراه چندین کشور به رهبری روسیه از اول سال گذشته تا پایان سال جاری متعهد شده‌اند که تولید نفت خود را روزانه ۱٫۸ میلیون بشکه، یعنی تقریباً برابر کل صادرات نفت خام ایران کاهش دهند. در این میان، تولید نفت ونزوئلا بخاطر بحران مالی این کشور به شدت کاهش یافته، بطوری که طی چند ماه گذشته، میزان پایبندی اوپک و دیگر کشورها به کاهش تولید نفت بسیار بالاتر از توافق یاد شده بوده‌است.

_{منابع: خبرگزاری رویترز، بلومبرگ، رادیو فردا. د. خ / پ.پ}