رابرت گيتس وزير دفاع و کاندوليزا رايس، وزير امور خارجه ايالات متحده روز دوشنبه سفر خود را به برخی کشورهای خاورميانه آغاز کرده اند.
همزمان با این سفر، خانم رايس گفت آمریکا برای مقابله با نفوذ منفی ايران، سوريه و القاعده ده ها میلیارد دلار کمک تسلیحاتی و نظامی در اختیار کشورهای عرب خاورمیانه و اسراییل قرار می دهد.
کمک تسليحاتی آمریکا به عربستان سعودی و کشورهای عربی حاشيه خليج فارس پيش از هر چيز برای اصلاح ساختار قوای نظامی اين کشور و به روز کردن آن ها صورت می گيرد.
موقعیت سیاسی- نظامی عربستان
اما چرا عربستان سعودی مهم ترين دريافت کننده چنين کمک هايی است؟
عادل درويش، روزنامه نگار، نويسنده و تحليلگر مقيم بريتانيا می گويد: «اگر شما يک فرمانده نظامی باشد و موقعيت جغرافيايی عربستان سعودی را بشناسيد، می دانيد که کشور مهمی است. در نتيجه اگر بخواهيد در مقابل ايران از کشورهايی مانند قطر يا کويت دفاع کنيد بهترين جا عربستان است.»
اما حسن هاشميان، کارشناس مسائل خاورميانه در ايران می گويد ساختار نظامی کشوری مانند عربستان با کمک های نظامی اصلاح نمی شود.
آقای هاشميان می گويد: «مشکل اصلی، ساختار سنتی ارتش کشوری مانند عربستان است. به جای خريد سلاح بايد قدرت سازماندهی جديد در ارتش به وجود بياورد. تا وقتی از طريق شيوخ و شاهزادگان اداره می شود بيست مليارد خريد تسليحاتی توازن قوا را به نفع آن ها عوض نمی کند.»
اسراييل، سال ها از مخالفان فروش تسليحاتی به عربستان سعودی، از سوی آمريکا بود. اما طی روزهای اخير به شکل رسمی تغيير موضع داد و اعلام کرد مخالفتی با چنين معامله تسليحاتی ندارد.
عادل درويش می گويد: «همزمان هم کشورهای عربی و هم اسراييل تسليحات دريافت کردند. و اين البته به نفع آمريکاست. اين کشور بايد از هم پيمانان خود در مقابل ايران دفاع کند و اين طبيعی است. اين بار اسراييل هم با اين مسئله موافقت کرده است.»
البته اين بار اولی نيست که ايالات متحده ناگهان دست به يک فروش تسليحاتی به کشورهای عربی حاشيه خليج فارس می زند.
حسن هاشميان می گويد: «بعد از حمله به عراق به کويت ، امريکايی ها میليارد ها دلار اسلحه از جمله به عربستان فروختند. ولی اين مسئله تغييری در ساختار نظامی اين کشورها به وجود نياورد.»
عادل درویش
ايالات متحده تسليحات خود را نه به شکل کمک بلکه در راستای يک معامله تجاری در اختيار کشور های عربی می گذارد.
مانورهای ایران و خرید سلاح
حسن هاشميان معتقد است: « کشورهای عرب به مرور زمان متقاعد شده اند تا از آمريکا اسلحه بخرند. چرا که با مانورهايی که ايران در خليج فارس انجام داد، آيالات متحده توانست مقام های کشورهای عربی را قانع کند که برای امنيت خود از اين کشور اسلحه بخرند.»
معامله تسليحات ايالات متحده با کشورهای منطقه خليج فارس، طی ده سال عملی می شود. ايران با دو موضع گيری نه چندان شبيه به هم نسبت به اين موضوع واکنش نشان داد. اما هر دوی اين موضع گيری ها توسط مقام های رسمی در دولت محمود احمدی نژاد بيان شده است.
محمد علی حسينی سخنگوی وزارت امور خارجه، فروش تسليحات به کشورهای عربی را محکوم کرد و اين عمل را گسترش ترس در منطقه ناميد.
از سوی ديگر مصطفی محمد نجار، وزير دفاع می گويد: «تقويت توان دفاعی کشورهای مسلمان توان جهان اسلام را افزايش می دهد.»
عادل درويش می گويد آن چه مقام های ايرانی می گويند در هر حالت تنها يک موضع گيری رسمی است و هميشه با سياست های کلی يک نظام سياسی هماهنگ نيست.
اين تحليگر مسائل خاورميانه می گويد: «يک بار با يک مقام رسمی عرب کشورهای حاشيه خليج فارس صحبت می کردم. او گفت حاکمان کشورهای عرب اين طور فکر می کنند که اگر ايران به هر حال به سلاح اتمی دست يابد، اسراييل را تهديد نمی کند. چون به هرحال اسراييل کشور قدرتمندی است. اما قدرت و نفوذش را به راحتی می تواند در منطقه گسترش دهد و به کشورهای عربی ديکته کند.»
همچنان عمده مخالفان فروش تسليحات به عربستان و ديگر کشورهای عربی حاشيه خليج فارس، نگران آن هستند که با تغييراتی ناگهانی در سيستم سياسی اين کشور اسلحه به دست مخالفان ايالات متحده بيافتد. چيزی شبيه ان چه در ايران در سال ۱۳۵۸ رخ داد.
حسن هاشميان کارشناس مسايل خاورميانه می گويد از اين بابت طی سال های دور آينده نگرانی وجود ندارد.
آقای هاشميان می گويد: «با توجه به سيستم های امنيتی اين کشورها و هم چنين بافت اجتماعی و جمعيت آن ها به نظر من تا بيست سال آينده شاهد تغييرات ساختاری در ساز و کار سياسی اين کشورها رخ نخواهد داد.»
عادل درويش روزنامه نگار و تحليلگر بريتانيايی می گويد عربستان امروز با ايران در سال های قبل از انقلاب تفاوت فاحشی دارد.
عادل درويش می گويد: «شواهدی در دست نيست که ثابت کند گروه های تروريستی قدرت آن را دارند که حکومت عربستان را در دست بگيرند. بر خلاف آن چه سال های قبل از انقلاب در ايران رخ داد. اين خطر حتی بيشتر از جانب پاکستان وجود دارد که تازه بمب اتم هم دارد.»
عربستان و مساله تروریسم
اما مسئله ديگر مسئله گروه های تروريستی است که ريشه در عربستان دارند و ممکن است به سلاح های امريکايی دسترسی پيدا کنند.
موفق الربيعی، مشاور امور امنيتی دولت عراق، می گويد تقريبا ۵۰ درصد شبه نظاميانی که سربازان آمريکايی و غيرنظاميان را هدف حملات خود قرار می دهند از داخل عربستان می آيند. الربيعی اخيرا به عربستان سعودی سفر کرده بود تا در اين مورد با مقام های اين کشور گفت و گو کند.
آقای الربيعی در گفت و گو با راديو اروپای آزاد راديو آزادی می گويد: «البته تروريست ها در خاک عربستان حضور دارند و فعاليت های آن ها از عربستان سرچشمه می گيرد. اما به اين معنی نيست که آن ها بخشی از ساز و کار رسمی اسلامی در عربستانند. آن ها افراد مستقلی هستند، که به نام دين فعاليت می کنند. عربستان سعودی همواره می گويد که اگر ما کسی را می شناسيم که مثلا عليه قتل و کشتار فتوا می دهد به آن ها بگوييم تا ان ها عليه آن [فرد يا سازمان] اقدام کنند.»
رابرت گيتس و کاندوليزا رايس، وزرای دفاع و امور خارجه آمريکا امروز، دوشنبه، راهی خاورميانه شدند تا درباره فروش تسليحات با مقامات عربستانی و ساير کشورهای عربی حاشيه خليج فارس به گفت وگو بپردازند. با اين همه هنوز مخالفت ها و موافقت ها با اين طرح، حتی در ميان متحدان امريکا نيز وجود دارد.
