سوریه به دنبال سقوط حکومت بشار اسد شاهد تحول سریع مواضع شمار زیادی از شخصیتهای سیاسی، هنری و ورزشی بود که پیشتر یا از نظام او دفاع میکردند، یا دستکم در برابر اوضاع ساکت بودند.
شورشیان مسلح سوریه روز یکشنبه ۱۸ آذر با ورود به دمشق، پایتخت، و فرار بشار اسد از کشور، به ۵۳ سال حکومت خاندان اسد بر این کشور پایان دادند.
شمار زیادی از مقامهای حکومت بشار اسد نیز به دنبال فرار او تغییر موضع دادند.
نخستوزیر و وزرای دولت
محمد غازی الجلالی، نخستوزیر سوریه که با رسیدن شورشیان به دمشق، با انتشار ویدئویی، دست همکاری به سوی مخالفان دراز کرد، در مصاحبه با شبکه الحره درباره جزئیات ساعتهای پیش از سرنگونی بشار اسد سخن گفت.
الجلالی گفت: «بشار اسد پیش از ترک دمشق در بامداد یکشنبه (۱۸ آذر)، هیچ تماسی با دولت نداشت».
او همچنین از نقش «حاشیهای» دولتها در سوریه سخن گفت و افزود: «ما تنها کارمندانی در دولت بودیم. فاصلهای بین ما و رئیسجمهور وجود داشت».
اما احمد السید، وزیر دادگستری حکومت اسد، از آنچه در زندانهای سوریه به ویژه زندان صیدنایا واقع در حومه دمشق میگذشت، ابراز تاسف کرد.
السید گفت: «سرنوشت افرادی که ناپدید شدهاند، هنوز مشخص نیست. من تنها چهار سال است که وزیر هستم و چیزی درباره آنها نمیدانم».
او اسد را عامل هر آنچه بر سوریه نازل شد دانست و گفت: «حرامت باشد هر چه با سوریه کردی ای بشار اسد».
ربیع قلعهجی، وزیر اقتصاد و بازرگانی سوریه، نیز گفت که «با اسد تماس مستقیم نداشتیم».
او سقوط حکومت اسد را «پیروزی مردم سوریه» توصیف کرد.
چهره دیپلماتیک نظام اسد
بشار الجعفری، سفیر سوریه در روسیه و نماینده سابق این کشور در سازمان ملل متحد که مواضع او در حمایت از بشار اسد شهره عام و خاص است، روز یکشنبه ۱۸ آذر گفت که «از این پس سوریه برای تمام فرزندان کشور است».
جعفری گفت: «فروپاشی نظام فساد ظرف چند روز نشاندهنده فقدان حامیان مردمی برای این نظام در جامعه سوریه و حتی در میان ارتش و نیروهای مسلح است».
سفیر سوریه در روسیه در یک تغییر موضع عجیب افزود: «فرار سر نظام به این شکل توهینآمیز، آن هم در تاریکی شب و به دور از احساس مسئولیت، درست بودن تغییر و زنده بودن امید برای سپیدهدم جدید را نشان میدهد».
هنرمدان و ورزشکاران
شمار زیادی از هنرمندان سوری که در سالهای پیش از حکومت اسد حمایت میکردند، روز یکشنبه همزمان با تصرف دمشق، تغییر موضع داده و سقوط حکومت سوریه را جشن گرفتند.
موضعگیری شماری از این هنرمندان در حمایت از بشار اسد در سالهای گذشته عیانتر از بقیه بود. از جمله، سُلاف فواخرجی بازیگر سوری که مواضع او در حمایت از اسد جنجالبرانگیز شده بود. او پس از سقوط دمشق بلافاصله عکس خود با بشار اسد را از صفحهاش در ایسنتاگرام حذف کرد.
او زیر این عکس نوشته بود: «آقای رئیسجمهور، به خاطر افتخار دیداری که با شما داشتم، ممنونم. خدا شما را برای این کشور حفظ کند».
خانم فواخرجی سال ۲۰۱۶ در یک برنامه تلویزیونی، با دفاع از بشار اسد، او را «انسان شریف و مصلح» توصیف و اتهامها مبنی بر بمباران مناطق غیرنظامی توسط ارتش سوریه را رد کرده بود.
ایمن زیدان، بازیگر سوری که در ایران بواسطه «سریال مدیرکل» شناخته میشود و پیشتر مواضع علنی در حمایت از حکومت بشار اسد داشت، با انتشار پستی درفیسبوک، از مردم سوریه عذر خواهی کرد.
آقای زیدان در این پست نوشت: «با صدای بلند میگویم، چقدر گمراه بودم، شاید اسیر فرهنگ ترس بودن یا نگرانی از تغییر که به نظرمان راهی به سوی خونریزی و آشوب است، باعث این گمراهی بود. اما امروز احساس میکنم که با ترس و توهمهایم بدرود گفتهام».
سوزان نجمالدین، دیگر بازیگر سوری که بارها از نظام اسد حمایت و برنامههای تلویزیونی که در آن به مواضعش انتقاد میشد را نیمه کاره رها میکرد، در صفحه خود در اینستاگرام نوشت: «سوریه برای همه سوریها است... سوریه ما را گرد هم میآورد».
بشار اسماعیل، هنرمندی که مواضع افراطی در حمایت از حکومت سابق سوریه نشان میداد، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «سقوط سریع نظام بزدل، نشان از نفرت فراگیر مردم از او دارد. اما ترس بر همه حکمفرما بود، زندان و شکنجه مردم را از اظهار نظر واقعی منع میکرد».
رشا الشربتجی، کارگردان سوری که مهرماه گذشته همراه با شمار دیگری از هنرمندان به دیدار بشار اسد رفته بود، در فیسبوک نوشت: «کشور ما نیاز به مردمی دارد که دوستش داشته باشد و به ما برای شکست ترسی که در وجودمان لانه کرده، کمک کند».
یزن السید، بازیگر سینما و تلویزیون سوریه، نیز که مواضع او در دفاع از نظام اسد مشهور است، گفت: «از دروغ و نفاق خسته شدیم. امروز سوریه پیروز شد».
عمر السومه، مهاجم تیم ملی فوتبال سوریه که پیشتر به کشورش بازگشته و با حکومت اسد بیعت کرده بود، در صفحه خود در فیسبوک نوشت: «هزار تبریک به سوریه و هزار تبریک به مردم سوریه. تبریک به این مردم مقاوم. رحمت خدا بر شهدایمان».