رئیس‌جمهور آمریکا به‌رغم انتقادهای جهانی از پیشنهاد او برای آیندۀ غزه، در پیامی تازه تأکید کرد که اسرائیل «در پایان جنگ باریکه غزه را به ایالات متحده تحویل خواهد داد».
پیام تازهٔ دونالد ترامپ که به نظر می‌رسد پافشاری بر نظر پیشین اوست، روز پنج‌شنبه ۱۸ بهمن در شبکه اجتماعی «تروث» که متعلق به اوست، منتشر شد.
دستیاران ارشد رئیس‌جمهور آمریکا پیشتر از پیشنهاد او برای اسکان فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه و کنترل این باریکۀ محصور توسط آمریکا دفاع کردند و آن را ایده‌ای «خارج از چارچوب‌های معمول» با هدف بازسازی غزه دانستند.
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز بامداد پنج‌شنبه در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز گفت طرح رئیس‌جمهور ترامپ برای انتقال فلسطینیان به خارج از غزه، «قابل توجه» و اولین ایدۀ جالبی است که او شنیده است.
واکنش منفی رهبران جهان
پیشنهاد آقای ترامپ اما واکنش منفی دبیرکل سازمان ملل متحد و رهبران جهانی از جمله فرانسه، اردن و مصر را در روز چهارشنبه ۱۷ بهمن به دنبال داشت و عربستان سعودی نیز آن را به طور کامل رد کرد.
سازمان ملل حتی تا آنجا پیش رفت که این پیشنهاد را ناقض تمام قوانین بین‌المللی توصیف کرد.
دونالد ترامپ یک روز قبل از این در سخنانی که از آن به عنوان تغییر سیاست‌های چندین دهه‌ای ایالات متحده نام برده شده، گفت که می‌خواهد غزه را به «ریویرای» (منطقه ساحلی تفریحی) خاورمیانه تبدیل کند تا مردم جهان بتوانند آنجا در صلح زندگی کنند.
آقای ترامپ روز پنج‌شنبه در پیام خود می‌گوید که ابتدا فلسطینی‌ها به «مکان‌هایی بسیار امن‌تر و زیباتر» منتقل خواهند شد و سپس غزه به یکی از «جذاب‌ترین مکان‌های روی زمین» تبدیل خواهد شد، «بدون آن که» به اعزام سرباز از آمریکا نیازی باشد.
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، روز چهارشنبه ۱۷ بهمن در نشستی خبری پیشنهاد آقای ترامپ را «تاریخی» و «خارج از چارچوب‌های معمول» نامیده و تأکید کرده بود که منظور رئیس‌جمهور این نبوده که نیروی نظامی به غزه بفرستد.
خانم لیویت در عین حال این سخن دونالد ترامپ را که گفته بود فلسطینی‌های غزه به طور دائم در کشور دیگری اسکان یابند، تلطیف کرد و گفت که آنها برای فرایند بازسازی غزه «به طور موقت» باید به جایی دیگر بروند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، نیز گفت ایده این است که فلسطینی‌های غزه برای یک دوره «موقت» که شامل آواربرداری و بازسازی غزه می‌شود آنجا را ترک کنند.
آقای روبیو که در سفر به گواتمالا به‌سرمی‌برد، تاکید کرد پیشنهاد آقای ترامپ یک امر خصمانه نبوده بلکه پیشنهادی سخاوتمندانه است که «تمایل ایالات متحده به مسئولیت‌پذیری در بازسازی آن منطقه را نشان می‌دهد».
اما از سوی دیگر، کارولین لیویت گفت که مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه این طرح بازسازی را نخواهند پرداخت، بلکه آقای ترامپ با شرکای منطقه‌ای توافق خواهد کرد.
واکنش‌های جهانی به پیشنهاد ترامپ
ملک عبدالله، پادشاه اردن که هفته آینده با ترامپ در کاخ سفید دیدار خواهد داشت، گفت هر اقدامی برای تصرف غزه و بیرون راندن فلسطینی‌ها از آنجا را رد می‌کند. مصر عنوان کرد که بدون آن‌که فلسطینی‌ها غزه را ترک کنند، از طرح بازسازی آنجا حمایت می‌کند.
وزارت خارجه عربستان سعودی نیز اعلام کرد که ریاض با هرگونه تلاش برای اخراج فلسطینی‌ها از سرزمینشان مخالف است و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، این موضع را «به‌طور شفاف و صریح» بیان کرده است.
همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، هشدار داد باید از آنچه که آن را «پاکسازی قومی» خواند، اجتناب کرد.
آقای گوترش روز چهارشنبه در نشست یکی از کمیته‌های سازمان ملل متحد گفت: «ما نباید به جای راه‌حل، مشکل را بدتر بکنیم. این امری حیاتی است که در چارچوب قوانین بین‌المللی بمانیم. اجتناب از هر گونه پاکسازی قومی امری ضروری است.»
دبیرکل سازمان متحد افزود: «ما باید بر راه‌حل دو کشوری تاکید دوباره کنیم.»
آنتونیو گوترش اگرچه در سخنرانی خود در کمیته «اعمال حقوق مسلم مردم فلسطین» نامی از ترامپ یا پیشنهاد او درباره غزه نبرد، اما استفان دوجاریک، سخنگوی او، به خبرنگاران گفت «تصور به‌جایی» است که اگر این اظهارات را پاسخی به ترامپ بدانیم.
دیگر رهبران جهان هم اعلام کردند که همچنان از راه‌حل دو کشوری که اساس سیاست ایالات متحده در منطقه برای دهه‌ها بوده، حمایت می‌کنند.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و عبدالفتاح سیسی، همتای مصری او، پس از گفت‌وگویی تلفنی تاکید کردند که با هرگونه «جابه‌جایی اجباری» جمعیت فلسطینیان در غزه یا کرانه باختری مخالفند.
طبق بیانیه دفتر ریاست جمهوری فرانسه، رهبران این دو کشور گفتند که این پیشنهاد «نقض جدی حقوق بین‌الملل، مانعی برای راه‌حل دو کشوری و عامل بی‌ثباتی برای مصر و اردن خواهد بود».
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه شب طرح دونالد ترامپ برای غزه را «حیرت‌آور» و «هم‌راستا» با اسرائیل برای «نابودی فلسطین» نامید.
اسماعیل بقایی بر «ضرورت موضع‌گیری صریح و منسجم» سازمان همکاری اسلامی در باره این طرح تأکید کرد.
لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، هم روز پنج‌شنبه، ۱۸ بهمن، با طرح دونالد ترامپ در قبال غزه مخالفت و بر «اهمیت ادارۀ فلسطین توسط خود فلسطینیان» تأکید کرد.
این سخنگو گفت پکن امیدوار است که همه طرف‌ها از آتش‌بس و مدیریت دوران پس از جنگ به عنوان فرصتی برای بازگرداندن قضیه فلسطین به مسیر درست حل‌وفصل سیاسی بر اساس راهکار دو کشوری (تشکیل کشوری برای فلسطینیان در کنار اسرائیل) استفاده کنند.
وزیر خارجه اسپانیا نیز روز پنج‌شنبه گفت «به صراحت می‌گویم که غزه سرزمین فلسطینیان است و آنها باید در غزه بمانند». او افزود که دولت مادرید غزه را بخشی از کشور آتی برای فلسطینیان می‌بیند، که باید برپا شود و رفاه و امنیت اسرائیل نیز در کنار کشور فلسطین تأمین باشد.
راه‌حل دو کشوری بر این اساس استوار است که غزه بخشی از دولت فلسطینی آینده خواهد بود که شامل کرانه باختری نیز می‌شود.
استقبال اسرائیل از پیشنهاد ترامپ
نخست‌وزیر اسرائیل بامداد پنج‌شنبه در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز گفت طرح رئیس‌جمهور ترامپ برای انتقال فلسطینیان به خارج از غزه، «قابل توجه» و اولین ایده جالبی است که او شنیده است.
بنیامین نتانیاهو افزود: «دادن امکان به مردم غزه که بخواهند از آن خارج شوند، چه ایرادی دارد؟ آنها می‌توانند بروند و بازگردند؛ غزه را باید بازسازی کرد. بازسازی (با بودن آنها) امکان ندارد».
هم‌زمان با ابراز حمایت نخست‌وزیر اسرائیل از طرح رئیس‌جمهور آمریکا در قبال غزه، وزیر دفاع اسرائیل به ارتش این کشور دستور داد تا برنامه‌ای برای «خروج داوطلبانه ساکنین غزه» آماده کند.
به گزارش هاآرتص و رادیوی ارتش اسرائیل، ییسرائل کاتس، وزیر دفاع، در دستوری که روز پنج‌شنبه ۱۸ بهمن به ارتش اعلام کرد، نوشت «همان‌گونه که در سراسر جهان مرسوم است، باید به مردم غزه اجازه داده شود که از آزادی رفت و آمد و آزادی مهاجرت برخوردار باشند».
این دستور از ارتش خواسته طرح را بر این اساس تنظیم کند که ساکنین غزه بتوانند از طریق گذرگاه‌های زمینی خارج شده ولی اگر «راه مناسب برای خروج هوایی از طریق پذیرش از کشورهای دیگر» هم بدست آوردند، ارتش اسرائیل امکان عملی کردن آن را نیز فراهم کند.
به نوشته آقای کاتس، «طرح شجاعانه رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا فرصت‌های گسترده برای خارج کردن ساکنینی که مایل باشند، فراهم می‌کند و به آنها بهترین امکان جذب در کشورهای هدف را خواهد داد.»
کاتس اضافه کرده که کشورهایی مانند اسپانیا، ایرلند و نروژ «که اتهامات واهی علیه اسرائیل به دلیل فعالیت (نظامی) در غزه تبلیغ می‌کنند، طبق قوانین بین‌المللی موظف هستند تا اجازه ورود ساکنین غزه به قلمرو خود را بدهند».
تنها راه خروج ساکنین غزه از طریق گذرگاه مرزی مشترک با مصر است. مصر در حدود دو دهه گذشته هم‌پای اسرائیل، گذرگاه خود را به روی رفت و آمد ساکنین غزه بسته و تنها در موارد خاصی به شمار معدودی از فلسطینیان که مجوزهای معین داشته باشند، امکان ورود به خاک خود را می‌دهد.
ارتش مصر در طول جنگ اسرائیل با گروه افراطی حماس، بخش مصری گذرگاه را زیر تدابیر امنیتی و نظامی سخت‌گیرانه‌تری قرار داده و از جمله تانک‌های زیادی را نیز در نزدیکی منطقه مستقر کرده است.
