مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، هرانا، با انتشار گزارشی به مناسبت «روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام»، اعلام کرد که طی یک سال گذشته دست‌کم ۶۵۹ نفر در ایران «اعدام» شده‌اند که نشان می‌دهد شمار اعدام‌ها ۲۴ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است.
این گزارش بر روند پرشتاب افزایش اعدام‌ها در ایران، تاکید کرده است و می‌گوید بیشترین اعدام‌ها نیز در سه استان البرز، سیستان و بلوچستان و کرمان بوده است.
بر اساس آمار هرانا، «در بازه زمانی ۱۰ اکتبر ۲۰۲۲ تا ۸ اکتبر ۲۰۲۳، یعنی هجدهم مهر ۱۴۰۱ تا شانزدهم مهر ۱۴۰۲، حداقل ۶۵۹ نفر در نقاط مختلف ایران» و به شیوه «حلق آویز» اعدام شده‌اند که از این تعداد ۷ مورد اعدام در «ملاعام» بوده است.
همچنین از میان اعدام‌شدگانی که هویتشان احراز شده جنسیت ۱۷ تن از اعدام‌شدگان زن است و «سن یک نفر از اعدام شدگان نیز در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال» بوده که براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی «کودک» به شمار می‌آید.
مقایسه آمار سه سال اخیر نشان می‌دهد که اجرای حکم اعدام به شکلی پرشتاب در ایران رو به افزایش است به طوری که سال قبل و در همین بازه زمانی ۵۲۸ نفر اعدام شده بودند. همچنین در بازه زمانی ۸ اکتبر ۲۰۲۰ تا ۹ اکتبر ۲۰۲۱، نیز ۲۶۶ نفر در ایران اعدام شده بودند.
در گزارش جدید مجموعه فعالان حقوق بشر آمده که طی یک سال اخیر، دست‌کم برای ۱۶۴ نفر نیز حکم اعدام صادر شده است که نشان می‌دهد «صدور حکم اعدام» نسبت به مدت مشابه قبلی ۸۴ درصد افزایش یافته است.
به لحاظ محل اجرای «اعدام‌ها»، در این گزارش تاکید شده است که بیش از ۱۵ درصد اعدام‌های کل کشور در استان البرز با سه زندان پرجمعیت و مهم کشور انجام شده است. همچنین ۱۱.۵ درصد اعدام‌های طی سال اخیر در استان سیستان و بلوچستان و نزدیک به ۹ درصد اعدام‌ها نیز در استان کرمان اجرا شده است.
استان‌های فارس، آذربایجان غربی، اصفهان، هرمزگان، لرستان، همدان و خراسان جنوبی هم هفت استان دیگری هستند که پس از البرز، سیستان و بلوچستان و کرمان، بیشترین تعداد اعدام‌ها طی یک سال اخیر در آنها اجرا شده است.
در مجموع نزدیک به ۸۰ درصد اعدام‌های انجام شده طی یک سال اخیر در همین ده استان ایران انجام شده است.
در میان زندان‌هایی که بیشترین اعدام‌ها در آن انجام شده است، طبق گزارش مجموعه فعالان حقوق بشر، بیشترین آنها در زندان زاهدان بوده که شامل اعدام ۶۰ نفر است.
نزدیک به ۵۷ درصد اعدام شدگان طی یک سال اخیر به اتهام «جرایم مرتبط با مواد مخدر» و ۳۵ درصد نیز به اتهام «قتل» اعدام شده‌اند.
در این گزارش همچنین عنوان شده که نزدیک به ۳ درصد اعدام شدگان طی یک سال اخیر در ایران با اتهامات سیاسی، امنیتی و عقیدتی اعدام شده‌اند.
دست‌کم ۷ تن از معترضان بازداشت شده در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» اعدام شده‌اند که عبارتند از محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، محمدمهدی کرمی، محمد حسینی، صالح میرهاشمی، مجید کاظمی و سعید یعقوبی.
مجموعه فعالان حقوق بشر در گزارش سالانه خود دلیل اعدام «بیش از ۲ درصد اعدام شدگان» را «نامعلوم» خوانده و تاکید کرده که نزدیک به ۳ درصد اعدام‌شدگان هم تحت عنوان «تجاوز» یا به اتهام «زنا و روابط جنسی» اعدام شده‌اند.
صدور و اجرای گسترده حکم اعدام در ایران در حالی است ;i بسیاری از متهمان از دسترسی به عادلانه دادرسی، حق داشتن وکیل انتخابی و همچنین حق دفاع برخوردار نیستند.
