رئیسجمهور ایالات متحده خواستار آتشبس بدون قیدوشرط ۳۰روزه میان روسیه و اوکراین شد و تهدید کرد در صورتی که این آتشبس رعایت نشود، ایالات متحده و شرکایش تحریمهای بیشتری اعمال خواهند کرد.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت، پس از گفتوگوی تلفنی با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در شبکۀ تروث سوشیال نوشت: «گفتوگوها با روسیه/اوکراین ادامه دارد. ایالات متحده خواستار آتشبسی بدون قیدوشرط به مدت ۳۰ روز است.»
ترامپ گفت که «هر دو کشور موظف به حفظ حرمت گفتوگوهایی هستند که هدفشان توقف درگیری است» و میخواهد این آتشبس پایهای برای رسیدن به «صلحی پایدار» باشد.
او افزود: «همه این کارها میتواند خیلی سریع انجام شود و من در صورت نیاز، در لحظه آمادۀ خدمت خواهم بود.»
ترامپ این اظهارات را پس از آن مطرح کرد که دیپلمات ارشد اوکراین آتشبس اعلامشده توسط روسیه را «نمایشی مضحک» توصیف و نیروهای مسکو را متهم کرد که در همان روز اول آتشبس ۷۲ ساعته صدها بار در سراسر خط مقدم تخلف کردهاند.
در همین حال، پارلمان اوکراین توافقی را تصویب کرد که دسترسی انحصاری آمریکا به منابع معدنی این کشور را فراهم میکند؛ توافقی که ترامپ آن را یکی از عناصر مهم تلاشهایش برای پایان دادن به جنگ روسیه علیه همسایهاش عنوان کرده است.
این توافق معدنی خواستار ایجاد یک صندوق سرمایهگذاری مشترک است که هدف آن کمک به بازسازی اوکراین پس از پایان درگیریها است و براساس آن، اوکراین ۵۰ درصد از تمام درآمدهای حاصل از فروش مواد معدنی جدید و همچنین پروژههای نفت و گاز را به این صندوق اختصاص خواهد داد.
زلنسکی پس از تصویب این توافقنامه در پارلمان آن را «سندی واقعاً تاریخی خواند که فرصتهای تازۀ بسیاری برای همکاری ایجاد میکند».
او گفت که در تماس تلفنی با ترامپ دربارۀ «لزوم ادامۀ تلاشها برای دستیابی به صلح، ازجمله گامهای مشخصی که میتوان برداشت» گفتوگو کرده است.
اما اتهاماتی که نشان میدهد روسیه وعدۀ خود مبنی بر آتشبس سهروزه بهشرط عدم حمله را نقض کرده، چالشهای موجود بر سر راه تلاشها برای صلح را آشکار میسازد. معاون رئیسجمهوری آمریکا، جیدی ونس، یک روز پیش گفته بود که «شکاف میان مواضع مسکو و کییف بسیار عمیق است.»
کییف و دیگر شهرهای بزرگ اوکراین پس از آغاز آتشبس سهروزه از نیمهشب آرام بودند و گزارشی از حملات پهپادی یا موشکی دوربرد در ادامه شبهای متوالی بمباران منتشر نشد.
اما وضعیت در جبهه، که از مرز روسیه در شرق تا دریای سیاه در جنوب حدود ۱۲۰۰ کیلومتر امتداد دارد، متفاوت بود و بهگفتۀ وزیر خارجۀ اوکراین، «نیروهای روسیه ۷۳۴ مورد نقض آتشبس و ۶۳ عملیات تهاجمی انجام دادند که ۲۳ مورد از آنها هنوز ادامه دارد».
این در حالی است که پوتین قبلاً اعلام کرده بود که روسیه از ۸ تا ۱۰ مه آتشبس خواهد داشت؛ دورهای که با رژه نظامی ۹ مه (جمعه ۱۹ اردیبهشت) در میدان سرخ برای بزرگداشت هشتادمین سالگرد شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم همزمان است.
نیروی هوایی اوکراین صبح پنجشنبه در شرق کشور هشدار هوایی اعلام کرد و دلیل آن را تهدید احتمالی حملۀ موشکی بالستیک روسیه عنوان کرد.
در مقابل، روسیه نیز اوکراین را به نقض آتشبس متهم کرد؛ آتشبسی که کییف هیچ تعهدی برای رعایت آن نداده بود.
زلنسکی و دیگر مقامها تأکید کردند که این اقدام تلاشی برای ایجاد این تصور است که مسکو میخواهد جنگ را پایان دهد و همچنین تلاشی برای جلوگیری از حملات اوکراینی در جریان مراسم روز پیروزی است؛ مراسمی که چند تن از رهبران خارجی ازجمله شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، در آن حضور دارند.
در حالی که روسیه تحت تحریمهای غربی قرار دارد، چین به حفظ اقتصاد این کشور و تأمین مالی جنگ علیه اوکراین کمک کرده است؛ جنگی که اکنون در چهارمین سال خود قرار دارد. این کمکها ازجمله از طریق خرید نفت و گاز روسیه انجام شده و چین تاکنون بهطور علنی کرملین را بابت خونریزیها محکوم نکرده است.
پوتین از ادعاهای نادرست مبنی بر اینکه دولت اوکراین «نئونازی» است، به عنوان یکی از توجیهات حملۀ بیدلیل خود استفاده کرده است.
پوتین در دیدارش با رئیسجمهور چین هم گفت: «ما همراه با دوستان چینی خود، با قاطعیت از حقیقت تاریخی دفاع میکنیم، از حافظۀ رویدادهای سالهای جنگ محافظت میکنیم و با جلوههای امروزی نئونازیسم و نظامیگری مقابله میکنیم.»
شی جینپینگ هم به ولادیمیر پوتین گفت که پکن در برابر «یکجانبهگرایی و زورگویی سلطهطلبانه» در کنار روسیه ایستاده است؛ اشارهای به موضع مشترک دو کشور علیه ایالات متحده.
شی همچنین پوتین را «دوست قدیمی» خود خواند و پوتین نیز او را «دوست عزیز» خطاب کرد.
این دو پس از دیدارشان در مسکو در روز پنجشنبه بیانیهای امضا کردند که هدف آن تعمیق مشارکت راهبردی جامع میان دو کشور بود.
در این بیانیه آمده است که مسکو و پکن به تقویت همکاریهای نظامی خود ادامه خواهند داد و «هماهنگی رویکردهای خود را فعالانه افزایش خواهند داد و همکاریهای عملی را عمیقتر خواهند کرد».
روبرت فیتسو، نخستوزیر اسلواکی، دیگر مهمانان پوتین در مسکو بود که قبلاً بهصراحت حمایت اتحادیۀ اروپا از اوکراین را زیر سؤال برده است. الکساندر ووچیچ، رئیسجمهور صربستان، نیز بهرغم فشار اتحادیه اروپا عازم مسکو شد؛ سفری که میتواند جاهطلبی صربستان برای پیوستن به اتحادیه را به خطر اندازد.