وزیر خارجه آمریکا میگوید آمریکا با لحظهای سرنوشتساز برای مهار تلاشهای جمهوری اسلامی جهت دستیابی به سلاح هستهای روبهرو است و در نهایت، تصمیمگیری به عهده علی خامنهای است که «راه صلح و شکوفایی را برگزیند، نه مسیری ویرانگر».
مارکو روبیو روز جمعه ۲۶ اردیبهشت در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز گفت حکومت ایران «اگر به اندازه کافی اورانیوم با غنای ۶۰ درصد انبار کند، میتواند بهسرعت آن را به ۹۰ درصد برساند و به سلاح تبدیل کند. این همان خطری است که اکنون با آن روبهرو هستیم. فوریت مسئله نیز همینجا است».
موضوع غنیسازی اورانیوم در حال حاضر از مهمترین چالشهای مذاکرات هستهای ایران و آمریکا است که چهارمین دور آن یکشنبه همین هفته در مسقط برگزار شد.
تهران، که پس از خروج آمریکا از برجام محدودیت غنیسازی در سطح ۳.۶۷ درصد را کنار گذاشت، براساس آخرین گزارش آژانس بینالمللی اتمی، ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را از ۱۸۲ کیلوگرم به ۲۷۵ کیلوگرم افزایش داده است.
مقامات جمهوری اسلامی در روزهای اخیر بارها تأکید کردهاند که اصل غنیسازی برای آنها قابل مذاکره نیست، اما ممکن است محدودیتها در مورد سطح و میزان آن را بپذیرند.
مارکو روبیو در گفتوگو با فاکسنیوز با بیان اینکه حکومت ایران «بیش از آن به سلاح هستهای نزدیک است که بتوان با خیال راحت تحمل کرد»، افزود: «در نهایت، تصمیمگیری به عهدۀ یک نفر است و آن رهبر جمهوری اسلامی است. امیدوارم او راه صلح و شکوفایی را برگزیند، نه مسیری ویرانگر؛ و باید دید که نتیجه چه خواهد شد.»
وزیر خارجه آمریکا همچنین با اشاره به شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» که در نمازجمعهها سر داده میشود، گفت: «وقتی آنها میگویند مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل، ما باید این حرفها را جدی بگیریم. چنین رژیمی نباید و نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد.»
او در عین حال تأکید کرد که دولت آمریکا مشکلی با مردم «صلحجو»ی ایران ندارد و مشکلش با «رژیم آخوندها است که پشت هر بحران در منطقه قرار دارد».
دونالد ترامپ، که از زمان بازگشت به ریاستجمهوری ایالات متحده سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را احیا کرده، بارها نسبت به احتمال اقدام نظامی در صورت شکست دیپلماسی هشدار داده است.
چهارمین دور مذاکرات هستهای ایران و آمریکا با میانجیگری عمان روز ۲۱ اردیبهشت در مسقط برگزار شد و در تازهترین رویدادها، علی شمخانی، مشاور ارشد خامنهای، روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت در مصاحبه با تلویزیون انبیسی آمریکا گفت تهران در صورت لغو تحریمهای اقتصادی، اعمال محدودیتهای گسترده بر برنامۀ هستهای خود را میپذیرد.
و روز بعد دونالد ترامپ با اشارۀ ضمنی به این اظهارات شمخانی اعلام کرد که آمریکا به توافقی با ایران نزدیک شده که میتواند از حملۀ نظامی به تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی جلوگیری کند.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، نیز بار دیگر تأکید کرد که «در برابر رفع تحریمها آمادگی داریم که در خصوص برنامه هستهای خود اعتمادسازی و شفافسازی انجام دهیم».
همزمان خبرگزاری رویترز نیز از یک «مقام ارشد» جمهوری اسلامی نقلقول کرد که تهران تنها در صورتی اورانیوم بسیار غنیشدۀ خود را به خارج از کشور ارسال خواهد کرد که تحریمهای ایالات متحده بهطور قابل تأیید و مؤثر لغو شوند.
یک روز پیش از این اظهارات، برخی رسانهها گزارش دادند که ایران در مذاکرات با آمریکا پیشنهاد ایجاد یک کنسرسیوم غنیسازی اورانیوم با مشارکت کشورهای عرب منطقه و نظارت آمریکا را ارائه کرده است؛ طرحی که میتواند جایگزین خواستۀ دولت ترامپ مبنی بر توقف کامل برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی محسوب شود.