سایت «اکسیوس» به نقل از مسئولان آمریکایی و یک «منبع آگاه» گزارش داده که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، قصد دارد در نخستین سفر خارجی خود در دومین دوره ریاستجمهوریاش، به عربستان سعودی سفر کند.
این گزارش میگوید که سفر یاد شده احتمالاً اواسط ماه مه آینده انجام خواهد شد.
برنامهریزی برای این سفر در حالی صورت میگیرد که دولت آمریکا در تلاش برای از سرگیری آتشبس در نوار غزه و اجبار گروه افراطی حماس برای آزادی شمار بیشتری از گروگانهای اسرائیلی است.
نام حماس در فهرست گروههای تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد.
دونالد ترامپ در دورهٔ اول ریاستجمهوریاش هم نخستین سفر خارجی خود را به عربستان سعودی انجام داد.
او ۱۳ اسفند پارسال به خبرنگاران گفته بود: «آخرین باری که به عربستان سعودی رفتم، آنها ۴۵۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایهگذاری کردند».
سرمایهگذاری عربستان سعودی در آمریکا
یک مقام مسئول آمریکایی به سایت «اکسیوس» گفته است که دولت ایالات متحده در حال بررسی امکان انجام یک سفر بینالمللی است که از عربستان سعودی آغاز میشود.
این مقام مسئول افزوده که بر سرمایهگذاریهای خارجی، توسعه روابط با کشورهای عربی حاشیهٔ خلیج فارس و پایان دادن به تنشها در خاورمیانه، تمرکز خواهیم کرد.
کاخ سفید و سفارت عربستان سعودی در آمریکا، از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کردهاند.
دونالد ترامپ پیشتر دربارهٔ سفر آینده به عربستان سعودی گفته بود: «اکنون آنها ثروتمندتر شدهاند. همه ما مسنتر شدهایم. پس به آنها گفتم به عربستان خواهم رفت، اگر به شرکتهای آمریکایی یک تریلیون دلار بپردازید، یا به عبارتی، طی چهار سال، یک تریلیون دلار خرید کنید. آنها موافقت کردند. در نتیجه به آنجا خواهم رفت. روابط بسیار خوبی با آنها دارم. آنها پولهای زیادی برای شرکتهای آمریکایی، خرید تجهیزات نظامی و موارد دیگر، هزینه خواهند کرد».
محمدبن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، چهارم بهمن پارسال با بیان اینکه کشورش طی چهار سال ۶۰۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایهگذاری خواهد کرد، گفت که ریاض امکان سرمایهگذاریهای بیشتر را هم بررسی میکند.
مسعود الفک، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفتوگو با رادیو فردا دربارهٔ نشانههای نخستین سفر رئیسجمهور آمریکا به عربستان سعودی، گفت که این انتخاب نشانهٔ تاکید آقای ترامپ بر روابط راهبردی با ریاض است، زیرا «ریاض یک متحد کلیدی برای آمریکا است و آقای ترامپ میخواهد همان مسیر دورهٔ نخستریاستجمهوریش را با سعودیها ادامه دهد».
او افزود: «این میتواند شامل قراردادهای تسلیحاتی، همکاریهای اقتصادی و هماهنگی علیه گروههایی در منطقه باشد که ایالات متحده آنها را نیابتی یا تروریستی میداند».
تلاش برای پیوستن عربستان به پیمانهای ابراهیم
از سویی دولت آمریکا در تلاش است تا عربستان سعودی هم به پیمانهای ابراهیمی بپیوندد؛ توافقنامههای عادیسازی روابط با اسرائیل که در دولت پیشین آقای ترامپ با میانجیگری واشینگتن، شماری از کشورهای عربی و اسلامی و در راس آنها امارات و بحرین، به آن پیوستند.
مسعود الفک با تأیید اینکه رسیدن به این هدف، میتواند از جمله اهداف سفر رئیسجمهور آمریکا به عربستان سعودی باشد، در عین حال تاکید کرد که ریاض از پیششرط خود برای برقراری توافق عادیسازی روابط با اسرائیل کوتاه نخواهد آمد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه به رادیو فردا گفت: «برای عربستان سعودی به عنوان مهمترین کشور عربی و اسلامی که تأثیر معنوی در جهان اسلام دارد، مسئله فلسطین و دستیابی به راهحلی عادلانه بر اساس طرح دو کشوری، در اولویت قرار دارد و ولیعهد و دولت عربستان بارها آن را اعلام کردهاند».
او با بیان اینکه ریاض خواهان نابودی اسرائیل نیست، گفت عربستان سعودی «با حضور اسرائیل در منطقه مبنی بر راهحل عادلانه بر پایهٔ قطعنامههای سازمان ملل متحد و برپایی کشور مستقل فلسطینی که بتواند در کنار اسرائیل به حیات خود ادامه دهد موافق است».
طرح دو کشوری را سران کشورهای عربی در نشست سال ۲۰۰۲ خود در بیروت، پایتخت لبنان، ارائه دادند؛ طرحی که به «ابتکار عمل صلح عربی» معروف شد.
برپایه این طرح که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز رسیده است، کشورهای عربی خواستار آن شدند که کشور مستقل فلسطینی در کرانهٔ باختری و نوار غزه به پایتختی اورشلیم شرقی برپا شود.
تأثیر احتمالی سفر ترامپ به ریاض بر تهران
از سوی دیگر، برنامهریزی سفر احتمالی آقای ترامپ به عربستان در حالی صورت میگیرد که ایالات متحده سیاست «فشار حداکثری» بر ایران را بار دیگر در دستور کار قرار داده، که هدف آن جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای عنوان شده است.
بهعلاوه اینکه، آمریکا روزانه اقدام به بمباران مواضع شبهنظامیان حوثی یمن میکند که متحد تهران هستند؛ گروهی که آمریکا آن را تروریستی میداند.
مسعود الفک با بیان اینکه احتمالا واشینگتن به دنبال این خواهد بود که در زمینهٔ «فشار حداکثری» بر تهران با ریاض هماهنگ شود، افزود: «آمریکا تلاش خواهد کرد تا از راه فروش تسلیحات پیشرفته که عربستان خواهان آن است، این کشور را با فشار حداکثری با ایران همراه کند. اما گمان میکنم که ریاض نمیخواهد به عنوان یک طرف، وارد تنش میان ایالات متحده و ایران شود، زیرا روابط دو طرف به مرحلهای از طبیعی شدن بازگشته و ریاض نمیخواهد در این زمینه عقبگرد کند».
او در عین حال تأکید کرد: «اما در زمینهٔ گروههای وابسته به ایران همچون حوثیهای یمن و دیگر گروههای نیابتی، ممکن است ریاض هماهنگیهای بیشتری انجام دهد».
در هر حال سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی در صورت انجام میتواند آغازگر تحولات جدیدی در خاورمیانه باشد.