صدام حسین، دیکتاتور پیشین عراق در حالی روز جمعه به دار آویخته شد که برخی صاحب نظران اوضاع ایران، او را «بزرگ ترین دشمن خارجی ملت ایران» طی سه دهه اخیر معرفی می کنند.
صدام حسین، نه تنها جنگی خونین را علیه ایران به راه انداخت، بلکه حتی در آخرین نامه خود خطاب به ملت عراق، از آنها خواست که همواره با «ایرانی ها»، مبارزه کنند.
دکتر هوشنگ نهاوندی*، تحلیلگر مسایل ایران نیز معتقد است که صدام، با حمله نظامی به ایران در سال 1359 خورشیدی، به استقرار حکومت مذهبیون تندرو انقلابی در ایران کمک کرده است.
مصاحبه با هوشنگ نهاوندی درباره تاثیرات صدام بر اوضاع سیاسی - اجتماعی ایران، پیش روی شماست:
آيا شما فکر می کنيد حمله ارتش عراق به ايران در سال ۱۹۸۰، باعث استمرار حکومت جمهوری اسلامی شد؟
صد در صد. اصولا هر حمله خارجی به حکومت های انقلابی، انقلاب را تثبيت می کند و اين امر را ما در انقلاب فرانسه هم ديديم. اگر در آن زمان، عراقی ها به تشويق آمريکايی ها و غربی ها به ايران حمله نمی کردند، مسلما مشکلات روزافزون و نارضايتی فزاينده باعث فروپاشی حکومت اسلامی می شد.
حمله به ايران باعث شد که ايرانيان با يکديگر متحد شده، در مقابل حمله خارجی از کشورشان دفاع کنند. متاسفانه بعضی از نيروهای اپوزيسيون خارج از کشور نيز روابطی با عراق داشتند که فاش شد و باعث سلب حيثيت آنان شد.
به نظر شما خصومت صدام حسين در مورد ايران جنبه ژئوپولتيک داشت يا قومی و يا هر دو؟
مسلما هر دو عامل موثر بود. بعد از عقد قرارداد الجزيره بين ايران و عراق، صدام حسين که به قدرت احترام می گذاشت، مايل بود که ايران را ناراحت نکند چون از ارتش ايران بيم داشت.
بعد از يکسال پس از انقلاب اسلامی، شوروی ها کنترل حکومت ايران را به عهده گرفتند. امروزه اکثر مورخين قبول دارند که اشغال سفارت آمريکا در تهران، شاهکار «ک گ ب» سرويس مخفی شوروی بود.
صدام حسين هم فکر می کرد که اعدام تعداد زيادی از افراد ارتش توسط رزيم جمهوری اسلامی، حمله به ایران را آسان می کند. اما دو اشتباه کرد: اولا باقی مانده ارتش ايران توانست از مملکت دفاع کند. ثانيا ايرانيان از هر قوم و مذهبی باشند قبل از هرچيز وطن پرست هستند و حمله خارجی را تحمل نمی کنند.
باید اضافه کنم که مسلما صدام به خوزستان چشم داشت و می خواست آنجا را تحت نفوذ عراق در بياورد.
و آخرین سوال من هم در ارتباط با دادگاه صدام است که در نهایت به اعدام وی ختم شد. کم نیستند کسانی که معتقدند این دادگاه عادلانه نبود یا اینکه از استاندارهای حقوقی معمول دنیا فاصله داشت. نظر شما دراین باره چیست؟ آيا دادگاه صدام حسين عادلانه بود؟
خير. اصول و موازين بين المللی در اين دادگاه رعايت نشد. کاری نداريم وی مجرم بود يا نه. اين دادگاهی بود که با نظر قوای اشغالگر عراق اداره شد. شهودی که می توانستند به نفع صدام شهادت بدهند اجازه نيافتند به دادگاه بيايند.
اين امر در تاريخ به نفع صدام تمام خواهد شد و وی به عنوان قربانی عراق معرفی خواهد شد، اگر چه استحقاق اين عنوان را نداشته است.
* دکتر هوشنگ نهاوندی پيش از انقلاب، وزير آموزش عالی، وزير مسکن و آبادانی و همچنين رييس دانشگاه های شيراز و تهران بوده و کتاب های متعددی نیز درباره ايران نوشته است.وی همچنین از آکادمی فرانسه، به دلیل نگارش کتاب شاه عباس امپراتور ايران، جايزه ای دریافت کرده است. آخرین کتاب وی واکنش به جاه طلبی ها نام دارد که به زبان های انگلیسی و فرانسه به چاپ رسیده است.
