برخی خودروها با زندگی نسل‌های مختلف گره خورده‌اند از فولکس قورباغه‌ای در آلمان گرفته تا ژیان در فرانسه و لندروور دیفندر در انگلستان .
خودرو دیفندر را بسیاری از افراد سر شناس یا داشته‌اند یا رانده‌اند از سهراب سپهری و خودرو لندروور دیفندرش گرفته تا ملکه بریتانیا. اما هر آغازی را پایانی است و حالا دیفندر هم بعد از ۶۷ سال بالاخره خدا حافظی کرد . اما این خودرو چگونه متولد شد؟
پس از پایان جنگ جهانی دوم، کارخانه روور در سالی هیل، انگلستان ، مانند بسیاری از کارخانه‌های خودروسازی و صنعتی دیگر، در حال تجدید ساختار بود و می‌بایست سیاست جدیدی را برای تولیدات خود پیدا می‌کرد.
این کارخانه در زمان جنگ، به تولید اتومبیل با برند موریس مشغول بود و در کنار آن نیز، برخی از لوازم و ماشین‌آلات مورد نیاز شرایط جنگ را، تولید می‌کرد.
با پایان گرفتن جنگ، مدیریت کارخانه تصمیم به تولید وسیلهٔ نقلیه‌ای گرفت، که بتوان با صادر کردن آن، قسمتی از نیاز وارداتی خود، نظیر مواد اولیه را، تأمین کند و همچنین خودرو تولید شده برای فعالیت‌های عمرانی پس از جنگ نیز، مفید باشد .
طراحی نخستین خودروی لندرور به سال ۱۹۴۷ بازمی‌گردد، که موریس فردیناند ویلکس؛ رییس هیئت مدیره وقت گروه روور و طراح ارشد خودروهای شرکت روور، در زمان تعطیلات تابستان، در مزرعه شخصی‌اش در نیوبارو، ولز، با استفاده از شاسی و اکسل جیپ ویلیس آمریکا اولین لندروور دیفندر را ساخت خودرویی که سال‌ها تقریباً به همان شکل شمایل روزهای اول ساخته می‌شد .
بعد از گذشت پنج ماه، اولین نمونهٔ این تولید جدید، که لندرور نام داشت، آماده شد. در ۳۰ آوریل ۱۹۴۸ برای اولین بار در نمایشگاه جهانی خودرو در آمستردام، از نخستین مدل لندرور، رونمایی شد.
این خودرو به پسرعت مورد توجه قرار گرفت زیرا دارای ویژگی‌های خاصی بود، جنس بدنه دیفندر از آلومینیوم ساخته شده بود و این مسأله باعث جلوگیری از زنگ‌زدگی و پوسیدگی در اثر رطوبت می‌شد. این خودرو دارای موتوری چهار سیلندر بود، که توسط گیربکسی چهار سرعته، نیرو را به چهار چرخ منتقل می‌کرد و در کنار آن، از گیربکس کمکی نیز سود می‌برد ، بنابراین دارای چهار دنده سبک و چهار دنده سنگین بود.
فیلتر هوای روغنی که برای آن در نظر گرفته شده بود، از ورود کوچک‌ترین ذرات غبار، به درون موتور جلوگیری می‌کرد.
سیستم ترمزدستی بر روی میل گاردان عمل می‌کرد، بنابراین در شیب‌های تند با اطمینان کامل اتومبیل را در سر جایش میخ‌کوب می‌کرد. از دیگر ویژگی‌های این خودرو تعبیه قسمتی مخصوص روی گیربکس بود، که توسط آن می‌شد، نیروی موتور را برای به‌کار اندازی دستگاه‌های مختلفی نظیر پمپ‌های آب، ژنراتورهای مختلف و بسیاری نیازهای دیگر استفاده کرد.
تمام این موارد در کنار تعمیرات و نگهداری آسان ، این خودرو را مورد توجه قرار می‌داد این خودرو بسیار کاربردی بود و از آن به عنوان خودرو آتش‌نشانی تا وسیله‌ای برای سم‌پاشی زمین‌های کشاورزی و حتی تبدیل آن به یک نوع هاورکرفت و یا لوکوموتیوی کوچک برای کارهای سبک بر روی ریل راه‌آهن بهره گرفته شد .
با این خصوصیات کابردی این خودرو جایش را میان مردم باز کرد و و به دور افتاده‌ترین نقاط زمین که تا پیش از این مردمش خودرو ندیده بودند رفت.
دیفندر چگونه به ایران آمد ؟
دیفندر در ایران بسیار معروف و محبوب است. بسیاری از کشاورزان از این خودرو استفاده می‌کردند و سال‌ها بخشی از خودروهای نظامی و شهربانی ایران را این خودرو تشکیل می‌داد . حتی خودرو محبوب سهراب سپهری شاعر معروف ایرانی هم یک دیفندر بود.
در کتاب «مرغ مهاجر» به نقل از پریدخت سپهری نوشته شده «چنار قریه‌ای است بین راه کاشان و مشهد اردهال. هنگامی که به اتفاق خانواده به چنار می‌رفتیم، سهراب برای هر روز بچه‌ها (خواهر زاده‌ها) برنامه‌ای تدارک می‌دید. جیپ لندروری را که فرمانش طرف راست قرار داشت، روشن می‌کرد. بچه‌ها داخل ماشین، روی کاپوت و بالای سقف می‌نشستند. سهراب جیپ را به حرکت در می‌آورد و آن‌ها را به پشت باغ که پر از درخت توت بود، می‌برد. ماشین را زیر درخت‌ها، طوری که شاخه‌هی توت در دسترس باشد، نگاه می‌داشت. بچه‌ها روی کاپوت و سقف ماشین به خوردن توت می‌پرداختند. هر وقت شاخه‌ها از بار تهی می‌شد، بار دیگر ماشین را حرکت می‌داد و از تماشای این صحنه‌ها لذت می‌برد.»
تولید لندروو دیفندر در ایران از سال ۱۳۴۱ توسط شرکت مرتب آغاز شد.
همکاری دو شرکت در ارتباط با تولید سه نوع خودرو هفت نفره، وانت نیم تن، وانت یک تن از نوع لندرور شروع شد.
همکاری شرکت مرتب با کمپانی رور انگلستان تا سال ۱۳۶۰ به‌صورت انحصاری ادامه داشت و قطعات از شرکت رور انگلیس تأمین می‌شدند ولی به علت مشکلات ناشی از تحریم از سال ۱۳۶۰ به بعد تا سال ۱۳۶۶ به جز شرکت مذکور، قطعات سی.کی.دی از شرکت سانتانای اسپانیا نیز تأمین می‌شد، و از سال ۱۳۶۶ قطعات سی.کی.دی را فقط همین شرکت اسپانیایی تأمین می‌کرد با این روش تولید لندروور دیفندر تا تا سال ۱۳۷۰ در ایران ادامه داشت.
ولی با توقف تولید این خودرو در شرکت اسپانیائی سانتانا ، تولید دیفندر در ایران با چالش روبرو شد البته تا سال‌ها، بخشی از قطعات توسط این شرکت اسپانیایی تأمین می‌شد تا اینکه این شرکت هم در سال ۲۰۰۱ ورشکست شد.
البته شرکت مرتب با تغییراتی و تأمین برخی قطعات از تولید کنندگان هندی و کره‌ای توانست تولید این محصول را با نام پاژن در ایران ادامه دهد و تا سال‌ها این محصول با موتورهای هندی، کره‌ای و چینی در ایران تولید می‌شد.
معروف‌ترین موتور پاژن در ایران، پیشرانه‌ای شش سیلندر خورجینی با حجم سه لیتر، ساخت شرکت هیوندای بود که۱۶۱ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد.
دیفندر و پایان کار
سال‌هاست که عملاً دیگر بریتانیا صنعتی به نام صنعت خودرو ملی ندارد . اکثر شرکت‌های بزرگ خودرو سازی این کشور یا ورشکست شده‌اند یا به شرکت‌های خارجی فروخته شده‌اند . از عجایب روزگار هم این است که امروز صاحب لندروور که یکی از نمادهای صنعت خودرو سازی بریتانیا محسوب می‌شود، شرکت تاتا موتورز از هند است . شرکتی که دیگر بیش ازاین نمی‌تواند به تولید دیفندر به دلایل زیست محیطی و ایمنی ادامه دهد .
در آخرین مدل دیفندر از موتور بنزینی ۲۸۰۰ سی سی ساخت بی ام و و موتور دیزلی ۲۴۰۰ سی سی ساخت فورد استفاده می‌شد با این همه تا تا موتورز صاحب شرکت لندروور انگلستان دیگر نمی‌توانست خودرو لندروور را به دلیل مشکلات در زمینه ایمنی و سخت‌تر شدن استانداردهای زیست محیطی و ایمنی تولید کند .
دیفندر در طول نزدیک به هفت دهه، با همان شکل و شمایل ابتدایی در تأسیسات سالی هیل تولید شد. و در آخرین ساعات تولید ، دو میلیونمین دیفندر تولیدی نیز از این کارخانه خارج شد. نسخه‌ای منحصربه‌فرد با رنگ‌آمیزی خاص که در حراجی با قیمت ۴۰۰ هزار پوند معادل تقریبی ۶۰۰ هزار دلار به فروش رفت.
