صنعت خودروی ایران در سال ۹۷ یکی از بدترین سال‌های خود را پشت سرگذاشت. این صنعت در این سال دوباره شاهد قطع همکاری با شرکای خارجی از اروپایی تا چینی و همچنین کاهش شدید تولید بود.
افزایش بها؛ لحظه‌به‌لحظه
قیمت خودرو در سال ۹۷ به‌طور لحظه‌ای افزایش می‌یافت، تا حدی که قیمت پراید به بیش از ۵۰ میلیون تومان رسید. در این سال واردات خودرو همچنان ممنوع بود و شرکت‌های خودروساز ایرانی دچار بحران شدید در تحویل خودروهای خود و تغییرات مدیریتی شدند.
بر اساس آخرین آمار، تولید خودرو بیش از ۳۵ درصد کاهش داشته است. به‌نظر می‌رسد خودروسازان ایرانی در سال ۱۳۹۷ نسبت به ۱۳۹۶ حدود نیم میلیون خودرو کمتری تولید کرده باشند. این کاهش تولید خودرو در کنار ممنوعیت واردات خودرو و افزایش قیمت ارز، سبب شد تا قیمت خودرو هم به‌شدت افزایش یابد و قیمت بسیاری از خودروها به بیش از دو برابر قیمت آن‌ها در سال ۱۳۹۶ برسد.
پراید همه‌گیرترین خودروی ایرانی در حالی که طبق اعلام موسسه استاندارد قرار بود در سال ۱۳۹۷ تولیدش متوقف شود در پایان سال قیمتی بیش از ۵۰ میلیون تومان هم پیدا کرد. قیمت این خودرو در سال ۱۳۹۶ در حدود ۲۰ میلیون تومان بود.
قطع همکاری‌ها با شرکای خارجی
در سال ۱۳۹۷ ابتدا پژو و سیتروئن و پس از آن رنو بازار ایران را ترک کردند. در حالی پژو و سیتروئن بازار ایران را به دلیل خروج آمریکا از برجام ترک کردند که این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری جدیدی را در ایران انجام داده بودند و تولید دو محصول جدیدشان یعنی پژو ۲۰۰۸ و سیتروئن سی سه هم در ایران آغاز شده بود.
پراید همه‌گیرترین خودروی ایرانی در حالی که طبق اعلام موسسه استاندارد قرار بود در سال ۱۳۹۷ تولیدش متوقف شود در پایان سال قیمتی بیش از ۵۰ میلیون تومان هم پیدا کرد. قیمت این خودرو در سال ۱۳۹۶ در حدود ۲۰ میلیون تومان بود.
قرار بود شرکت پژو در سال ۱۳۹۷ تولید پژو ۲۰۸ و ۳۰۱ و سیتروئن هم تولید یک محصول دیگر را آغاز کند اتفاقی که در نهایت رخ نداد.
رنو هم با وجود آنکه اعلام کرده بود پس از خروج آمریکا از برجام در ایران می‌ماند با افزایش فشارها، زیر قرارداد خود با طرف ایرانی زد و فعالیت خود را در ایران تعلیق کرد.
این شرکت قرار بود در قرارداد جدید خود با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بصورت مستقل در ایران سرمایه‌گذاری کند اما تعلل طرف ایران طی یک سال و عدم واگذاری کارخانه‌ای که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قول آن را به رنو داده بود به دلیل کارشکنی‌های سایپا، سبب شد رنو بدون آنکه در ایران سرمایه‌گذاری جدید کرده باشد ایران را ترک کند.
رنو می‌خواست در قرارداد جدید خود دو محصول نسبتا جدید کارخانه داچیا رومانی را که یکی از خودروسازان زیر مجموعه رنو است را با برند رنو در ایران تولید کند. اما خروج این شرکت سبب شد حتی تولید محصولات تاریخ گذشته داچیا رومانی در ایران با نام تندر ۹۰، هم متوقف شود و شرکت‌های ایرانی که این خودروها را پیش‌فروش کرده بودند با مشکل در تحویل آن روبه‌رو شدند.
پس از ترک شرکت‌های فرانسوی و اروپایی شرکت‌های چینی هم فعالیت‌های خود را در ایران به‌شدت کاهش دادند تا جایی که شرکت چانگان و برلیانس هم همکاری خود را با سایپا متوقف کردند. این توقف همکاری ضربه سنگینی به شرکت سایپا وارد کرد.
سایپا قصد داشت در محصول جدید خود با نام رهام از موتور برلیانس استفاده کند که قطع همکاری شرکت‌های چینی با سایپا برنامه این شرکت را دچار مشکل کرد.
پیش‌فروش خودروهایی که به دست مشتری نرسید
در سال ۱۳۹۷ درحالی خودروسازان ایرانی اقدام به پیش‌فروش جدید خودروهای خود کردند که همچنان بسیاری از مشتریان این شرکت‌ها که طی این سال برای خرید خودرو ثبت نام کرده بودند، اتومبیلی دریافت نکردند.
البته برخی کارشناسان اعتقاد دارند این عدم تحویل برای افزایش قیمت خودرو در بازار صورت گرفته و ربطی به تحریم‌ها ندارد.
این کارشناسان عنوان می‌کنند پیش از وقوع تحریم‌ها، خودروسازان ایرانی به اندازه کافی قطعه برای تولید خودروهای پیش‌فروش شده وارد کرده بودند.
در نهایت با چراغ سبز وزارت صنعت، معدن و تجارت خودروسازان موفق به افزایش قیمت‌های کارخانه‌ای در پایان سال شدند.
خودروسازان در این سال افزایش قیمت ارز و هزینه‌ها را دلیلی برای افزایش قیمت خودرو عنوان می‌کردند این در حالی است که منتقدان می‌گویند خودروسازان از انحصار، رانت و ارز دولتی استفاده می‌کنند و دلیلی ندارد قیمت محصولات خود را به شدت افزایش دهند.
در نهایت با چراغ سبز وزارت صنعت، معدن و تجارت خودروسازان موفق به افزایش قیمت‌های کارخانه‌ای در پایان سال شدند.
خودروسازان دلیل می‌آوردند این کار قیمت بازار را به کارخانه نزدیک و متعادل می‌کند اما با این کار در پایان سال، یک شوک دیگر به بازار خودرو ایران وارد شد.
شرکت سایپا گذشته از بحران تولید در سال ۱۳۹۷ با بحران مدیریتی هم روبه‌رو بود و دو بار مدیرعامل آن تغییر کرد.
شرکت‌های واردکننده خودرو هم پس از قطع واردات خودرو و قطع همکاری شرکت‌های مادر، تعطیل شدند یا اقدام به کاهش شدید نیروهای خود کردند.
