سخنگوی کاخ سفید میگوید دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دربارهٔ توافق احتمالی با ایران و تیراندازی به دو کارمند سفارت اسرائیل در واشینگتن گفتوگو کرد.
کارولین لیویت روز پنجشنبه اول خرداد گفت که دو رهبر «گفتوگوی سازندهای» داشتند و افزود «رئیسجمهور ترامپ معتقد است که مذاکرات با ایران در مسیر درستی پیش میرود».
او افزود: رئیسجمهور معتقد است که «توافق با ایران میتواند به دو راه ختم شود. یکی، راهحل دیپلماتیک بسیار مثبت، یکی هم وضعیت بسیار منفی برای ایران».
در روزهای اخیر گزارشهای مختلفی دربارهٔ احتمال شکست مذاکرات و حملهٔ اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران در رسانههای بینالمللی منتشر شده است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز روز ۳۰ اردیبهشت گفته بود که «گمان نمیکند» مذاکرات با ایالات متحده بر سر پروندهٔ هستهای تهران به نتیجه برسد و «نمیدانیم چه خواهد شد».
ایران و ایالات متحده تا کنون چهار دور مذاکره با میانجیگری عمان برگزار کردهاند و دور پنجم آن نیز قرار است روز جمعه، دوم خرداد، در رم پایتخت ایتالیا برگزار شود.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع مطلع گزارش داده که استیو ویتکاف، نماینده ویژهٔ ترامپ در امور خاورمیانه، به پایتخت ایتالیا سفر خواهد کرد تا در این دور از مذاکرات شرکت کند. مایکل آنتون، مقام ارشد وزارت خارجهٔ ایالات متحده، نیز او را در این سفر همراهی میکند.
به گفتهٔ این منبع، «انتظار میرود در این دور نیز مانند گذشته گفتوگوها مستقیم و غیرمستقیم» باشد.
چرخش از «توافق نزدیک است» به «شکست مذاکرات»
در همین حال، سایت اکسیوس روز پنجشنبه به نقل از دو مقام اسرائیلی گزارش داد که ران دِرمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، و دیوید بارنع، رئیس سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد)، قرار است روز جمعه در حاشیهٔ مذاکرات هستهای با ایران، با ویتکاف دیدار کنند.
به گفتهٔ مقامهای اسرائیلی، درمر و بارنع قرار است در این دیدار مواضع خود را با ویتکاف هماهنگ کنند و بلافاصله پس از مذاکرات در جریان مفاد آن قرار گیرند.
اکسیوس مینویسد جامعهٔ اطلاعاتی اسرائیل در چند روز گذشته از این محور که «توافق هستهای نزدیک است» به این باور که «مذاکرات ممکن است به زودی شکست بخورد» چرخش کردهاند، «از این رو، آمادگی اسرائیل برای حملهٔ سریع در صورتی که رئیسجمهور ترامپ چراغ سبز نشان دهد، ضروری است».
مانع «غنیسازی» در مذاکرات
بر اساس اظهارات روزهای اخیر مقامهای جمهوری اسلامی و آمریکا، ظاهراً موضوع غنیسازی در خاک ایران به یکی از موانع در مذاکرات تبدیل شده است.
در حالی که ایالات متحده خواهان یک برنامهٔ هستهای غیرنظامی از سوی ایران بدون حق غنیسازی است، تهران بر غنیسازی پافشاری کرده و آن را «خط قرمز» خود خوانده است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۳۰ اردیبهشت گفته بود: «اینکه بگویند ما به ایران اجازۀ غنیسازی نمیدهیم، این غلط زیادی است. کسی منتظر اجازۀ این و آن نیست».
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی که ریاست هیئت ایرانی را در مذاکره با آمریکا برعهده دارد، نیز شامگاه پنجشنبه در تلویزیون حکومتی گفت که غنیسازی در ایران ادامه پیدا میکند.
او دربارهٔ متن مذاکرات گفت: «الان زود است قضاوت کنیم. فردا (جمعه) روشن میشود که آیا توانستیم پیشرفتی داشته باشیم یا خیر. الان به مرحله متن نوشتن نرسیدیم».
به گفتهٔ عراقچی، «اگر آمریکاییها بخواهند ایران را از حق داشتن انرژی صلحآمیز هستهای محروم کنند و این حق را از ایران بگیرند، ما به هیچ وجه توافقی نمیکنیم».
این ادعا در حالی است که مارک روبیو، وزیر خارجهٔ ایالات متحده، به صراحت گفته است که دولت دونالد ترامپ در تلاش برای دستیابی به توافقی با ایران است که به تهران اجازه دهد برنامهٔ هستهای صلحآمیز اما بدون غنیسازی اورانیوم داشته باشد.
آمریکا به طور فزایندهای نگران ذخایر اورانیوم ایران است که به گفتهٔ آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مواد لازم برای غنیسازی در سطح ۹۰ درصد و ساخت چند سلاح اتمی را در اختیار دارد.
تهران میگوید هیچ برنامهای برای ساخت سلاح اتمی ندارد و اهداف برنامه هستهایش «صلحآمیز» است. با این حال، علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، ۱۱ فروردین امسال گفت که در صورت اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران، «مردم فشار میآورند» و ساخت بمب اتمی «توجیه ثانویه پیدا میکند».