نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در آستانه گفت‌وگوهای خود با ایران تاکید کرد که موضع اولیه واشینگتن برچیده شدن برنامه هسته‌ای تهران است اما یافتن راه‌های دیگر برای مصالحه بین دو کشور هم وجود دارد.
گفت‌وگوهای ایران و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای تهران امروز، شنبه ۲۳ فروردین، در مسقط پایتخت عمان برگزار می‌شود و دو طرف روایت‌های متضادی درباره «مستقیم» یا «غیرمستقیم» بودن آن ارائه کرده‌اند.
استیو ویتکاف در مصاحبه با روزنامه وال‌استریت جورنال که روز جمعه منتشر شد تاکید کرد «خط قرمز» دولت آمریکا دستیابی ایران به سلاح اتمی است.
آقای ویتکاف خطاب به مقام‌های ایرانی گفت: «من فکر می‌کنم موضع ما با برچیدن برنامه [هسته‌ای] شما آغاز می‌شود. امروز این موضع ما است».
او افزود: «به هر حال، این بدان معنا نیست که ما در حاشیه، راه‌های دیگری برای مصالحه بین دو کشور پیدا نخواهیم کرد… جایی که خط قرمز ما است [این است که] تسلیحاتی شدن توانایی هسته‌ای شما ممکن نیست».
وال‌استریت جورنال یادآور شده است که فشار برای حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران نسخه‌ای برای رسیدن به بن‌بست و احتمالا اقدام نظامی خواهد بود اما از سوی دیگر هر توافقی که اجازه دهد برنامه هسته‌ای ایران به نوعی ادامه پیدا کند یابد، به منزله نادیده گرفتن خواسته اصرار اسرائیل مبنی بر تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران است.
روز جمعه همچنین وبسایت اکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی که نام او ذکر نشده گزارش داد که دونالد ترامپ آماده است که برای دستیابی به توافق مصالحه کند.
اکسیوس به نقل از دو مقام آمریکایی نوشت که تیم آمریکایی هنوز درباره موضع ایران مطمئن نیست و «سوالی که می‌خواهیم از سوی ایرانی‌ها پاسخ داده شود این است که: آیا اراده سیاسی برای گفت‌وگوی جدی دارند که مجبور نباشیم به جایگزین دیگری متوسل شویم؟».
وبسایت اکسیوس همچنین به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که قرار است گفت‌وگوهای روز شنبه ابتدا به صورت غیرمستقیم آغاز شود و «در صورت مثبت بودن جلسه اولیه، احتمالا در اواخر روز به تعامل مستقیم خواهد انجامید».
کاخ سفید تاکنون واکنشی به این گزارش نشان نداده است.
از سوی دیگر سخنگوی کاخ سفید هشدار داد که برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای همه گزینه‌ها روی میز است.
کارولین لیویت با تاکید بر اینکه «گفت‌وگوها با ایرانی‌ها مستقیم خواهد بود» گفت که رئیس جمهور ایالات متحده «به دیپلماسی و گفت‌وگوی مستقیم و رو در رو در یک اتاق» اعتقاد دارد.
هیئت‌های ایران و آمریکا وارد مسقط شدند
استیو ویتکاف صبح شنبه وارد عمان شد. او یک روز پیشتر در سن‌پترزبورگ با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه دیدار کرده بود.
به نوشته وبسایت اکسیوس، آقای ویتکاف در دیدار با رئیس جمهور روسیه با او درباره نشست روز شنبه و برنامه هسته‌ای ایران هم گفت‌وگو کرد.
هیئت ایرانی نیز صبح شنبه به ریاست عباس عراقچی، وزیر خارجه، وارد عمان شد و با همتای عمانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد.
مجید تخت روانچی، معاون سیاسی، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین الملل، اسماعیل بقایی، سخنگو، و برخی کارشناسان وزارت خارجه ایران عباس عراقچی را در این سفر همراهی کرده‌اند.
گفت‌وگوهای ایران و آمریکا قرار است پشت درهای بسته برگزار شود و دو کشور روایت‌های متضادی درباره مستقیم یا غیرمستقیم بودن آن ارائه کرده‌اند.
اکسیوس به نقل از دو مقام آمریکایی نوشت که تیم آمریکایی هنوز درباره موضع ایران مطمئن نیست و «سوالی که می‌خواهیم از سوی ایرانی‌ها پاسخ داده شود این است که: آیا اراده سیاسی برای گفت‌وگوی جدی دارند که مجبور نباشیم به جایگزین دیگری متوسل شویم؟»
دیدار غیرمنتظره ویتکاف با پوتین
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، در مسیر رفتن به عمان در سفری غیرمنتظره به روسیه رفت و در سن‌پترزبورگ با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور آن کشور، دیدار کرد.
این سومین دیدار آنها از آغاز دوره جدید ریاست جمهوری دونالد ترامپ است و ابتدا گفته شده بود مشخص نیست که استیو ویتکاف دیداری با ولادیمیر پوتین خواهد داشت یا خیر.
به گزارش رسانه‌های دولتی روسیه، این دیدار بیش از چهار ساعت به طول انجامید.
کرملین پس از پایان این دیدار در بیانیه‌ای تنها اعلام کرد که موضوع جلسه مربوط به «جنبه‌های حل و فصل اوکراین» بوده است.
ساعاتی پیش از این دیدار کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، به شبکه «روسیه ۲۴» گفته بود که در نشست عمان هیئت‌های ایران و آمریکا ممکن است ابتدا درباره چارچوب و شکل مذاکرات بعدی به توافق برسند و سپس در مورد اهداف آن گفت‌وگو کنند.
هشدارها و مخالفت‌ها در ایران
در همین حال برخی امامان جمعه در ایران نسبت به «مخاطرات» مذاکره با آمریکا هشدار دادند و پس از نماز جمعه تهران نیز عده‌ای با در دست داشتن نوشته‌های «مرگ بر آمریکا» تظاهرات کردند.
در این تظاهرات قطعنامه‌ای از سوی «شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی» خوانده شد که در آن خواستار «اقدام نظامی» علیه اسرائیل «در هر کجای دنیا» شده بود.
احمد علم‌الهدی، نماینده علی خامنه‌ای در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد، نیز با هشدار به مذاکره‌کنندگان ایران، درباره هرگونه مذاکره با آمریکا گفت: «غیرمستقیمش بد است، مستقیمش بدتر از غیرمستقیم.»
او همچنین گفت که هیچ ایرانی نمی‌پذیرد که «همه ابزار دفاعی و ابزار تکنولوژی پیشرفته علمی» از بین برده شود.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هم در نماز جمعه تهران گفت به رغم «همه مزاحمت و فشار‌ها و نظارت‌ها»، جمهوری اسلامی برنامه غنی‌سازی خود را ادامه داده است.
او افزود: «هنوز هم فکر می‌کنند با تهدید و ارعاب و عملیات روانی و اتفاقات احمقانه می‌توانند جلوی ملت و کشور را بگیرند.»
در همین حال مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، گفت: «اگر طرف آمریکایی موضوعات و خواسته‌های غیر مرتبط مطرح نکند و تهدید و ارعاب را کنار بگذارد، امکان خوبی برای دستیابی به توافق وجود دارد.»
او در سخنان خود در بلگراد، پایتخت صربستان، افزود: «هرگونه قلدری و زورگویی از نظر ما مردود است.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، ریاست هیئت ایرانی در گفت‌وگوهای عمان را بر عهده دارد و پیشتر گزارش شده بود که مجید تخت روانچی او را همراهی خواهد کرد.
محور اصلی گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در عمان برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و توان بالقوه تهران برای ساخت سلاح هسته‌ای است.
دونالد ترامپ بارها گفته است اگر ایران به مذاکره تن ندهد و از برنامه تسلیحات هسته‌ای خود دست نکشد، با گزینه اقدام نظامی مواجه خواهد شد.
او همچنین با تاکید بر اینکه ترجیح می‌دهد با تهران به توافق دست یابد، اسفند گذشته اعلام کرد که با ارسال نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی پیشنهاد گفت‌وگو داده است.
علی خامنه‌ای ۱۹ بهمن سال گذشته گفته بود که مذاکره با دولت دونالد ترامپ «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست»؛ با این حال مقام‌های ایران گفته‌اند که او با گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا موافقت کرده است.
