عملیات اجرایی احیای دریاچه ارومیه در شرایطی آغاز شد که بیش از یک سال از سخنان حسن روحانی میگذرد که گفته بود: اگر این دریاچه خشک شود، زیست ۱۴ میلیون نفر به خطر میافتد.
شروع جیرهبندی آب در برخی از شهرها و ۱۲ کلانشهر ایران در آستانه بحران تازه آب، مرگ هزاران بچهماهی در رود هیرمند و شهرت یوزپلنگهای آسیایی یا ایرانی در دنیا بعد از نقششان بر پیراهنهای بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی برزیل. اینها موضوعهای برنامه این هفته یک خانه، یک زمین است.
راینهولد اوليگ مسئول توسعه پایدار، تغییر آب و هوا و انرژی وزارت علوم و تحقیقات آلمان در گفتوگو با برنامه محیط زیست رادیو فردا از سفر هیات آلمانی به ایران برای نجات زایندهرود میگوید: «رودخانهای که عرض آن به اندازه رودخانه راین در آلمان است، خشک شده است.» به گفته او مراحل تحقیق و بازدید از زایندهرود به پایان رسیده است.
در برنامه بیستوپنجم محیط زیست رادیو فردا از زایندهرود میشنوید که گفته میشود، برای زندهشدن به آلمانیها سپرده شده است. همینطور از طرحی برای کاهش ۳۰ درصدی انتشار کربن توسط نیروگاههای برق در ۱۵ سال آینده در آمریکا و تاثیر آن بر بقیه کشورها میگوییم.
در بیستوچهارمین برنامه یک خانه، یک زمین ِ رادیو فردا در روز جهانی محیط زیست، گفتوگوی ویژهای داریم با بنیانگذار سازمان حفاظت محیط زیست ایران؛ اسکندر فیروز نخستین رییس این سازمان که حالا ۸۸ ساله است. او سال ۱۳۵۱ این سازمان را به وجود آورد. اسکندر فیروز سالهای زیادی از زندگیاش را برای تشکیل سازمان و بخشهای مختلف مسئول در زمینه محیط زیست و حفظ حیات وحش ایران گذاشته و چند کتاب هم در این زمینه منتشر کرده است.
با توجه به موج کمآبی که ایران و بسیاری از کشورها را دربرگرفته، انرژیهای نو و تجدیدپذیر چقدر به مصرف آب وابسته هستند؟ آیا کمبود منابع آب میتواند برای توسعه انرژی نقش محدودکنندهای داشته باشد؟ درباره همین موضوع پژوهشی در دانشگاه فلوریدای مرکزی در آمریکا انجام شده است. در برنامه بیستوسوم محیط زیست رادیو فردا به مشکلات حقوقی و قانون محیط زیست ایران هم میپردازیم.
جی لاند، استاد دانشگاه کالیفرنیا در دیویس در رشته مهندسی و مدیریت آب ـ که یکی از دانشگاههای پیشتاز دنیا در این زمینه است – در گفتوگو با برنامه محیط زیست رادیو فردا از گزینههای مختلفی میگوید که برای مقابله با خشکسالی وجود دارد؛ از شیرینسازی آب دریا تا سد سازی، انتقال آب و بازار آب. به گفته جی لاند که مدیر مرکز علوم حوضه آبریز در دانشگاه دیویس در آمریکاست، برای اجرای هر کدام از اینها باید مواردی در نظر گرفته شود.
زمانی که خبرگزاریها، خبرهای مختلفی در زمینه خشکشدن بیشتر آب این دریاچه را میدهند، مشاور رئیس سازمان محیط زیست میگوید، میتوان این دریاچه رو به مرگ را در مدتی پنج ساله زنده کرد اگر آب مصرفی کشاورزی کاهش پیدا کند و البته اگر۴۰ درصد از آب مربوط به کشاورزی به دریاچه ارومیه منتقل شود. در برنامه محیط زیست رادیو فردا، درباره آخرین وضعیت دریاچه ارومیه تحلیل فیلیپ میکلین، استاد دانشگاه میشیگان غربی در رشته جغرافی آبشناسی را میشنوید که برای بررسی وضعیت این دریاچه به ایران سفر کرده است.
در بیستمین مجله محیط زیست رادیو فردا به دلایل مرگ دو میلیون ماهی در سد فشافویه میپردازیم. آرش مسعودیه، استاد دانشگاه در رشته مهندسی محیط زیست میگوید فاضلاب یا کمشدن آب از بالادست سد فشافویه میتواند دلیل مرگ آنها باشد. همینطور به بهانه شرایط غیراستاندارد در باغوحش بابلسر، به وضعیت باغوحشها در ایران میپردازیم.
در بسیاری از کشورها روز ۲۲ ماه میلادی آوریل (دوم اردیبهشتماه) روز زمین است و یک هفته به همین مناسبت فعالیتهای محیط زیستی برقرار است. به بهانه روز زمین پای صحبتهای اسکندر فیروز نشستهایم؛ موسس و نخستین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران. او میگوید سالها پیش از به رسمیت شناختن این روز در سازمان ملل، مسایل مربوط به محیط زیست در ایران جدی گرفته شده بود.
بخش دیگری از گزارش مجمع جهانی تغییرات آب و هوا، منتشر شد و اینبار بر مسئولیتپذیری کشورها در قبال گرمایش زمین تاکید شده است. سهم و مسئولیت ایران در این زمینه چقدر است؟ نظر یک استاد دانشگاه را در زمینه انرژی خواهیم داشت. همینطور درباره شباهتهای خشکسالی ایران و کالیفرنیا و روشهای آمادگی و مبارزه با آن، نظر جی لاند، استاد دانشگاه کالیفرنیا در دیویس در رشته مهندسی و مدیریت آب در این برنامه شنیده میشود.
ترافیک سنگین تهران یکی از دلایل آلودگی محیط زیست پایتخت ایران است. یک پژوهشگر حملو نقل در دانشگاه کرنل نیویورک در این زمینه نظر میدهد. نابودی جنگلهای بلوط ایران به ۱۱ استان کشور رسیده و زنگ پایان زندگی جنگلهای بلوط زاگرس نزدیک است. جیمز لوتز، استاد دانشگاه ایالتی یوتای آمریکا در مورد دلایل حفظ جنگلها میگوید. این دو موضوع هفدهمین برنامه یک خانه، یک زمین مجله محیط زیست رادیو فرداست.
سلامت٬ اقتصاد، منابع آب و وضعیت غذای میلیاردها تن به خطر افتاده است. مقصر گرمایش زمین است که انسانها به وجود آوردهاند. در شانزدهمین بخش از برنامه یک خانه، یک زمین، با پیتر گلیک عضو آکادمی ملی علوم آمریکا، نویسنده و پژوهشگر در زمینه محیط زیست به ویژه تغییرات آب و هوا، در این زمینه گفتوگو کردهایم.
چرا باید شنبه نهم فروردین ماه ساعت ۲۰:۳۰ یک ساعت چراغهایمان را خاموش کنیم؟ یک متخصص در این زمینه دلایل این حرکت تلاشگران زیست محیطی را توضیح میدهد. مسئول هماهنگی مرکز سلامت عمومی سازمان بهداشت جهانی در ژنو به رادیو فردا میگوید، سازماناش تحقیقات مربوط به آلودگی هوای تهران را شروع کرده است.
بعضی از کارشناسان و تلاشگران میگويند، وضعيت محيط زيست ايران در سالهای گذشته آنقدر نگرانکننده شده که میتوان شدت تخريب طبيعت و حيات وحش را با سرعت بالا ديد.
کمآبی، بحران آب و خشکسالی، واژههایی هستند که در چند سال اخیر در ادبیات برخی مسئولان زیاد استفاده شدهاند. دوم فروردین ماه، روز جهانی آب بود. به همین بهانه از دیدگاه دانیل پیتر لاکس، استاد دانشگاه کرنل در نیویورک که زیادی به ایران سفر میکند و با مشکلات منابع آب ما آشناست، به بحران آب در ایران پرداختهایم.
گزارشگر ویژه محیط زیست سازمان ملل در نشست دورهای این ماه در مورد مسائل مهم زیستمحیطی گفت که در ایران هم مشابهشان وجود دارد. این هفته در برنامه یک خانه، یک زمین از بایدها و نبایدها برای ماهی قرمز سفره هفتسین میگوییم و خرید و فروش غیرقانونی سمندر لرستانی که گونه کمیاب رو به نابودی در ایران است.
محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ایران میگوید بحران آب در ایران جدی است. او میگوید، توسعهای که به نابودی محیط زیست بیانجامد فاجعه است؛ فاجعهای که البته بعضی مسوولان میگویند در بخش مدیریت منابع آب شکل گرفته است.
این هفته در روز جهانی حیات وحش، سراغ پلنگ ایرانی و یوزپلنگ آسیایی رفتهایم؛ دو نمونه کمیاب و در حال نابودی در حیات وحش دنیا. روز جهانی حیات وحش، روز دوازدهم اسفندماه یا سوم ماه میلادی مارس است. این اولین سالی است که سازمان ملل اعلام کرده کشورها در روز سوم ماه مارس، به خصوص برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی گونههای در حال انقراض تلاش کنند.
تالاب هامون در وضعیتی قرار گرفته که معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، سراغ سه وزیر رفته و از آنها خواسته مستقیم موضوع را بررسی کنند. او نامهای به وزیر امور خارجه، وزیر نیرو و وزیر کشور نامه نوشت و کمک خواست تا برای احیای هامون هر کاری میتوانند بکنند. ایران و افغانستان چطور باید بر سر رود فرامرزی خودشان به تفاهم برسند؟ چه نکاتی باید در یک تفاهمنامه بین دو کشور در نظر گرفته شود که هیچکدام از طرفین بازنده نباشد؟ در این برنامه محیط زیست رادیو فردا این سوالها را از آرون ولف پرسیدهایم؛ گردآورنده پایگاه داده مناقشه فرامرزی درباره آبشیرین در ایالت اورگان آمریکاست.
بیشتر
