سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده میگوید گفتوگوهای روز شنبه ۲۳ فروردین در عمان، «مذاکره رسمی نیست» و میتوان آن را نشست تعیین چارچوب گفتوگوها دانست.
در همین حال روزنامه واشینگتن پست از احتمال عدم حضور فرستادهٔ ویژهٔ رئیسجمهور آمریکا در نشست عمان در صورت پافشاری ایران بر غیرمستقیم بودن گفتوگوها خبر داده است.
نخستوزیر اسرائیل نیز بار دیگر بر «توافق مشابه مدل لیبی» برای ایران تاکید کرد و خواستار نابودی تاسیسات هستهای ایران زیر نظر آمریکا شد
خبر گفتوگوهای مستقیم بین ایران و آمریکا ابتدا به طور غافلگیرکنندهای روز دوشنبه ۱۸ فروردین از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، اعلام شد و روز سهشنبه دو کشور روایتهای متفاوتی درباره مستقیم یا غیرمستقیم بودن این گفتوگوها ارائه کردند.
مذاکره یا نشست؟
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد که گفتوگوهای شنبه در عمان «مذاکره [رسمی] نیست».
تامی بروس در نشست خبری خود در روز سهشنبه گفت: «چیزی در حال مذاکره نیست. به توصیف من، این نشست برای مشخص کردن این است که چه چیزی در گفتوگوها ممکن است. این یک شروع است».
خانم بروس در عین حال در پاسخ به سوالی در این باره که آیا در این گفتوگوها واشینگتن به دنبال بر چیدن کامل برنامه هستهای ایران است یا نه، گفت درباره موضوعات مربوط به گفتوگوهای غیرعلنی نمیتواند اظهار نظر کند.
با این حال او و همچنین سخنگوی کاخ سفید تصریح کردند که هدف واضح ایالات متحده «که تحقق آن جهان را به مکانی بسیار امنتر تبدیل میکند» جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است.
پزشکیان: در مورد سایر مسائل هم تعامل میتواند صورت گیرد
در همین حال، رئیسجمهور اسلامی ایران روز چهارشنبه در مراسم رونمایی از «دستاوردهای هستهای» گفت که «گفتوگوهای روز شنبه عراقچی با توصیههای رهبری خواهد بود».
مسعود پزشکیان افزود: «موضع ما مشخص و رهبری بارها تکرار کردند و در رابطه با سایر مسائل که میتواند گفتوگو شکل بگیرد، تعامل خواهیم کرد».
او توضیح بیشتری دربارهٔ موارد تعامل بیشتر نداد. ایالات متحده همواره از ایران خواسته تا از حمایت از گروههای نیابتی در خاورمیانه و بیثباتی در منطقه دست بردارد و فعالیتهای موشکی خود را متوقف کند.
رئیسجمهور ایران در بخش دیگری از اظهارات خود مدعی شد که علی خامنهای با «سرمایهگذاری مشروع» آمریکا در ایران «هیچ مخالفتی ندارد».
این ادعا در حالی است که رهبر جمهوری اسلامی آذر سال ۱۳۹۴، همزمان با آغاز اجرای برجام، در نامهای به حسن روحانی، رئیسجمهور وقت، گفته بود که «باید جلوی ورود کالاهای مصرفی آمریکایی به کشور گرفته شود».
علی خامنهای مرداد همان سال نیز در دیداری تأکید کرده بود که «با همه توان بالای خود، اجازهٔ نفوذ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا حضور سیاسی در ایران را به آمریکاییها نمیدهیم».
گزارش واشینگتن پست
مقامهای رسمی آمریکا و ایران روز سهشنبه تایید کردند که نمایندگان دو کشور در گفتوگوهای عمان استیو ویتکاف، فرستادهٔ ویژهٔ رئیسجمهور ایالات متحده در امور خاورمیانه، و عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، خواهند بود.
با این حال روزنامه واشینگتن پست از قول یک مقام آمریکایی نوشت که تیم استیو ویتکاف از طریق عمان پیامهایی مبنی بر ترغیب به گفتوگوی مستقیم ارسال کرد اما اگر گفتوگوها مستقیم نباشد ممکن است ویتکاف به عمان نرود.
این مقام دولت آمریکا که نام او ذکر نشده، با تاکید بر اینکه «ما بازیچه نمیشویم»، به دیوید ایگنشس، خبرنگار واشینگتن پست گفت: شکستن بیاعتمادی عمیق در هر دو طرف نیازمند یک «بحث همهجانبه» و «تفاهم طرفینی» است.
این روزنامه همچنین به نقل از دو مقام دولت آمریکا که در جریان گفتوگوها قرار دارند نوشت که استیو ویتکاف حتی در صورت دعوت شدن از سوی ایران حاضر خواهد بود به تهران سفر کند.
رئیسجمهور آمریکا و پس از او کاخ سفید تاکید کردهاند که گفتوگوها در عمان مستقیم خواهد بود.
با این حال عباس عراقچی همچنان بر غیرمستقیم بودن گفتوگوها تاکید کرده است.
او روز سهشنبه در الجزایر با وجود اینکه «موثر بودن» را مهمتر از «شکل مذاکره» دانست، تاکید کرد: قراری برای مذاکره مستقیم نگذاشتهایم.
آقای عراقچی همچنین در یادداشتی در روزنامه واشینگتن پست نوشت: «در هفتههای اخیر مجموعهای از نامهها و پیامها میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا رد و بدل شده است».
او بدون اشاره به جزئیات بیشتر، تنها نوشت که این پیامها «دستکم از جانب ما، تلاشی واقعی برای شفافسازی مواضع و گشودن روزنهای به سوی دیپلماسی» بوده است.
تاکید دوباره بر «توافقی مشابه لیبی»
از سوی دیگر نخستوزیر اسرائیل بار دیگر از «نابودی تاسیسات هستهای ایران» سخن گفت و نسبت به «کش دادن مذاکرات» از سوی تهران هشدار داد.
بنیامین نتانیاهو در یک پیام ویدئویی که در پایان سفرش به آمریکا ضبط شده و روز سهشنبه منتشر شد گفت که او و رئیسجمهور آمریکا، هر دو، بر سر اینکه ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد توافق دارند.
به گفته او، «این را میتوان با یک توافق انجام داد، اما تنها در صورتی که آن توافق مشابه "مدل لیبی" باشد که همه تاسیسات هستهای را منفجر کنند و همه تجهیزات را با نظارت و اجرای آمریکا از بین ببرند».
نخستوزیر اسرائیل افزود در صورتی که مقامهای ایران «فقط بخواهند مذاکرات را کش دهند، گزینه نظامی مد نظر خواهد بود».
در همین حال رسانههای اسرائیل تحلیلها و گزارشهای دیگری درباره جزئیات سفر آقای نتانیاهو به واشینگتن و میزان موفقیت آن منتشر کردهاند.
از جمله «کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل» با بیان اینکه دولت ترامپ تنها پس از ورود نتانیاهو به واشینگتن او را در جریان گفتوهای ایران و آمریکا قرار داد، اعلام کرد که اطرافیان نخستوزیر اسرائیل پیش از آن گمان میکردند اصرار کاخ سفید برای تسریع در این سفر به دلیل موضوع تعرفهها است.
کاخ سفید و دفتر نخستوزیر اسرائیل تاکنون واکنشی به این گزارش نشان ندادهاند.
کانال ۱۲ اسرائیل همچنین به نقل از منابع خود مدعی شده که آقای ترامپ در دیدار با نخستوزیر اسرائیل گفته است مدت ۶۰ روز را به عنوان بازه زمانی گفتوگوها با ایران در نظر گرفته است.
به گزارش این کانال، آقای ترامپ هیچ تعهدی درباره اقداماتی که آمریکا در صورت بینتیجه ماندن احتمالی مذاکرات انجام خواهد داد ارائه نکرده است.