شایعه توقف پرداخت ارز مسافرتی از مردادماه، تقاضا برای سفرهای خارجی را از سوی ایرانیان افزایش داده است. همین امر باعث ایجاد تورم شدید در نرخ تورهای مسافرتی و سوءاستفاده آژانس‌ها از شرایط موجود شده است.
تخصیص ارز مسافرتی به مسافران با نرخ دولتی از زمانی آغاز شد که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، نرخ ارز جهشی بی‌سابقه پیدا کرد. همین افزایش قیمت باعث شد ارز با دو نرخ دولتی و آزاد فروخته شود. ارز با نرخ دولتی نزدیک به نصف قیمت ارز آزاد را داشت و دارد. یکی از محل‌های تخصیص ارز دولتی، برای سفرهای تفریحی است.
بر اساس مقررات بانک مرکزی به هر مسافر، یک بار در سال برای سفر به کشورهای نزدیک، نفری ۵۰۰ و برای کشورهای دورتر، نفری ۱۰۰۰ یورو، ارز به قیمت رسمی یا همان دولتی داده میشود. اما این روزها خبر توقف پرداخت این ارز به مسافران، باعث ایجاد تورم در نرخ سفرهای خارجی شده است.
روزنامه همشهری اخیراً در گزارشی به نقل از آژانسهای مسافرتی و فروش تور سفر به خارج از کشور، از نامهای خبر داده است که به دست آنها رسیده و بر مبنای آن، قرار است پرداخت ارز مسافرتی متوقف شود.
خبر توقف تخصیص ارز مسافرتی از مرداد ماه پیش رو، تقاضا برای این سفرها را افزایش داده است. مسافران تصمیم گرفته‌اند تا پیش از توقف دریافت ارز مسافرتی، به سفر بروند. آژانسهای مسافرتی و تورها نیز مشغول ماهی گرفتن از این آب گل‌آلود هستند.
به طور مثال تور هفت روزه به مقصد صربستان که قیمت آن در خرداد ماه دو تا دو و نیم میلیون تومان بود، در تیرماه با قیمت چهار میلیون تومان فروخته میشود. همچنین هزینه سفر به مالزی هم با حدود دو میلیون تومان افزایش از سه میلیون تومان به پنج میلیون تومان رسیده است.
با وجود این دست اخبار، رئیس انجمن صنفی خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی اما دریافت چنین نامهای از سوی بانک مرکزی را تکذیب کرده است. حرمت‌الله رفیعی در این باره به ایرنا گفته است: «این شایعه از ریشه غلط است؛ مگر قبلاً ارزی به دفاتر ما داده می‌شد یا حتی برای دادن چنین ارزی به دفاتر ابلاغی شده بود که حالا این ارز خیالی قطع بشود، اصلاً اگر چنین نامهای باشد، به آژانس‌ها ابلاغ میشود؟ یا طبق روال باید به سازمان میراث و معاونت گردشگری ابلاغ شود».
آقای رفیعی معتقد است: «کسانی شایعات مربوط به ارز مسافرتی آژانسهای گردشگری را به طور گسترده در جامعه دامن زده‌اند که مخالف سفر مردم به خارج از کشور هستند. آنها مرتب می‌گویند برای چه باید ارز مملکت به یک عده مسافر رفاه‌طلب خوشگذران داده شود که برای تفریح به خارج از کشور می‌روند، من می‌گویم مگر به شما ربطی دارد؟ وقتی از جیب خودشان خرج می‌کنند».
این خبر چه واقعیت داشته باشد و یا کذب باشد در هر صورت مردم ترجیح می‌دهند، بدبینانه به موضوع نگاه کنند، آن هم در شرایطی که روزانه نرخ ارز رشد می‌کند و دست دولت از درآمدهای نفتی کوتاه و کوتاه‌تر میشود. از آنجایی که شهریور ماه سال گذشته پرداخت ارز مسافرتی برای چند ماه متوقف شد، مسافران اینگونه گمان می‌کنند که احتمال توقف پرداخت ارز مسافرتی باز هم وجود دارد.
طبق آخرین بخشنامه بانک مرکزی ایران، پرداخت ارز مسافرتی یک بار در سال برای مسافران هوایی به مقصد کشورهای ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، استونی، لتونی، لیتوانی، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوکراین، ازبکستان، ترکیه، افغانستان، بحرین، قطر، کویت، پاکستان، عمان و امارات متحده عربی حداکثر ۵۰۰ یورو، و برای سایر کشورها مبلغ ۱۰۰۰ یورو تعیین شده است.
جریان سفرهای خارجی ایرانیان که به عنوان امری لوکس و مختص عده‌ای خاص از سوی برخی مسئولان حکومتی ایران مطرح است، هر از گاهی با یک سنگ‌اندازی جدید، سخت میشود. از ابتدای امسال طبق افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور، مسافران به مقاصد غیرزیارتی، هر نفر باید در سفر نخست ۲۲۰ هزار تومان عوارض خروج پرداخت کنند، این مبلغ در سفر دوم حدود ۵۰ درصد افزایش می‌‌یابد و ۳۳۰ هزار تومان میشود و برای سفرهای سوم و بیشتر با ۱۰۰ درصد افزایش، به ۴۴۰ هزار تومان می‌رسد.
و حالا طبق گفته آژانسهای مسافرتی مبنی بر توقف پرداخت ارز مسافرتی، ایرانیان باید تنها با ارزی با نرخ آزاد سفر کنند. حتی تهیه ارز با نرخ آزاد هم این روزها مشکل است. کمبود ارز و عدم عرضه متناسب با تقاضا، باعث میشود برخی نتوانند ارز بخرند.
از ابتدای فروردین ماه امسال قرار بود ارز بار دیگر در ایران تک‌نرخی شود. اتفاقی که همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد. یکی از راه‌های نزدیک شدن به این هدف می‌تواند توقف تخصیص ارز دولتی به بخش‌های مختلف باشد. اتفاقی که بازار سفرهای خارجی ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده است.
