روز دوشنبه هشتم مهرماه، رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه بسته پیشنهادی دولتش برای اصلاحات در زمینه حقوق بشر را ارائه داد. بسته‌ای که در آنکارا توسط اردوغان ارائه شد، و باید در پارلمان ترکیه به رای گذاشته شود، برخی آزادی‌ها از جمله آموزش زبان کردی در مدارس غیر دولتی و حق داشتن حجاب برای زنان شاغل در دفا‌تر دولتی را شامل می‌شود. آزادی‌هایی که مهم‌ترین حزب کرد، صلح و دمکراسی، آن را برای پیشبرد گفتگوهای صلح با دولت ترکیه کافی ندانسته است.
درباره این پیشنهادات رادیو گفت‌‌وگویی کرده با فادی هاکورا، تحلیلگر امور ترکیه در موسسه مطالعاتی چاتم هاوس و ابتدا نظر او را درباره پیشنهادات روز دوشنبه نخست وزیر ترکیه جویا شده است.
فادی هاکورا: به نظرم آنچه که اردوغان روز دوشنبه به عنوان بسته دمکراتیزه کردن ارائه کرده، بسیار مایه ناامیدی است. با این پیشنهاد تازه، زنان محجبه‌ای که در دفا‌تر دولتی کار می‌کنند، می‌توانند پوشش اسلامی داشته باشند. چنین تصمیمی، پیشرفتی برای جامعه محافظه‌کار و زنان محجبه در ترکیه محسوب می‌شود. یکی دیگر از اصلاحات شامل تغییر نام دانشگاه نِوشهیر به حاجی بکتاش ولی، یکی از پیشروان علوی در ترکیه می‌شود. همچنین بناست که یک بنا که متعلق به مسیحیان بوده، به آنها بازگردانده شود. در این بسته پیشنهادی همچنین آمده است که از پارلمان خواسته خواهد شد که درباره نظام انتخابات تغییراتی ایجاد شود و حزب صلح و دمکراسی که بیشتر اعضای آن از کرد‌ها هستند، به پارلمان راه یابد. و همچنین قوانینی در رابطه با زبان کردی و آموزش به این زبان پیشنهاد می‌دهد.
دقیقا سوال من درباره همین زبان کردی بود. شما از ناامیدی به این بسته سخن گفتید. اما مثلا تغییراتی که در زمینه زبان کردی در ترکیه در حال شکل‌گیری است، به هر حال اقداماتی در راستای آن چیزی است که کرد‌ها برای آن در تلاش بوده‌اند.
فادی هاکورا: اینها قدم‌هایی بسیار کوچک برای دادن آزادی به گروه‌های مختلف در ترکیه هستند. بیشتر می‌توان نام این‌گونه اقدامات را «ژست سیاسی» خواند. در نتیجه ژست مثبتی است اما نمی‌توان آن را به عنوان اقدام و اصلاح اساسی ارزیابی کرد که در صدد اعطای حقوق به شهروندان ترک است. مثلا ما نمی‌بینیم که اقدامی برای آزادی ِ حدود شصت روزنامه نگار ترک از زندان بشود یا مثلا پیش‌بینی می‌شد که حقوق بیشتری به علوی‌ها داده شود و آنها و محل عبادتشان به رسمیت شناخته شود، اما اینچنین نشد.
شما درباره ترکیه زیاد مطالعه می‌کنید. به نظرتان تا چه حد چنین پیشنهادهایی از سوی نخست وزیر ترکیه، مورد استقبال عمومی واقع می‌شود؟
فادی هاکورا: به نظرم چنین بسته پیشنهادی‌ای، از سوی محافظه‌کاران و مثلا زنان محجبه مورد استقبال قرار می‌گیرد. اما مثلا کرد‌ها و علوی‌های ترکیه از چنین بسته‌ای راضی نخواهند بود. در نتیجه این بسته موافقانی خواهد داشت اما آن هیجانی که پیش ازاعلام این پیشنهادات توقع می‌رفت، به وجود نخواهد آمد.
در عین حال جامعه بین‌المللی، خصوصا اتحادیه اروپا هم از نزدیک تحولات ترکیه را زیر ذره‌بین دارد و خواستار اصلاحات در ترکیه هست. فکر می‌کنید واکنش اتحادیه اروپا به این چنین بسته‌ای چه خواهد بود؟
فادی هاکورا: من فکر نمی‌کنم که اتحادیه اروپا از چنین بسته‌ای راضی باشد. همانطور که گفتم، این بسته مثلا رویکرد لیبرال به آزادی بیان و رسانه‌ها را ترغیب نمی‌کند. و همچنین به قوانین بسیار سفت و سخت ضد تروریسم نمی‌پردازد. چنین مواردی، درخواست‌های اساسی اتحادیه اروپا از ترکیه بوده‌اند. در نتیجه به نظرم اتحادیه اروپا از این قدم ِ به پیش استقبال می‌کند اما آن را قدم بسیار کوچکی ارزیابی خواهد کرد.
درباره این پیشنهادات رادیو گفت‌‌وگویی کرده با فادی هاکورا، تحلیلگر امور ترکیه در موسسه مطالعاتی چاتم هاوس و ابتدا نظر او را درباره پیشنهادات روز دوشنبه نخست وزیر ترکیه جویا شده است.
فادی هاکورا: به نظرم آنچه که اردوغان روز دوشنبه به عنوان بسته دمکراتیزه کردن ارائه کرده، بسیار مایه ناامیدی است. با این پیشنهاد تازه، زنان محجبه‌ای که در دفا‌تر دولتی کار می‌کنند، می‌توانند پوشش اسلامی داشته باشند. چنین تصمیمی، پیشرفتی برای جامعه محافظه‌کار و زنان محجبه در ترکیه محسوب می‌شود. یکی دیگر از اصلاحات شامل تغییر نام دانشگاه نِوشهیر به حاجی بکتاش ولی، یکی از پیشروان علوی در ترکیه می‌شود. همچنین بناست که یک بنا که متعلق به مسیحیان بوده، به آنها بازگردانده شود. در این بسته پیشنهادی همچنین آمده است که از پارلمان خواسته خواهد شد که درباره نظام انتخابات تغییراتی ایجاد شود و حزب صلح و دمکراسی که بیشتر اعضای آن از کرد‌ها هستند، به پارلمان راه یابد. و همچنین قوانینی در رابطه با زبان کردی و آموزش به این زبان پیشنهاد می‌دهد.
دقیقا سوال من درباره همین زبان کردی بود. شما از ناامیدی به این بسته سخن گفتید. اما مثلا تغییراتی که در زمینه زبان کردی در ترکیه در حال شکل‌گیری است، به هر حال اقداماتی در راستای آن چیزی است که کرد‌ها برای آن در تلاش بوده‌اند.
فادی هاکورا: اینها قدم‌هایی بسیار کوچک برای دادن آزادی به گروه‌های مختلف در ترکیه هستند. بیشتر می‌توان نام این‌گونه اقدامات را «ژست سیاسی» خواند. در نتیجه ژست مثبتی است اما نمی‌توان آن را به عنوان اقدام و اصلاح اساسی ارزیابی کرد که در صدد اعطای حقوق به شهروندان ترک است. مثلا ما نمی‌بینیم که اقدامی برای آزادی ِ حدود شصت روزنامه نگار ترک از زندان بشود یا مثلا پیش‌بینی می‌شد که حقوق بیشتری به علوی‌ها داده شود و آنها و محل عبادتشان به رسمیت شناخته شود، اما اینچنین نشد.
شما درباره ترکیه زیاد مطالعه می‌کنید. به نظرتان تا چه حد چنین پیشنهادهایی از سوی نخست وزیر ترکیه، مورد استقبال عمومی واقع می‌شود؟
فادی هاکورا: به نظرم چنین بسته پیشنهادی‌ای، از سوی محافظه‌کاران و مثلا زنان محجبه مورد استقبال قرار می‌گیرد. اما مثلا کرد‌ها و علوی‌های ترکیه از چنین بسته‌ای راضی نخواهند بود. در نتیجه این بسته موافقانی خواهد داشت اما آن هیجانی که پیش ازاعلام این پیشنهادات توقع می‌رفت، به وجود نخواهد آمد.
در عین حال جامعه بین‌المللی، خصوصا اتحادیه اروپا هم از نزدیک تحولات ترکیه را زیر ذره‌بین دارد و خواستار اصلاحات در ترکیه هست. فکر می‌کنید واکنش اتحادیه اروپا به این چنین بسته‌ای چه خواهد بود؟
فادی هاکورا: من فکر نمی‌کنم که اتحادیه اروپا از چنین بسته‌ای راضی باشد. همانطور که گفتم، این بسته مثلا رویکرد لیبرال به آزادی بیان و رسانه‌ها را ترغیب نمی‌کند. و همچنین به قوانین بسیار سفت و سخت ضد تروریسم نمی‌پردازد. چنین مواردی، درخواست‌های اساسی اتحادیه اروپا از ترکیه بوده‌اند. در نتیجه به نظرم اتحادیه اروپا از این قدم ِ به پیش استقبال می‌کند اما آن را قدم بسیار کوچکی ارزیابی خواهد کرد.
